Bernard Chrzanowski: Różnice pomiędzy wersjami

'''Bernard Chrzanowski''' (ur. [[27 lipca]] [[1861]] w [[Wojnowice (powiat nowotomyski)|Wojnowicach]] koło [[Buk (województwo wielkopolskie)|Buku]], zm. [[12 grudnia]] [[1944]] w [[Konstancin-Jeziorna|Konstancinie]]) – polski działacz społeczny i [[polityk|polityczny]], [[adwokat]], kurator szkolny, prezes [[Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”|Związku Sokołów Wielkopolskich]], [[senator]] IV kadencji w [[II Rzeczpospolita|II RP]], członek [[Naczelna Rada Ludowa|Naczelnej Rady Ludowej]] w [[1918]] roku<ref>Dziennik Poznański, nr 281, rocznik 60, 7 grudnia 1918 roku, [b.n.s]</ref>.

Od [[1900]] roku był członkiem [[Liga Narodowa|Ligi Narodowej]]<ref>Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 572.</ref>. W latach 1901–1910 pełnił mandat deputowanego do parlamentu Rzeszy. Występował przeciwko polityce [[germanizacja|germanizacyjnej]] rządu. Działał w środowiskach [[Narodowa Demokracja|endeckich]], dla których pozyskał lidera mieszczańskiego ruchu ludowego [[Roman Szymański|Romana Szymańskiego]]. Od 1899 należał do tajnej Ligi Narodowej w Poznaniu, w ramach jej sekcji kulturalnej kierował akcją wydawania książeczek, obrazów historycznych, śpiewników i elementarzy, organizował także dla młodzieży pracującej wycieczki do Krakowa. Przy poznańskim Bazarze zorganizował w 1898 stałe Wykłady Ludowe im. [[Adam Mickiewicz|Mickiewicza]], kontynuowane później przez Towarzystwo Czytelni Ludowych. W latach 1909–1919 kierował [[Polskie Towarzystwo Demokratyczne|Towarzystwem Demokratyczno-Narodowym]] w Poznaniu. W 1913 włączył się w prace kierowanej przez [[Ludwik Mycielski (polityk)|Ludwika Mycielskiego]] Rady Narodowej, koordynującej działalność polską w zaborze pruskim; kładł nacisk na aktywizację działań Rady na tzw. kresach zaboru - Pomorzu, Warmii i Mazurach oraz Śląsku, jako na najbardziej zagrożonych germanizacją.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości odszedł od endecji. W 1919 został mianowany podsekretarzem stanu w Ministerstwie b. Dzielnicy Pruskiej. Był członkiem Obywatelskiego Komitetu Wykonawczego Obrony Państwa w [[1920]] roku<ref>Obrona państwa w 1920 roku, Warszawa 1923, s. 153.</ref>. W latach 1922–1928 pełnił funkcję kuratora [[Okręg Szkolny Poznański|Okręgu Szkolnego Poznańskiego]]. Planował reformę szkolnictwa, co nie spotkało się z akceptacją władz zwierznich i ostatecznie nie zostało zrealizowane, dbał przede wszystkim o szkolnictwo wiejskie. W 1935 został mianowany [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej|senatorem RP]]. W 1935 został odznaczony Złotym [[Wawrzyn Akademicki|Wawrzynem Akademickim]] [[Polska Akademia Literatury|Polskiej Akademii Literatury]]<ref>''Rocznik Polskiej Akademii Literatury'', Warszawa 1937, s. 255.</ref>.

W okresie międzywojennym zasiadał w składzie [[Kapituła Orderu Odrodzenia Polski|KapitułyKapitule Orderu Odrodzenia Polski]], w ramach której był skarbnikiem<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Nowa Kapituła Orderu „Odrodzenia Polski” | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810-1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 1 | data = Nr 221 z 26 września 1936 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=44568}}</ref>.

Po wybuchu II wojny światowej, w grudniu 1939 r. wysiedlony przez Niemców z Poznania, zamieszkał w Warszawie. Zmarł 12 grudnia 1944 r. w pobliskim Konstancinie. W 1986 r., zgodnie z ostatnią wolą zmarłego, jego prochy przeniesiono na [[Cmentarz Marynarki Wojennej w Gdyni]].