Glina: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 46.149.250.85 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Refycul.
PG (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Inne znaczenia|skały osadowej|[[Glina (ujednoznacznienie)|inne znaczenia]]}}
[[Plik:Clay-ss-2005.jpg|thumb|Glina]]
'''Glina''' – pod kątem genezy ilasta [[Skały osadowe|skała osadowa]], powstała najczęściej w okresie [[czwartorzęd]]u w wyniku nagromadzenia osadów [[morena|morenowych]] ([[skała ilasta|skały ilaste]] starsze niż czwartorzędowe nazywane są najczęściej [[ił (skała)|iłami]]). Jest to zatem skała złożona z [[minerały ilaste|minerałów ilastych]], [[kwarc]]u, [[Skaleń|skaleni]], substancji [[Układ koloidalny|koloidalnych]], może zawierać [[okruch]]y innych skał oraz [[Związki organiczne|substancje organiczne]] ([[Próchnica (humus)|humus]], korzenie, [[Bitumy|bituminy]]).
 
PodZ kątemperspektywy [[litologia|litologicznymlitologicznej]] (składu [[frakcja (geologia)|frakcyjnego]]), glina tojest skałaskałą o dowolnym wieku (zatem może też być starsza niż czwartorzędowa), zawierającazawierającą 10–30% frakcji ilastej i minimum 30% sumy frakcji pylastej i piaszczystej. Gliny dzieli się na pylaste, piaszczyste, zwięzłe, pylaste zwięzłe i piaszczyste zwięzłe<ref>Określają to normy: ''[[Polska Norma|PN]]-B-02480:1986 "Grunty budowlane. Określenia, symbole, podział i opis gruntów"'' oraz ''PN-B-03020:1981 "Grunty budowlane. Posadowienie bezpośrednie budowli. Obliczenia statyczne i projektowanie"''</ref>.
 
[[Barwa]] glin czwartorzędowych zależy od zawartości i [[stopień utlenienia|stopnia utlenienia]] koloidalnych cząsteczek uwodnionych tlenków [[żelazo|żelaza]] i [[mangan]]u. W warunkach utleniających przeważają barwy od żółtej poprzez czerwoną do brunatnej, w warunkach redukcyjnych glina może być jasnoszara, szara, szarozielona.
Linia 13:
W Polsce pokłady tego surowca występują m.in. w [[Kunice (województwo dolnośląskie)|Kunicach]] pod [[Legnica|Legnicą]].
 
Polskie rozróżnienie na gliny (osady główne czwartorzędowe, mogące zawierać składniki i domieszki widoczne gołym okiem, a nawet [[głaz]]y) i iły (czwartorzędowe lub starsze, składające się raczej ze składników nierozróżnialnych gołym okiem), wynikające z bogactwa różnorodności tych osadów na kształtowanej głównie przez [[zlodowacenie|zlodowacenia]] powierzchni tego kraju, nie znajduje swojego odzwierciedlenia w wielu innych językach. Przykładowo w j. angielskim oba te osady wyróżnia się niejednokrotnie jako ''clay'', dodatkowo w polskiej terminologii [[gruntoznawstwo|gruntoznawczej]] określenie ''glina'' również odchodzi do historii za sprawą wprowadzania norm europejskich<ref>''PN-EN ISO 14688-2:2006 "Badania geotechniczne. Oznaczanie i klasyfikowanie gruntów. Zasady klasyfikowania"''</ref> (poszczególne gliny zastępowane są przez iły, iły piaszczyste, i. pylaste, i. pylasto-piaszczyste, pyły ilaste i in.)<ref>Marek Tarnawski, Urszula Sykuła, Monika Ura. 2011. [http://www.geoprojekt.szczecin.pl/assets/problemy_z_nazewnictwem_grutow.pdf Problemy z nazewnictwem gruntów spoistych wgwedług normy PN-EN ISO 14688]. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 446: 423-428.</ref>.
 
{{commons|clay}}
{{wikisłownik|glina}}
{{Wikicytaty|dopełniacz=o glinie}}
 
{{Przypisy}}