Franciszek Ferdynand Habsburg: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
baretki
+ 22 kategorii za pomocą HotCat, WP:SK+mSK+ToS
Linia 39:
[[Plik:Franz Ferdinand Automobile AB.jpg|thumb|225px|Samochód ([[Gräf & Stift]]), którym jechał Franciszek Ferdynand w chwili zamachu]]
[[Plik:Franz Ferdinand and Sophia Chotek.jpg|thumb|225px|Sarkofag Franciszka i Zofii]]
'''Franciszek Ferdynand Habsburg-Lotaryński d'Este''' (ur. [[18 grudnia]] [[1863]], w [[Graz]]u, [[Austria]], zm. [[28 czerwca]] [[1914]], w [[Sarajewo|Sarajewie]], [[Bośnia (region)|Bośnia]]) – arcyksiążę [[Habsburgowie|Habsburg]], bratanek cesarza [[Franciszek Józef I|Franciszka Józefa I]], od śmierci ojca [[19 maja]] [[1896]] - [[następca tronu]] [[Austro-Węgry|Austro-Węgier]], pretendent i tytularny [[Władcy Ferrary i Modeny|książę Modeny]] od 1875 (odziedziczył roszczenia po swoim kuzynie [[Franciszek V Habsburg-Este|Franciszku V]]).
 
== Życie ==
Urodził się jako najstarszy syn arcyksięcia [[Karol Ludwik (arcyksiążę austriacki)|Karola Ludwika]] i jego drugiej żony - arcyksiężnej [[Maria Annunziata Burbon-Sycylijska|Marii Annunziaty]], księżniczki [[Sycylia|Sycylii]] i [[Neapol]]u. Arcyksiążę Franciszek Ferdynand w bardzo młodym wieku wstąpił do wojska. Bardzo szybko awansował. Przez długi okres nie pełnił żadnych ważnych funkcji publicznych. Często podróżował, a czas wolny spędzał na polowaniach w towarzystwie wysokich rangą dostojników państwowych. Wychowawcą arcyksięcia był jezuita Onno Klop. Franciszek Ferdynand uzyskał wszechstronne wykształcenie, choć z uwagi na wpojone przez wychowawcę poglądy, cieszył się opinią konserwatysty i klerykała<ref>H. Batowski, ''Rozpad Austro-Węgier 1914-1918. Sprawy narodowościowe, działania dyplomatyczne'', Wrocław-Warszawa-Kraków 1965, s. 63</ref>. Opanował dobrze arkana dyplomacji, wojskowości i ekonomii. W przeciwieństwie do wykazującego zdolności lingwistyczne stryja [[Franciszek Józef I|Franciszka Józefa]] posługiwał się w praktyce wyłącznie językiem niemieckim.
 
Arcyksiążę był osobą bardzo majętną. Odziedziczył po [[Franciszek V Habsburg-Este|Franciszku V]] ostatnim przedstawicielu parmeńskiej linii [[Burbonowie|Burbonów]] znaczne dobra. Jego stałą siedzibą był zamek [[Konopiszte]] w środkowych Czechach zakupiony w 1877 roku od rodziny [[Lobkovic|Lobkowiczów]]. Na zamku arcyksiążę odbywał ważne spotkania z różnymi osobistościami życia politycznego Austro-Węgier i Niemiec. Podejmował między innymi cesarza [[Wilhelm II Hohenzollern|Wilhelma II]], z którym uzgadniał aspiracje dynastyczne i terytorialne obydwu mocarstw. Następcą tronu został po śmierci syna Franciszka Józefa, [[Rudolf Habsburg-Lotaryński|arcyksięcia Rudolfa]] oraz brata cesarza [[Maksymilian I (cesarz Meksyku)|Maksymiliana]], cesarza [[Meksyk]]u i swojego ojca Karola Ludwika.
Linia 50:
Rychło okazało się, że Ferdynand, tak jak jego brat, miał stać się bohaterem skandalu. Wymusił na cesarzu zgodę na ślub z ubogą [[Czechy|czeską]] szlachcianką, [[Zofia von Chotek|Zofią Chotek]] (monarcha był małżeństwu zdecydowanie przeciwny, jednak uległ, kiedy arcyksiążę zagroził zrzeczeniem się praw do korony). Małżeństwo było [[Związek morganatyczny|morganatyczne]] (potomstwo z tego związku nie ma praw do tytułów, funkcji i dóbr dziedziczonych w rodzinie małżonka wyższego stanem).
 
Z panującym cesarzem [[Franciszek Józef I|Franciszkiem Józefem I]] nie miał zbyt dobrych stosunków - obydwaj panowie bardzo się nie lubili. Stary cesarz nie cenił swojego bratanka, który był porywczy i mściwy. Arcyksiążę projektował plany reformy monarchii, które miały zostać rozpoczęte po objęciu tronu. W miejsce monarchii dwuczłonowej proponował państwo trójczłonowe (trzecim ''narodem rządzącym'' mieli zostać Słowianie Południowi, czyli przede wszystkim [[Chorwaci]]) lub federacji z większą rolą krajów koronnych. Z tych powodów arcyksiążę był nielubiany przez Węgrów, którzy bali się utraty swoich wpływów w Austro-Węgrzech.
 
== Śmierć ==
Linia 77:
* [[Order Świętego Aleksandra Newskiego]] (Rosja)
* [[Order Orła Białego (Rosja)]]
* [[Order Świętej Anny]] I klasy (Rosja)
* [[Order Łaźni]] I klasy (wojskowy, 1904, Wlk. Brytania)
* [[Order Orła Czarnego]] na Złotym Łańcuchu (Prusy)
Linia 183:
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* R. Kiszling, ''Franz Ferdynand von Habsburg-d'Este'', w: [http://mdz10.bib-bvb.de/~db/0001/bsb00016321/images/index.html?seite=380 ''Neue Deutsche Biographie'', Bd 5, Berlin 1961, s. 364]
Linia 194 ⟶ 195:
 
{{SORTUJ:Habsburg, Franciszek Ferdynand}}
 
[[Kategoria:Habsburgowie Lotaryńscy|{{PAGENAME}}]]
[[Kategoria:Następcy tronu]]
Linia 207:
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Podwiązki]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Złotego Runa]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Zasługi Wojskowej Signum Laudis]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Józefa (Toskania)]]
[[Kategoria:Kawalerowie maltańscy]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Aleksandra Newskiego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Orła Białego (Imperium Rosyjskie)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętej Anny]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Łaźni]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Orła Czerwonego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Wielkim Legii Honorowej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Karola III]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojskowej (Hiszpania)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Korony Rucianej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Lwa Niderlandzkiego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Królewskim Serafinów]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Leopolda (Belgia)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Wierności (Badenia)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Korony Wendyjskiej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Ernestyńskim]]
[[Kategoria:Odznaczeni Świętym Konstantyńskim Orderem Wojskowym Świętego Jerzego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Złotego Lwa Nassau]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Lwa i Słońca]]
[[Kategoria:Wojskowi Austro-Węgier]]
[[Kategoria:Ofiary zabójstw]]