Purim: Różnice pomiędzy wersjami

'''Purim'''{{r|żih|sjp}}, '''Purym'''{{r|sjp}} (פורים – [[język hebrajski|hebr.]] ''losy''; nazwa pochodzi od [[Język akadyjski|akad.]] „pur” – ''los'', ''przeznaczenie''; [[Jidysz|jid]] ''purym''), '''Święto Losów''' (Losowania){{r|żih}} – radosne [[święta żydowskie|święto żydowskie]], które powstało w gminach żydowskich wschodniej [[Diaspora (naród)|diaspory]] (być może w [[Suza (miasto)|Suzie]]){{r|żih}} w połowie II wieku p.n.e{{r|Megilat Ester}}. Święto upamiętnia biblijną historię opisaną w [[Księga Estery|Księdze Estery]], która prawdopodobnie miała miejsce w połowie V w. [[przed naszą erą|p.n.e.]] – wyswobodzenie Żydów z rąk [[Haman]]a, dążącego do zgładzenia ich w całej Persji. Haman miał wyznaczyć termin zagłady Żydów poprzez losowanie{{r|żih}}, a [[Estera (postać biblijna)|Estera]] doprowadziła do uwolnienia swego narodu z opresji i wymierzenia kary prześladowcom{{r|Est7}}. W tej biblijnej historii nie jest wymieniane imię Boga{{r|Samuels}}, jednak jest ona [[Typ (teologia)|figurą]] ucisku i prześladowania, z którego naród żydowski jest wybawiany przez interwencję Boga. Święto obchodzone jest w ostatnią pełnię księżyca przed wiosenną równonocą{{r|Megilat Ester|Kameraz-Kos}}, która przypada 14 dnia miesiąca [[adar]]. (wW roku przestępnym Purim obchodzone jest w „drugim adar” – miesiącu [[adar|adar szeni]]){{r|żih}}. W takim roku 14 dnia adar obchodzone jest pomniejsze święto, zwane ''Purim Katan'' („Mały Purim”). Nie ma szczególnych zasad dotyczących tego dodatkowego święta, jednak ono także winno być przestrzegane przez wyznawców [[Judaizm]]u, a w dniu tym także nie należy pościć ani obchodzić żałoby{{r|Chabad-Lubawicz Purim}}. Purim jest jednym z dwóch świąt żydowskich (obok [[Chanuka|Chanuki]]) ustanowionych przez rabinów, a niewymienionych w [[Tora|Torze]]{{r|s614}}.

14 dnia adar, w sam dzień święta, zakazany jest post i publiczna żałoba. Do modlitwy „Osiemnaście błogosławieństw” (''[[Amida (modlitwa)|Szmone esrej]]'') i modlitwy po posiłku dodaje się jeszcze ''[[Al ha-nissim]]'' („Za cuda”){{r|żih}}. Po południu spożywany jest specjalny posiłek, podczas którego nadużywanie alkoholu ([[adlojada]]) jest traktowane jako [[micwa]] (religijny obowiązek){{r|Przewodnik}}, przez które podkreślana ma być radość z wywyższenia [[Mardocheusz]]a i śmierci [[Haman]]a{{r|żih|s614}}. Świętu towarzyszą tańce, maskarady i zabawy dla dzieci. W czasie świętowania podawane są trójkątne ciastka, zwane „[[Hamantaszen|hamantaszami]]”, dzieci dostają ciasteczka i „purimowe pieniądze” (jid. ''purim-gełt''), urządzane są widowiska zwane „purimszpilami”. Do zwyczaju należy rozdawanie jałmużny ubogim i wzajemne obdarowywanie się purimowymi prezentami. Żydowski karnawał purimowy nie omija także [[jesziwa|jesziw]], w których przebrani młodzieńcy („purimowi rabini”) wygłaszają żartobliwe wykłady{{r|żih|Kameraz-Kos}}. Podczas święta urządzane są przedstawienia, bale przebierańców, prodie, konkursy piękności{{r|Chabad-Lubawicz Purim}}. Zasady świętowania opisane są w traktacie talmudycznym „Megilla”{{r|żih|Kameraz-Kos}}.

W niektórych [[kahał]]ach ustanowiono specjalne obchody (tzw. Specjalny Purim) związane z jakimś ważnym wydarzeniem, które pozwoliło danej społeczności ocaleć{{r|żih|Chabad-Lubawicz Purim}}. Kahał w [[Kowno|Kownie]] obchodził siódmego dnia miesiąca adar szeni lokalny „Kowieński Purim”, który stanowił wspomnienie nadania społeczności w 1783 roku praw króla [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]] praw, które uwolniły lokalnych Żydów od doświadczanych cierpień i nieszczęść{{r|żih}}.