Elekcja 1573: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ort.
ort.
Linia 32:
[[Plik:Potega Rzeczypospolitej u zenitu Zlota wolnosc Elekcja 1573.JPG|thumb|left|250px|Potęga Rzeczypospolitej u zenitu. Złota Wolność. Elekcja R.P. 1573. Obraz [[Jan Matejko|Jana Matejki]]]]
[[Plik:Henryk król polski daje miastu Poznaniowi odpis protokołu swojej elekcji.png|thumb|Henryk król polski daje miastu Poznaniowi odpis protokołu swojej elekcji - dokument ze zbiorów [[Archiwum Państwowe w Poznaniu|Archiwum Państwowego w Poznaniu]]]]
Sejm elekcyjny rozpoczął obrady [[5 kwietnia]] [[1573]] roku we wsi Kamień pod Warszawą<ref>Zjazd rozpoczął się 3 kwietnia, lecz dwa pierwsze dni w których miał obowiązywać post, poświęcono na modlitwy; patrz E. Urwanowicz-Dubas, ''Koronne zjazdy szlacheckie, s. 270.</ref>. Z powodu ciężkiej, przedłużającej się zimy i utrudnień w komunikacji szlachta z prowincji znacznie oddalonych od Warszawy pojawiła się nielicznie, województwa poznańskie i kaliskie przysłało tylko swoich posłów, masowo zaś zjechała się okoliczna szlachta mazowiecka<ref>W. Sobieski, ''Trybun ludu szlacheckiego'', s. 134.; Na podstawie starszych opracowań podaje się liczbę 40 tys. uczestników elekcji, nowsze opracowania wymieniają liczbę 6-7 tys.; patrz U. Augustyniak, ''Historia Polski 1572-1795'', Warszawa 2008, s. 537.</ref>. Sejm elekcyjny obradował w na placu (tzw. ''okopie'' otoczonym wałem ziemnym, gdzie rozbijano ''szopę'', czyli namiot senatorski. Wokół okopu obradowała szlachta pogrupowana według województw. Rozpatrywano kandydaturę habsburską, szwedzką, moskiewską, francuską, księcia pruskiego Albrechta II Hohenzollerna, oraz choć nie padło żadne nazwisko, kandydaturę ''króla Piasta''. Kandydatura szwedzka przestała się liczyć po zdyskredytowaniu największego zwolennika [[Jan III Waza|Jana III Wazy]], Jana Firleja, który na elekcję przybył z oddziałem zbrojnych i armatami, za co oskarżony był o zamiar wymuszenia wyboru siłą.
 
Iwan IV Groźny nie przysłał swojego poselstwa, a jego wcześniejszy postulat włączenia Litwy do Państwa Moskiewskiego zaszkodził Ernestowi Habsburgowi, gdyż zaczęły krążyć pogłoski, jakoby Wiedeń i Moskwa porozumiały się co do rozbioru Rzeczypospolitej. Kandydatura ''króla Piasta'', głośno dyskutowana na elekcji została ośmieszona, kiedy Piotr Opaliński zaproponował na króla drobnego szlachcica spod Bydgoszczy [[Wawrzyniec Słupski|Wawrzyńca Bandury Słupskiego]]<ref>S. Grzybowski, ''Dzieje Polski i Litwy (1506-1648)'', s. 481.</ref>. Coraz większą popularność zyskiwała kandydatura Henryka Walezego, doskonale forsowana przez posła Montluca. Podczas prezentacji kandydatów, długie, trzygodzinne przemówienie Montluca, pełne obietnic i zapewnień, spodobało się szlachcie najbardziej. Wcześniej mowa została przetłumaczona na język polski i wydrukowana liczbie 1500 egzemplarzy, które rozprowadzono wśród elektorów. Kandydatura Henryka Walezego uzyskała poparcie Anny Jagiellonki, która cieszyła się dużą sympatią licznej na elekcji szlachty Mazowieckiej. Za 100 tysięcy dukatów oraz obietnicę rewizji unii lubelskiej, Montluc kupił poparcie Radziwiłła i Chodkiewicza, czyli większości Litwinów, którzy liczyli się o tyle, że występowali dość solidarnie i groźbą zerwania unii mogli szantażować posłów z Korony.