Wikipedia

Lodowiec: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Wycofano edycje użytkownika 83.28.232.38 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Kbsc.
Linia 1:
{{Inne znaczenia|geografii|[[Nur lodowiec]] - ptak}}
'''Lodowiec''' – wolno płynąca masa lodu powstałego z przekształcenia pokładów wiecznego śniegu. Lodowce są największym rezerwuarem [[Woda słodka|wody słodkiej]] na [[Ziemia|Ziemi]] i drugim po [[ocean]]ach wody na świecie.
 
Badaniem lodowców zajmuje się [[glacjologia]].
[[Plik:155 - Glacier Perito Moreno - Panorama de la partie nord - Janvier 2010.jpg|thumb|center|800px|Lodowiec [[Perito Moreno]].]]
 
Linia 11 ⟶ 8:
[[Plik:Glacier mouth.jpg|thumb|Brama lodowca Schlatenkees w [[Wysokie Taury|Wysokich Taurach]] w Austrii.]]
[[Plik:Lodowiec.jpg|thumb|Lodowiec na [[Islandia|Islandii]].]]
Gromadzący się śnieg - pod wpływem panującej temperatury, przy dużej wilgotności powietrza i pod wpływem ciśnienia nadległych warstw śniegu - zmniejsza swą objętość, częściowo krystalizuje i stopniowo przekształca się wpierw w [[firn]], a następnie w [[lód firnowy]] i [[Lód lodowcowy|lodowcowy]].
 
Lodowce powstają tam, gdzie ukształtowanie terenu sprzyja gromadzeniu się dużej ilości śniegu, a jednocześnie jest zbyt chłodno lub jest zbyt małe nasłonecznienie, aby cały zgromadzony śnieg topił się w ciągu lata. Warunki takie panują przede wszystkim w strefie podbiegunowej oraz wysokich górach wszystkich stref klimatycznych, powyżej [[Granica wieloletniego śniegu|granicy wieloletniego śniegu]]. Przebieg tej granicy na Ziemi zależy od klimatu oraz ukształtowania terenu. Najwyżej sięga w strefie międzyzwrotnikowej, w klimacie zwrotnikowym suchym, ze względu na wysoką temperaturę i skąpe opady śniegu. Obniża się tam, gdzie opady śniegu są obfitsze (w strefie klimatu równikowego oraz zwrotnikowego morskiego). Obniża się również wraz ze spadkiem temperatury w umiarkowanych szerokościach geograficznych. Najniżej sięga tam, gdzie niskiej temperaturze towarzyszą duże opady śniegu. W wysokich szerokościach geograficznych schodzi do poziomu morza. Ilość zgromadzonego śniegu zależy również od ukształtowania powierzchni, np. na ostrych szczytach i graniach, jak choćby w Tatrach, nie ma warunków do gromadzenia się dużych ilości śniegu. Powstawaniu lodowców sprzyjają płaskie grzbiety i dolinne spłaszczenia.
 
== Ruch lodowca ==
Miejsce gromadzenia się śniegu, powstawania firnu i lodu lodowcowego, czyli miejsce narodzin i zasilania lodowca nazywa się [[Pole firnowe|polem firnowym]]. Gdy grubość nagromadzonego lodu przekroczy pewną krytyczną wartość (kilkanaście, kilkadziesiąt metrów), to wywierane przezeń ciśnienie sprawia, że staje się on [[Plastyczność|plastyczny]] i zaczyna płynąć. Warstwy cząsteczek lodu lodowcowego są ze sobą względnie słabo związane i gdy ciśnienie będzie większe od tych sił wiążących, to górne warstwy lodu zaczynają płynąć szybciej niż warstwy dolne. Tarcie między lodowcem a podłożem oraz ciepło geotermalne Ziemi zwiększa ilość wody między lodowcem a podłożem, co działa jak smar. Lodowiec spływa w postaci [[Jęzor lodowcowy|jęzorów]] poniżej granicy wieloletniego śniegu, wykorzystując doliny górskie i inne obniżenia. Jeżeli dostawa lodu przewyższa [[Ablacja (topnienie)|ablację]] (topnienie) i w związku z tym [[czoło lodowca]] przesuwa się ku przodowi - następuje [[transgresja lodowca]]. Gdy dopływ nowego lodu jest równoważony stratami wywołanymi ablacją, to czoło lodowca nie zmienia zasięgu, mówimy wtedy o [[Postój lodowca|postoju lodowca]]. Gdy dostawa nowego lodu jest mniejsza niż ablacja, zmniejsza się zasięg lodowca - mówimy wtedy o [[Regresja lodowca|regresji]], recesji lub cofaniu się lodowca.
 
Linia 25 ⟶ 17:
== Podział lodowców ==
{{osobny artykuł|Podział lodowców}}
*
Lodowce można podzielić najprościej na
* [[Lodowiec górski|lodowce górskie]]
* [[Lądolód|lodowce kontynentalne]] ([[Lądolód|lądolody]])
lub pod względem termiki:
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Lodowiec”