Dobry, zły i brzydki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
dr.
m poprawa przek., drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, +kontrola autorytatywna, WP:SK
Linia 3:
|oryginalny tytuł = Il buono, il brutto, il cattivo
|grafika =Clint Eastwood1.png
|podpis grafiki =[[Clint Eastwood]] na planie filmu, (fotos z 1965)
|gatunek = [[western]] ([[spaghetti western]])
|rok produkcji =
|data premiery = 23 grudnia 1966
|kraj produkcji = [[Włochy]], [[Hiszpania]]
Linia 15:
|muzyka = [[Ennio Morricone]]
|zdjęcia = [[Tonino Delli Colli]]
|scenografia =
|kostiumy =
|montaż =
|produkcja = [[Alberto Grimaldi]]
|wytwórnia =
|dystrybucja = [[United Artists]]
|budżet = 1 200 000{{formatnum:1200000}} $
|poprzednik = ''[[Za kilka dolarów więcej]]''
|kontynuacja =
|nagrody =
|commons = Category:Il buono, il brutto, il cattivo (film)
|wikicytaty = Dobry, zły i brzydki
|www =
}}
'''Dobry, zły i brzydki''' ([[język włoski|wł.]] ''Il buono, il brutto, il cattivo'') – [[Włochy|włosko]]-[[Hiszpania|hiszpański]] [[spaghetti western]] z 1966 roku w reżyserii [[Sergio Leone|Sergia Leone]]. Jest to trzeci film należący do tzw. [[trylogia dolarowa|trylogii dolarowej]], po ''[[Za garść dolarów]]'' i ''[[Za kilka dolarów więcej]]''. Jego akcja dzieje się podczas [[wojna secesyjna|wojny secesyjnej]] i skupia się na wątku poszukiwań skarbu pełnego złota przez trójkę rzezimieszków.
Linia 64:
Zdjęcia do filmu kręcono, tak jak w poprzednich częściach trylogii, we włoskim studiu [[Cinecittà]] oraz na pustyni w hiszpańskiej [[Almería|Almerii]]<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Smith|imię=Paul|tytuł=Clint Eastwood|wydawca=Taylor & Francis|miejsce=Londyn|data=1993|strony=1|isbn=9781857281583}}</ref>. Budynki w miasteczkach na pustyni imitowały drewniane makiety<ref name="Frayling-171">{{cytuj książkę|nazwisko=Frayling|imię=Christopher|tytuł=Spaghetti Westerns: Cowboys And Europeans from Karl May to Sergio Leone|wydawca=I.B.Tauris|miejsce=Londyn|data=2006|strony=171|isbn=9781845112073}}</ref>. Leone kładł nacisk na wiarygodne ukazanie realiów [[Dziki Zachód|Dzikiego Zachodu]], drobiazgowo traktując nawet kwestię odmiennego ubioru mieszkańców dwóch różnych miasteczek<ref name="Frayling-171" />. Podczas współpracy z autorem zdjęć, [[Tonino Delli Colli]], wprowadził takie innowacje techniczne, jak kręcenie scen z [[kamera filmowa|kamer]] zamontowanych na [[dźwig]]u czy skrajne zbliżenia twarzy postaci podczas sekwencji pojedynku, jak również montaż tej sekwencji w celu dopasowania jej do muzyki<ref name="Frayling-203">{{cytuj książkę|nazwisko=Frayling|imię=Christopher|tytuł=Spaghetti Westerns: Cowboys And Europeans from Karl May to Sergio Leone|wydawca=I.B.Tauris|miejsce=Londyn|data=2006|strony=203|isbn=9781845112073}}</ref>. Przy współpracy z aktorami Leone używał niekonwencjonalnych metod dramatyzowania akcji filmu. Na przykład, żeby wczuć Wallacha w jego rolę, spuścił na niego tresowanego psa podczas kręcenia sceny, w której Tuco biegnie po cmentarzu w poszukiwaniu grobu<ref name="Wallach-251-252" />. Kręcenie filmu trwało 13 tygodni, natomiast [[postprodukcja]] – dalsze sześć miesięcy<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Horner|imię=William R.|tytuł=Bad at the Bijou|wydawca=McFarland|miejsce=Jefferson|data=1982|strony=53|isbn=9780786409389}}</ref>.
 
Jako że w zdjęciach do filmu uczestniczyły osoby różnych narodowości, [[dubbing]]owano ich kwestie dialogowe na język włoski<ref name="Wallach-255">{{cytuj książkę|nazwisko=Wallach|imię=Eli|tytuł=The Good, the Bad, and Me: In My Anecdotage|wydawca=Houghton Mifflin Harcourt|data=2006|strony=255|isbn=9780156031691}}</ref>. Postprodukcja obejmowała również, między innymi, dodanie bardziej wyrazistego świstu wystrzeliwanych pocisków czy też odgłosu [[Wrona siwa|wron]] podczas pojedynku<ref name="Frayling-168">{{cytuj książkę|nazwisko=Frayling|imię=Christopher|tytuł=Spaghetti Westerns: Cowboys And Europeans from Karl May to Sergio Leone|wydawca=I.B.Tauris|miejsce=Londyn|data=2006|strony=168|isbn=9781845112073}}</ref>.
 
== Wydanie ==
Premiera ''Dobrego, złego i brzydkiego'' odbyła się 23 grudnia 1966 roku we Włoszech, natomiast w Stanach Zjednoczonych – 29 grudnia 1967 roku<ref name="BOM" />. Oprócz włoskich wersji na [[DVD]] (między innymi odnowiona w 2000 i 2007 roku we Włoszech) wydano w 2004 roku amerykańską, odrestaurowaną edycję w dystrybucji [[Metro-Goldwyn-Mayer]]. W odróżnieniu do ocenzurowanej edycji z 1967 roku (161 minut), została ona rozszerzona do długości 177 minut na podstawie włoskiego pierwowzoru odnowionego przez włoską Cinoteca Nazionale, przy czym części scen nie udało się odzyskać<ref name="Remix">{{cytuj stronę|url=http://www.variety.com/article/VR1117884811|tytuł=Inside Move: Tossed spaghetti western|nazwisko=Monder|imię=Eric|data=2003-04-20|opublikowany=„Variety”|język=en|data dostępu=2012-04-25}}</ref>. Na nowo nagrano kwestie [[Clint Eastwood|Clinta Eastwooda]] i [[Eli Wallach|Eli Wallacha]]a, natomiast nieżyjącego [[Lee Van Cleef|Lee Van Cleefa]]a zastąpił aktor dubbingowy Simon Prescott<ref name="Remix" />. Do amerykańskiej edycji specjalnej dołączono płytę zawierającą filmy dokumentalne o tle historycznym ''Dobrego, złego i brzydkiego'' oraz o postępach w odnawianiu dzieła, a także ścieżkę dźwiękową z filmu<ref name="Variety">{{cytuj stronę|url=http://www.variety.com/review/VE1117924115|tytuł=The Good, the Bad and the Ugly (Special edition DVD)|nazwisko=Fritz|imię=Ben|data=2004-06-13|opublikowany=„Variety”|język=en|data dostępu=2012-04-25}}</ref>.
 
== Odbiór ==
Linia 81:
 
== Ścieżka dźwiękowa ==
Ścieżkę dźwiękową skomponował [[Ennio Morricone]]. Kompozytor eksperymentował, wykorzystując między innymi ludzki głos oraz przytłumione, betonowe[[muzyka konkretna|dźwięki konkretne]]<ref name="Frayling-168" />. Użył on różnych dźwięków charakteryzujących poszczególne główne postaci filmu<ref name="Frayling-165">{{cytuj książkę|nazwisko=Frayling|imię=Christopher|tytuł=Spaghetti Westerns: Cowboys And Europeans from Karl May to Sergio Leone|wydawca=I.B.Tauris|miejsce=Londyn|data=2006|strony=165|isbn=9781845112073}}</ref>: [[flet]]u dla Blondasa, [[okaryna|okaryny]] dla Anielskich Oczek oraz ludzkiego głosu dla Tuco<ref name="Soundtrack">{{cytuj stronę|url=http://www.soundtrack.net/albums/database/?id=3475|tytuł=The Good, The Bad and The Ugly – Expanded Edition|nazwisko=Torikian|imię=Messrob|data=2004-05-21|opublikowany=Soundtrack.net|język=en|data dostępu=2012-04-26}}</ref>. Wśród utworów wydanych na [[Album (wydawnictwo muzyczne)|albumie]] znajdują się między innymi główny motyw tytułowy, [[gitara|gitarowy]] „Il Tramonto”, [[Ballada (muzyka)|ballada]] „La Storia Di Un Soldato”, dynamiczna „[[The Ecstasy of Gold|L'Estasi Dell'Oro]]” z użyciem [[sopran]]u oraz [[Trąbka|trąbki]], a także „Il Triello”, w którym główną rolę odgrywają gitara oraz trąbka<ref name="Soundtrack" />.
 
{{Przypisy|2}}
Linia 94:
 
{{Sergio Leone}}
 
{{kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria:Włoskie spaghetti westerny]]