Kultura czerniachowska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Odstęp.
drobne redakcyjne, poprawa linków zew.
Linia 1:
[[Plik:Chernyakhov.PNG|thumb|upright=1.3|Zasięg kultury czerniachowskiej w III wieku<br />
{{legenda|#0f0|Pierwotnepierwotne siedziby Gotów ([[Götaland]])}}
{{legenda|#f0f|[[Gotlandia]]}}
{{legenda|#f00|[[kultura wielbarska]]}}
{{legenda|#f80|kultura czerniachowska}}
{{legenda|#80f|Imperium Romanum}}]]
[[Plik:Pre Migration Age Germanic.png|thumb|300px|Tereny zasiedlone przez plemiona germańskie od II wieku p.n.e do IV wieku n.e według niemieckiego atlasu z r. [[1954]]<ref>Uwaga: przynależność etniczna ziem dzisiejszej Polski w tym czasie jest przedmiotem nierozstrzygniętej dotąd dyskusji (zobacz też : [[Leon Kozłowski]], [[Józef Kostrzewski]])</ref>.]]
'''Kultura czerniachowska''' – [[kultura archeologiczna]] [[epoka żelaza|epoki żelaza]] rozwijająca się między III w. n.e. a V w. n.e., na terenach obecnej środkowej i południowej [[Ukraina|Ukrainy]], [[Mołdawia|Mołdawii]],[[Siedmiogród|Siedmiogrodu]], [[Besarabia|Besarabii]] oraz północno-wschodniej [[Rumunia|Rumunii]], gdzie zwana jest '''kulturą Sîntana de Mureş'''. Pierwotną lokalizację tej kultury stanowiły stepy nadczarnomorskie począwszy od II połowy III wiekwieku n.e., następnie rozprzestrzeniła się nad dorzeczem dolnego [[Dniepr]]u, na północnym wschodzie sięgnęła ujścia [[Desna (rzeka)|Desny]] oraz [[Doniec|Dońca]], zachodnią granicę występowania stanowiła [[Nizina Wołoska]] i [[Aluta]].
 
Nazwa pochodzi od stanowiska archeologicznego w miejscowości [[Czerniachów]] ([[obwód żytomierski]]), badanego w latach [[1900]]-[[1901]] przez archeologa [[Wikentij Chwojka|Wincentego Chwojkę]].
 
Na przełomie II i III w n.e. nastąpiło stopniowe przesunięcie się części ludności z terenu dzisiejszej wschodniej Polski, gdzie archeolodzy wyróżniają [[Kultura wielbarska|kulturę wielbarską]], na teren zachodniej Ukrainy. Porównanie tego zjawiska z informacjami pochodzącymi ze źródeł pisanych pozwala sądzić, że jest to odzwierciedlenie wędrówki germańskiego plemienia [[Goci|Gotów]] znad Bałtyku nad Morze Czarne. Oprócz wyżej wymienionych czynników na wykształtowanie się tej jednostki kulturowej miał wpływ miejscowy substrat sarmacki, elementy z kręgu dackiego i strefy [[lasostep|leśno-stepowej]] oraz nadczarnomorskie ośrodki cywilizacji antycznej. Przypuszcza się, iż obok elementu germańskiego i sarmackiego istotny był również w treści etnicznej tej kultury element [[Słowianie|słowiański]] (być może [[Antowie]])<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Gąssowski|imię= Jerzy|autor link= |tytuł= Kultura pradziejowa na ziemiach polskich| rozdział= Wczesne średniowiecze| nazwisko r= | imię r= | autor r link= |wydawca= PWN|miejsce= Warszawa|rok= 1985|strony= 265|isbn= 8301054212}}</ref>.
 
Kultura czerniachowska zanika stopniowo w pierwszej połowie V w. n.e., co najprawdopodobniej wiąże się z opuszczeniem terenów dzisiejszej Ukrainy przez Gotów, uciekających przed najazdami [[Hunowie|Hunów]].
Linia 16:
W wyniku ekspansji osadniczej na tereny zajęte poprzednio przez zróżnicowaną etnicznie ([[Języki bałtosłowiańskie|bałtosłowiańską]], sarmacką i [[Celtowie|celtycką]]) ludność osiadłą [[kultura zarubiniecka|kultury zarubinieckiej]] i koczowniczą ([[Sarmaci]]), zapoczątkowany został rozwój nowej kultury archeologicznej zwanej powszechnie czerniachowską. Na tym terenie pojawiają się następnie zespoły kulturowe uważane już za wczesnosłowiańskie, a mianowicie występująca na obszarze na zachód od środkowego [[Dniepr]]u [[kultura praska]], a na południowym wschodzie [[kultura pieńkowska]].
 
'''== Cechy charakterystyczne''': ==
[[Plik:Chernyakhov 01.jpg|thumb|330px|zabytki kultury czerniachowskiej odkryte na cmentarzyskach w Mołdawii]]
 
* '''birytualny obrządek pogrzebowy''' – groby jamowe ciałopalne oraz groby szkieletowe.
* znane pochówki warstwowe.
* pochówki niszowe – wpływy Sarmatów.
* '''wyposażenie grobowe''': brak broni, często występowały części stroju, '''duża ilość amuletów'''.
* '''naczynia''' formowane '''na kole''': duża ilość '''naczyń szklanych''' oraz '''glinianych amfor – handel ze strefą nadczarnomorską'''.
* monety rzymskie
* '''architektura kamienna''' – wpływy cywilizacji antycznej.
* dobrze rozwinięte rolnictwo metalurgia i garncarstwo. Lokalna produkcja szkła (Komarów nad Dniestrem).
 
[[Plik:Chernyakhov 01.jpg|thumb|330px|zabytki kultury czerniachowskiej odkryte na cmentarzyskach w Mołdawii]]
 
== Zobacz też ==
* [[Hermanaryk]]
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* Andrzej Kokowski, ''Starożytna Polska'', Warszawa 2005, s. 412-425., ISBN 9788374360975
* ''Wielka Historia Polski'', tom I Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), [[Piotr Kaczanowski]], [[Janusz Krzysztof Kozłowski]], wyd. Fogra, Kraków 1998, ISBN 8385719342
 
{{Przypisy}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* {{cytuj stronę| url = http://www.dainst.org/searchindex_4331_de.php?suchfeld=%C4%8Cernjachov-Kultur,html | tytuł = Deutschen Archäologischen Instituts, przeglądPrzegląd zagadnień związanych z kulturą czerniachowską, zdjęcia, mapymapa | data dostępuopublikowany = 2010-07-23Deutsches Archäologisches Institut | autordata = 2008 | opublikowanyjęzyk = de | dataarchiwum = https://web.archive.org/web/20080808135735/http://www.dainst.org/index_4331_de.html | językzarchiwizowano = de2008-08-08}}
* {{cytuj stronę| url = http://www.rastko.rs/arheologija/vsedov-slavs.html | tytuł = początkiPoczątki Słowiańszczyzny rosyjski| data dostępu = 20102016-0706-2303 | autor = Valentin V. Sedov | opublikowany = Project Rastko, Internet Library of Serb Culture | data = 1994 | język = en}}
 
[[Kategoria:Ostrogoci]]