Henryk Tomaszewski (reżyser): Różnice pomiędzy wersjami

|zawód = [[taniec|tancerz]], [[reżyser]], [[pedagog]]

[[taniec|tancerz]], mim, [[Choreografia|choreograf]], [[reżyser]] [[teatr]]alny, [[pedagog]], założyciel i dyrektor [[Wrocławski Teatr Pantomimy|Wrocławskiego Teatru Pantomimy]]; jeden z najważniejszych artystów polskiego i światowego teatru drugiej połowy XX wieku, twórca zespołowego teatru mimów. Stworzył nową formę sztuki scenicznej zwaną "teatrem ruchu"<ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Henryk Tomaszewski -– u teatralnego źródła tańca w Polsce | data dostępu = 2016-06-08 | opublikowany = e-teatr.pl | url = http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/186491.html | język = pl}}</ref>.

Urodził się w 1919 roku w polsko-niemieckiej rodzinie kupieckiej w [[Poznań|Poznaniu]]. Jego ojciec był nauczycielem historii i wcześnie rozbudził w synu humanistyczne zainteresowania. Po wojnie, w 1945 roku, wyjechał do Krakowa, gdzie w latach 1945-1947 kształcił się w Studium Dramatycznym [[Iwo Gall|Iwo Galla]]a oraz równolegle uczęszczał na prywatne lekcje tańca. W latach 1946-1947 uczył się w Studiu baletowym i występował w Baletach Polskich [[Feliks Parnell|Feliksa Parnella]]. Pomiędzy 1946 a 1947 rokiem współpracował także z Polskim Teatrem Akademickim, przygotowując scenki pantomimiczne i oprawy choreograficzne.

W 1955 roku za etiudę ''Pianista'' Tomaszewski otrzymał srebrny medal na Międzynarodowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie. Nagroda ta była bodźcem do powołania Studia Pantomimy, które powstało w 1956 roku przy Państwowych Teatrach Dramatycznych, a niespełna trzy lata później zostało upaństwowione jako [[Wrocławski Teatr Pantomimy]]<ref>{{Cytuj|autor=Encyklopedia teatru polskiego|tytuł=Jak cicho jest spotkać Mima|czasopismo=Encyklopedia teatru polskiego|data dostępu=2016-06-10|opublikowany=Encyklopedia teatru polskiego|url=http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/36101/jak-cicho-jest-spotkac-mima}}</ref>. Swój autorski teatr H. Tomaszewski z powodzeniem prowadził przez czterdzieści pięć lat, zrealizował w nim dwadzieścia cztery programy, były nimi: krótkie formy pantomimiczne, m.in.: ''Płaszcz'' (1956) czy ''[[Woyzeck (sztuka)|Woyzeck]]'' (1959), abstrakcyjne formy pantomimiczne, takie jak: ''Ziarno i skorupa'' (1961) i ''Labirynt'' (1963), fabularna pantomima ''[[Gilgamesz]]'' (1968) i -– datowane od Programu X – ''Odejścia Fausta'' (1970) oraz pełnospektaklowe widowiska, takie jak: ''Sen nocy listopadowej'' (1971), ''Menażeria cesarzowej Filissy'' (1972), ''Przyjeżdżam jutro'' (1974), ''Sceny fantastyczne z legendy o Panu Twardowskim'' (1976), ''Spór'' (1978), ''[[Hamlet]] – ironia i żałoba'' (1979), ''Rycerze Króla Artura'' (1981), ''Syn marnotrawny'' (1984), Akcja – [[Sen nocy letniej]] (1986), ''Król siedmiodniowy'' (1989), ''Cardenio i Celina, czyli nieszczęśliwie zakochani'' (1990), ''Śpiew młodzieńców w piecu gorejącym'' (1993), ''Kaprys'' (1995), ''Tragiczne gry'' (1999).

Tomaszewski pracował także jako choreograf i reżyser w [[Teatr|teatrachteatr]]ach [[Dramat|dramatycznychdramat]]ycznych, głównie w [[Teatr Polski we Wrocławiu|Teatrze Polskim we Wrocławiu]], [[Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze|Teatrze im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze]], [[Teatr Polski w Poznaniu|Teatrze Polskim w Poznaniu]], [[Wrocławski Teatr Współczesny|Wrocławskim Teatrze Współczesnym]], [[Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie|Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie]] oraz [[Teatr Narodowy w Warszawie|Teatrze Narodowym w Warszawie]], gdzie zrealizował m.in.: ''Męczeństwo i śmierć Marata'', ''Protesilasa i Laodamię'', ''Grę w zabijanego'', ''Traktat o marionetkach'', ''Androkles i lew''<ref>{{Cytuj|autor=Encyklopedia teatru polskiego|tytuł=Henryk Tomaszewski|czasopismo=Encyklopedia teatru polskiego|data dostępu=2016-06-10|opublikowany=Encyklopedia teatru polskiego|url=http://www.encyklopediateatru.pl/autorzy/2405/henryk-tomaszewski}}</ref>; przygotował kilka inscenizacji w polskich, duńskich i niemieckich teatrach operowych. Kilkakrotnie przenosił swoje inscenizacje z WTP do teatrów w [[Amsterdam|Amsterdamie]]ie, [[Oslo]], [[Kopenhaga|Kopenhadze]]. Szczególnie cenił dwie swoje prace: przygotowane z [[Konrad Swinarski|Konradem Swinarskim]] ''Menady'' H. W. Henze ([[La Scala]], Mediolan 1968) oraz ''Dienstag aus Licht'' K. Stockhausena (Opera, Lipsk 1993). Do 1962 r. występował na scenie, zasłynął z kreacji Akakiusza w ''Płaszczu'', tytułowego Woyzecka oraz Figurki Śmierci ze ''Strzelnicy''; od początku współpracował z najwybitniejszymi polskimi scenografami -– Z. de Ines, W. Wigurą, [[Franciszek Starowieyski|F. Starowieyskim]], [[Krzysztof Pankiewicz (scenograf)|K. Pankiewiczem]], M. Wenzlem, A. Majewskim i [[Kazimierz Wiśniak|K. Wiśniakiem]]. Jako pierwszy w Polsce kształcił mimów, którzy po ukończeniu Studia przy WTP uzyskiwali status profesjonalnego aktora-mima. Kanwą jego programów były szerokie obszary literatury, mitów i kultury, dzięki którym prezentował uwolnioną od historycznego czasu kondycję człowieka uwikłanego w antynomię świata. Jego teatr nazywany był totalnym (sam używał określenia teatr kulisty z człowiekiem umieszczonym w punkcie centralnym), a jego praca -– poprzez opracowanie nowych środków wyrazu, fenomenalnie komponowane sceny zbiorowe, posługiwanie się twórczym gestem, prezentującym ideę czynności, stanów emocjonalnych -– poszerzyła i wzbogaciła język teatru.

W listopadzie 1994 roku otwarto w Karpaczu [[Muzeum Zabawek w Karpaczu|Miejskie Muzeum Zabawek]] ze zbiorów Henryka Tomaszewskiego -– przekazał on miastu unikatową kolekcję, którą gromadził od 1967 roku. Henryk Tomaszewski zmarł 23 września 2001 roku w [[Kowary|Kowarach]], został pochowany na cmentarzu ewangelickim przy [[Świątynia Wang|Świątyni Wang]] w Karpaczu.

Po okresie "współpracy" z SB, Tomaszewski stał się osobą inwigilowana przez Służby. W notatce z maja 1967 roku, oficer SB zanotował, by poddać Tomaszewskiego "aktywnej kontroli operacyjnej" i założyć mu podsłuch w mieszkaniu. SB obawiało się Tomaszewskiego głównie z powodu jego licznych zagranicznych kontaktów -– Teatr Pantomimy był niezwykle popularny za granicą i często wyjeżdżał na zagraniczne tourneé.<ref>[http://www.pardon.pl/artykul/1561/legendarny_wroclawski_artysta_byl_agentem_sb]</ref>.