Rijeka: Różnice pomiędzy wersjami

|nazwa oryginalna =

|zdjęcie =

|opis zdjęcia =

|herb =

|flaga =

|dewiza =

|przydomek =

|1. jednostka administracyjna = [[Primorsko-goranskaŻupania županijaprimorsko-gorska|Primorskoprimorsko-goranskagorska]]

|data założenia =

|prawa miejskie =

|liczba ludności = 128 735<ref name="ludność" />

|plan miasta =

|stopniN = 45 |minutN = 19 |sekundN =

|stopniE = 14 |minutE = 25 |sekundE =

|wikinews =

|wikicytaty =

|wikisłownik =

[[Plik:GradskitoranjRijeka.jpg|thumb|242px|Rijeka, [[Zegar wieżowy|wieża zegarowa]]]]

'''Rijeka''' ([[język chorwacki|chorw.]] „rzeka”; [[język włoski|wł.]] ''Fiume'' -– „rzeka”, [[język niemiecki|niem.]] ''St. Veit am Flaum'', także ''Pflaum'') – miasto w północno-zachodniej [[Chorwacja|Chorwacji]], nad [[Zatoka Rijecka|Zatoką Rijecką]] [[Morze Adriatyckie|Morza Adriatyckiego]]. Leży na wzgórzach u podnóża masywu [[Park Narodowy Risnjak|Risnjak]]. Liczy 128 tys. mieszkańców<ref name="ludność">{{cytuj stronę |url=http://www.dzs.hr/Hrv/censuses/census2011/htm/H11_Zup31_3735.html |tytuł=POPISANE OSOBE, KUĆANSTVA I STAMBENE JEDINICE, PRVI REZULTATI POPISA 2011. |język=hr |data dostępu=2012-05-16}}</ref>. Stolica i największe miasto [[Primorsko-goranskaŻupania županija|Primorskoprimorsko-goranskiejgorska|żupanii županijiprimorsko-gorskiej]].

Największe znaczenie i świetność miasto przeżywało w [[Średniowiecze|średniowieczu]] – dogodne położenie sprzyjało bogaceniu się na handlu, wysokie mury chroniły przed najeźdźcami. Rijeka należała początkowo do Chorwacji, następnie przeszła we władanie [[Węgry|węgierskie]], a w XV wieku pod rządy [[Habsburgowie|Habsburgów]]. W 1723 proklamowana "wolnym„wolnym portem"portem”. W XIX wieku rozwój gospodarczy; od 1870 samodzielna jednostka administracyjna wchodząca w skład [[Kraje Korony Świętego Stefana|Krajów Korony Świętego Stefana]] – węgierskiej części dualistycznych [[Austro-Węgry|Austro-Węgier]].

Początkowo po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] miasto stało się przedmiotem sporów pomiędzy [[Włochy|Włochami]] a nowo powstałym [[Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców|Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców]]. W czasie negocjacji dotyczących przyszłości Rijeki miasto zajął włoski awanturnik [[Gabriele d'AnnunzioD’Annunzio|Gabriele d’Annunzio]] (1919) i proklamował objęcie władzy na tym obszarze ([[Regencja Carnaro]]).

W 1920 Włochy oraz Królestwo SHS porozumiały się i powstało [[Wolne Miasto RijekaFiume|Wolne Miasto Rijeka (Fiume)]], jednak w 1924 uległo ono podziałowi – większość terytorium i samo miasto zostało przyłączone do Królestwa Włoch. Granica pomiędzy Rijeką a miejscowością [[Sušak]] biegła jak dawna granica pomiędzy terytorium Rijeki i [[Trójjedyne Królestwo Chorwacji, Slawonii i Dalmacji|Królestwem Chorwacji]] (autonomicznym regionem w węgierskiej części Austro-Węgier).