Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa przek., poprawa linków, drobne redakcyjne
Linia 1:
'''Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”''' ustanowiona–[[odznaka]] zostałaustanowiona uchwałą [[Rada Ministrów w Polsce|Rady Ministrów]] w dniu 18 lipca 1950 roku. Szczegółowe przepisy dotyczące sposobu przedstawiania wniosków oraz wyglądu odznaki określone zostały [[Zarządzenie|zarządzeniemzarządzenie]]m [[MinisterMinisterstwo zdrowiaZdrowia|Ministra Zdrowia]] z dnia 14 listopada 1950.
{{Dopracować|linki=2016-04}}
'''Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”''' ustanowiona została uchwałą [[Rada Ministrów w Polsce|Rady Ministrów]] w dniu 18 lipca 1950 roku. Szczegółowe przepisy dotyczące sposobu przedstawiania wniosków oraz wyglądu odznaki określone zostały [[Zarządzenie|zarządzeniem]] [[Minister zdrowia|Ministra Zdrowia]] z dnia 14 listopada 1950.
 
Wygląd odznaki został całkowicie zmieniony uchwałą Rady Ministrów z dnia 5 marca 1986 roku, zmieniającą także w pewnym stopniu zasady jej nadawania. Przepisy w sprawie ustanowienia odznaki obowiązywały do roku 2000.
 
Przepisy w sprawie ustanowienia odznaki obowiązywały do roku 2000.
 
== Odznaka wzoru 1950 ==
 
=== Wygląd odznaki ===
Odznaka wzoru 1950 jest jednostopniowa, posiada wymiary 22,5x19 mm i wykonana jest z [[tombak]]u [[oksydowanie|oksydowanego]] [[srebro|srebrem]]. Ma postać tarczy, po obu bokach której umieszczone są po trzy kłosy z żółtej [[emalia|emalii]]. Od dołu tarcza zakończona jest połową koła zębatego akcentowanego żółtą emalią. Na środku tarczy umieszczone jest okrągłe pole ze złocistożółtej emalii, na którym umieszczony jest pięcioramienny krzyż z czerwonej emalii, na którym znajduje się symbol [[medycyna|medycyny]] ([[kielich Higiei|kielich opleciony wężem]]) oksydowany srebrem. W górnej części tarczy, powyżej okrągłego pola znajduje się wypukły napis ZA / WZOROWĄ / PRACĘ, a na kole zębatym wypukły napis umieszczony na zagłębionym polu W SŁUŻBIE ZDROWIA.
 
Pierwotny rysunek odznaki uległ w późniejszym okresie niejakim zmianom, tracąc nieco na delikatności – ilość kłosów po każdej stronie zmniejszona została z trzech do dwóch, uproszczony został krój czcionki napisu ZA / WZOROWĄ / PRACĘ i nieco pogrubiony został detal odznaki.
Odznaka wzoru 1950 jest jednostopniowa, posiada wymiary 22,5x19 mm i wykonana jest z [[tombak]]u oksydowanego srebrem. Ma postać tarczy, po obu bokach której umieszczone są po trzy kłosy z żółtej [[emalia|emalii]]. Od dołu tarcza zakończona jest połową koła zębatego akcentowanego żółtą emalią. Na środku tarczy umieszczone jest okrągłe pole ze złocistożółtej emalii, na którym umieszczony jest pięcioramienny krzyż z czerwonej emalii, na którym znajduje się symbol [[medycyna|medycyny]] (kielich opleciony wężem) oksydowany srebrem. W górnej części tarczy, powyżej okrągłego pola znajduje się wypukły napis ZA / WZOROWĄ / PRACĘ, a na kole zębatym wypukły napis umieszczony na zagłębionym polu W SŁUŻBIE ZDROWIA.
 
Pierwotny rysunek odznaki uległ w późniejszym okresie niejakim zmianom, tracąc nieco na delikatności – ilość kłosów po każdej stronie zmniejszona została z trzech do dwóch, uproszczony został krój czcionki napisu ZA / WZOROWĄ / PRACĘ i nieco pogrubiony został detal odznaki.
 
Odznaka wyposażona jest w mocowanie na śrubę lub agrafkę. Noszona była na prawej piersi, w zasadzie stale.<ref name=":0">Zarządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 listopada 1950 w sprawie sposobu i porządku przedstawiania wniosków o nadanie odznaki „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”, wzoru rysunkowego tej odznaki, jej wymiary, trybu wręczania i sposobu noszenia; w: Monitor Polski, 1950, nr A-126, poz. 1559.</ref>
 
=== Zasady nadawania ===
Odznaka nadawana była przez [[Ministerstwo Zdrowia|Ministra Zdrowia]] (później Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej) w drodze zarządzenia, na koszt [[Skarb Państwa|Skarbu Państwa]] z budżetu Ministerstwa Zdrowia (Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej), które prowadziło także ewidencję odznaczonych. Zarządzenie ogłaszane było w l.latach 1950-1956 w [[Monitor Polski|Monitorze Polskim]], od 1 stycznia 1957 od praktyki tej odstąpiono, zaś zarządzenia o nadaniu odznaki miały być ogłaszane w sposób wybrany przez zakład pracy.<ref name=":1">Uchwała Nr 767 Rady Ministrów z 1 grudnia 1956 r. w sprawie zmiany trybu ogłaszania list osób wyróżnionych odznakami „Racjonalizatora Produkcji”, „Zasłużonego Racjonalizatora Produkcji”, „Zasłużonego Przodownika Pracy” i „Za wzorową pracę w służbie zdrowie”; w: Monitor Polski, 1956, nr 101, poz 1167.</ref>
 
Według kryteriów z lat 1950-1986 odznaka nadawana być mogła obywatelom polskim zatrudnionym w [[Służba zdrowia|służbie zdrowia]], głównie fachowym pracownikom tejże – [[lekarz]]om, [[pielęgniarzPielęgniarka|pielęgniarzom]]om, [[sanitariusz]]om, pracownikom służby walki z [[epidemia]]mi), którzy wyróżnili się przy wykonywaniu swych obowiązków, w szczególności w zakresie ochrony zdrowia mas pracujących, wykazując głęboką troskę o zachowanie lub przywrócenie obywatelom zdrowia i zdolności do pracy, podnoszenia poziomu [[zdrowotność|zdrowotności]] i higieny kraju, szerzenia oświaty sanitarnej oraz fachowego i ideologicznego dokształcania kadr sanitarnych.
Odznaka nadawana była przez [[Ministerstwo Zdrowia|Ministra Zdrowia]] (później Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej) w drodze zarządzenia, na koszt [[Skarb Państwa|Skarbu Państwa]] z budżetu Ministerstwa Zdrowia (Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej), które prowadziło także ewidencję odznaczonych. Zarządzenie ogłaszane było w l. 1950-1956 w [[Monitor Polski|Monitorze Polskim]], od 1 stycznia 1957 od praktyki tej odstąpiono zaś zarządzenia o nadaniu odznaki miały być ogłaszane w sposób wybrany przez zakład pracy.<ref name=":1">Uchwała Nr 767 Rady Ministrów z 1 grudnia 1956 r. w sprawie zmiany trybu ogłaszania list osób wyróżnionych odznakami „Racjonalizatora Produkcji”, „Zasłużonego Racjonalizatora Produkcji”, „Zasłużonego Przodownika Pracy” i „Za wzorową pracę w służbie zdrowie”; w: Monitor Polski, 1956, nr 101, poz 1167.</ref>
 
Według kryteriów z lat 1950-1986 odznaka nadawana być mogła obywatelom polskim zatrudnionym w [[Służba zdrowia|służbie zdrowia]], głównie fachowym pracownikom tejże – [[lekarz]]om, [[pielęgniarz]]om, [[sanitariusz]]om, pracownikom służby walki z [[epidemia]]mi), którzy wyróżnili się przy wykonywaniu swych obowiązków, w szczególności w zakresie ochrony zdrowia mas pracujących, wykazując głęboką troskę o zachowanie lub przywrócenie obywatelom zdrowia i zdolności do pracy, podnoszenia poziomu zdrowotności i higieny kraju, szerzenia oświaty sanitarnej oraz fachowego i ideologicznego dokształcania kadr sanitarnych.
 
Osobom odznaczonym przysługiwały określone przywileje, takie jak pierwszeństwo w kierowaniu na kursy dokształcające i naukowe, obejmowaniu stanowisk w służbie zdrowia, przyjmowaniu do szkół medycznych oraz uzyskiwaniu stypendiów na odbycie specjalizacji.<ref name=":2">Uchwała Rady Ministrów z dnia 18 lipca 1950 o ustanowieniu i nadaniu odznaki „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”; w: Monitor Polski, 1960, nr A-85, poz. 1032.</ref>
 
Do występowania z wnioskami o nadanie odznaki uprawnieni byli kierownicy urzędów, instytucji oraz zakładów pracy, w których zatrudnieni byli pracownicy zasługujący na wyróżnienie, a także zarządy [[związek zawodowy|związków zawodowych]] ioraz organizacji politycznych i społecznych. Każdy wniosek winien być zaopiniowany przez zakładową organizację związkową, zaś w przypadku jednostek podległym [[rada narodowa (PRL)|radom narodowym]] przez wydział zdrowia odpowiedniej rady narodowej oraz wydział zdrowia prezydium wojewódzkiej rady narodowej. Wnioski kierowników innych zakładów, instytucji i organizacji powinny być zaopiniowane przez wydział zdrowia prezydium wojewódzkiej rady narodowej. Wnioski dotyczące pracowników zatrudnionych na obszarze podległym Morskiemu Urzędowi Zdrowia opiniowane być miały przez portowe urzędy zdrowia i Morski Urząd Zdrowia.
 
W latach 1950-1965 wnioski o nadanie odznaki przedstawiane być miały być Ministerstwu Zdrowia corocznie w terminach do 15 czerwca i 1 grudnia.<ref name=":0" />. W latach 1965-1986 wniosek złożony mógł być w dowolnym terminie, ale nie później niż cztery tygodnie przed planowaną datą odznaczenia.<ref name=":3">Zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 17 kwietnia 1965 r. zmieniające zarządzenie w sprawie sposobu i porządku przedstawiania wniosków o nadanie odznaki „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”, wzoru rysunkowego tej odznaki, jej wymiary, trybu wręczania i sposobu noszenia; Monitor Polski, 1965, nr 23, poz. 111</ref>.
 
W latach 1965-1986 wniosek złożony być mógł w dowolnym terminie, ale nie później niż cztery tygodnie przed planowaną datą odznaczenia.<ref name=":3">Zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 17 kwietnia 1965 r. zmieniające zarządzenie w sprawie sposobu i porządku przedstawiania wniosków o nadanie odznaki „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”, wzoru rysunkowego tej odznaki, jej wymiary, trybu wręczania i sposobu noszenia; Monitor Polski, 1965, nr 23, poz. 111.</ref>
 
=== Wręczanie odznaki ===
W latach 1950-1965 odznaki wręczane były uroczyście dorocznie, w dniach 1 stycznia i [[Narodowe Święto Odrodzenia Polski|22 lipca]] przez kierownika zakładu pracy, w którym zatrudniony był odznaczony. Wraz z odznaką wręczana była legitymacja uprawniająca do noszenia odznaki, a fakt odznaczenia odnotowywany był w arkuszu ewidencyjnym odznaczonego.<ref name=":0" />.
 
W latach 1950-1965 odznaki wręczane były uroczyście dorocznie, w dniach 1 stycznia i [[Narodowe Święto Odrodzenia Polski|22 lipca]] przez kierownika zakładu pracy, w którym zatrudniony był odznaczony. Wraz z odznaką wręczana była legitymacja uprawniająca do noszenia odznaki, a fakt odznaczenia odnotowywany był w arkuszu ewidencyjnym odznaczonego.<ref name=":0" />
 
W latach 1965-1986 odznaki wręczane być mogły w dowolnym terminie, a nie tylko dwa razy w roku, np. także w związku z jubileuszem pracy lub działalności pracownika, bądź też w związku z odznaczeniem pracownika za wybitne osiągnięcia.<ref name=":3" />
 
=== Odebranie odznaki ===
Odznaka mogła być odebrana zarządzeniem Ministra Zdrowia (w l.latach 1950-56 ogłaszanym w [[Monitor Polski|Monitorze Polskim]]) w przypadku pozbawienia prawomocnym wyrokiem sądowym praw publicznych i obywatelskich praw honorowych, postępowania sprzecznego z interesem [[Polska Ludowa|Polski Ludowej]] lub zachowania niegodnego pracownika służby zdrowia Polski Ludowej.<ref name=":2" /> W l.latach 1956-1986 zarządzenia o pozbawieniu odznaki miały być ogłaszane w sposób wybrany przez zakład pracy.<ref name=":1" />
 
Odznaka mogła być odebrana zarządzeniem Ministra Zdrowia (w l. 1950-56 ogłaszanym w [[Monitor Polski|Monitorze Polskim]]) w przypadku pozbawienia prawomocnym wyrokiem sądowym praw publicznych i obywatelskich praw honorowych, postępowania sprzecznego z interesem [[Polska Ludowa|Polski Ludowej]] lub zachowania niegodnego pracownika służby zdrowia Polski Ludowej.<ref name=":2" /> W l.1956-1986 zarządzenia pozbawieniu odznaki miały być ogłaszane w sposób wybrany przez zakład pracy.<ref name=":1" />
 
== Odznaka wzoru 1986 ==
 
=== Wygląd odznaki ===
Odznaka wzoru 1986 jest jednostopniowa, posiada kształt kolistego medalu o średnicy 25 mm wykonanego z metalu koloru żółtego. Na obwodzie medalu wykonany jest wieniec ze stylizowanych liści laurowych w kolorze żółtym. Pośrodku wieńca na oksydowanym tle koloru czerwonego znajduje się obwiedzione na złoto koliste pole pokryte białą emalią, na którym umieszczony jest emaliowany na czerwono pięcioramienny krzyż., na środku którego znajduje się złota [[laska Eskulapa]], symbol służby zdrowia. Wokół białego pola umieszczony jest złoty napis ZA WZOROWĄ PRACĘ W SŁUŻBIE ZDROWIA.
 
Odznaka wzoru 1986 jest jednostopniowa, posiada kształt kolistego medalu o średnicy 25 mm wykonanego z metalu koloru żółtego. Na obwodzie medalu wykonany jest wieniec ze stylizowanych liści laurowych w kolorze żółtym. Pośrodku wieńca na oksydowanym tle koloru czerwonego znajduje się obwiedzione na złoto koliste pole pokryte białą emalią, na którym umieszczony jest emaliowany na czerwono pięcioramienny krzyż. na środku którego znajduje się złota [[laska Eskulapa]], symbol służby zdrowia. Wokół białego pola umieszczony jest złoty napis ZA WZOROWĄ PRACĘ W SŁUŻBIE ZDROWIA.
 
Odznaka posiada zapięcie agrafkowe. Noszona jest na prawej piersi.
 
=== Zasady nadawania ===
 
Odznaka nadawana była przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej na koszt budżetu centralnego, z części Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, które prowadziło także ewidencję odznaczeń.
 
Odznaka wręczana była fachowym pracownikom służby zdrowia w uznaniu ich wieloletnich zasług i aktywnej pracy zawodowej, w szczególności w zakresie ochrony zdrowia ludności, poprawy warunków zdrowotnych i higienicznych kraju, szerzenia oświaty zdrowotnej lub kształcenia i podnoszenia kwalifikacji pracowników służby zdrowia i opieki społecznej.
 
Odznaki nadawane być mogły z własnej inicjatywy Ministra lub na wniosek głównego lekarza wojewódzkiego, rektora [[uczelnie medyczne w Polsce|akademii medycznej]], dyrektora jednostki badawczo-rozwojowej, przedsiębiorstwa państwowego, dla którego Minister był organem założycielskim, kierownika jednostki nadzorującej placówki służby zdrowia w innych resortach oraz organów statutowych organizacji zawodowych i społecznych. Wniosek o odznaczenie powinien być przedstawiony Ministrowi nie później niż na dwa miesiące przed planowanym terminem odznaczenia.
 
=== Wręczanie odznaki ===
Odznaki wręczane były w sposób uroczysty, dorocznie z okazji [[Światowy Dzień Zdrowia|Dnia Pracownika Służby Zdrowia]] (7 kwietnia) przez kierownika zakładu pracy, w którym zatrudniony był odznaczony. Wraz z odznaką wręczana była legitymacja uprawniająca do noszenia odznaki, a fakt odznaczenia odnotowywany był aktach osobowych odznaczonego.
 
Odznaki wręczane były w sposób uroczysty, dorocznie z okazji Dnia Pracownika Służby Zdrowia (7 kwietnia) przez kierownika zakładu pracy, w którym zatrudniony był odznaczony. Wraz z odznaką wręczana była legitymacja uprawniająca do noszenia odznaki, a fakt odznaczenia odnotowywany był aktach osobowych odznaczonego.
 
=== Odebranie odznaki ===
 
Odznaka mogła być odebrana przez Ministra w przypadku stwierdzenia, że nadanie odznaki nastąpiło na skutek wprowadzenia w błąd, lub że osoba odznaczona stała się niegodna jej posiadania.<ref>Uchwała nr 21 Rady Ministrów z dnia 5 marca 1986 r. w sprawie ustanowienia odznaki honorowej „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”; Monitor Polski, 1986, nr 8, poz. 56.</ref>
 
== Zakończenie nadawania odznaki ==
 
Uchwała Rady Ministrów z dnia 5 marca 1986 r. w sprawie ustanowienia odznaki honorowej „Za wzorową pracę w służbie zdrowia" utraciła moc obowiązującą z dniem 1 lipca 2000 r. na podstawie art. 74 ustawy z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej. W miejsce odznak „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” oraz ustanowionej w 1986 roku odznaki „Za zasługi dla ochrony zdrowia” przyznawana jest obecnie odznaka [[Odznaka honorowa Za zasługi dla ochrony zdrowia|„Za zasługi dla ochrony zdrowia”]], ustanowiona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2003. Osoby odznaczone poprzednimi odznakami zachowują prawo do ich noszenia.<ref>Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie ustanowienia odznaki honorowej "Za zasługi dla ochrony zdrowia", ustalenia jej wzoru, zasad i trybu nadawania oraz sposobu noszenia; w: Dziennik Ustaw 2004, nr 1, poz 1.</ref>