Dachau (KL): Różnice pomiędzy wersjami

W obozie istniała ściana, pod którą rozstrzeliwano więźniów oraz tzw. „bunkier”, który służył jako miejsce krwawych przesłuchań i stosowania dotkliwych kar. W tzw. baraku szpitalnym nr 5 funkcjonowało laboratorium eksperymentów pseudomedycznych, kostnica i prosektorium. Masowe egzekucje wykonywano także poza obozem (w pobliskim Haimhausen na strzelnicy SS dokonywano egzekucji poprzez rozstrzelanie, zginęło tam m.in. ok. 6 tys. [[Jeńcy sowieccy w niewoli niemieckiej (1941-19451941–1945)|jeńców sowieckich]]) oraz w innych obozach. W 1944 roku otwarto w Dachau podobóz kobiecy.

# [[Martin Gottfried Weiss|Martin Weiss]] (3 stycznia 1942 – 29 września 1943)

# [[Martin Gottfried Weiss|Martin Weiss]] (26 kwietnia 1945 – 28 kwietnia 1945)

Dachau pełnił funkcję głównego obozu dla duchownych z [[Kościół (teologia)|Kościołów]] chrześcijańskich (katolickich, protestanckich i prawosławnych). Wedle szacunków [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]], ok. 3 tys. (2794, w tym 1773 z Polski) [[zakonnik]]ów, [[Diakonat|diakonówdiakon]]ów, [[ksiądz|księży]] i [[biskup]]ów katolickich zostało zesłanych do Dachau. Przez dwa miesiące więźniem obozu był prawosławny patriarcha Serbii [[Gabriel V (patriarcha Serbii)|Gabriel V]]<ref>Philip Cohen, David Riesman, Serbia’s secret war: propaganda and the deceit of history, Texas A&M University Press, 1996, s. 59.</ref>.

Podczas wojny w Dachau znalazło się wiele ludzi z krajów okupowanych: przede wszystkim z [[Polska|Polski]] (m.in. grupa 43 naukowców z [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]]), [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckiego]], [[Belgia|Belgii]], [[Holandia|Holandii]], [[Czechy|Czech]], [[Francja|Francji]]. W maju 1940 zesłana tu została około pięćsetosobowa grupa łódzkiej młodzieży, zatrzymana podczas dużej akcji łódzkiego gestapo skierowanej przeciwko niej. Wśród nich byli m.in. znani po wojnie: dyrygent – [[Henryk Debich]] i aktor – [[Włodzimierz Skoczylas]]<ref>Po aresztowaniach najpierw zostali umieszczeniu w więzieniu na [[Radogoszcz (więzienie)|Radogoszczu]] w Łodzi. Porównaj: SKOCZYLASSkoczylas Włodzimierz, Aresztowanie. [w:] „Odgłosy”, 21 III 1987, nr 12, s. 10; Tenże, Pierwsze doświadczenia więźnia. [w:] „Odgłosy”, 28 III 1987, nr 13, s. 10; Tenże, Wszędzie, byle nie w Radogoszczu. [w:] „Odgłosy”, 11 IV 1987, nr 15, s. 10; Tenże, Dlaczego nie zostałem ambasadorem. [w:] „Odgłosy”, 30 V 1987, nr 22, s. 10; Tenże, W cieniu siedmiu wież [KL Dachau]. [w:] „Odgłosy”, 29 VIII 1987, nr 35, s. 1 i 9.</ref>. Wielu więźniów było kierowanych do KL Dachau z innych obozów. Wówczas więźniowie z Niemiec stali się mniejszością, a największą grupę stanowili więźniowie z Polski. Liczba więźniów i ofiar nie jest dokładnie znana. Według dokumentacji obozowej w okresie 1933-1945 przez obóz przewinęło się 206 206 więźniów, z czego zmarło 31 591. Liczby te jednak nie uwzględniają osób poddanych ''Sonderbehandlug'' (skierowanych do obozu przez [[Gestapo]] celem wykonania egzekucji), jeńców radzieckich zabijanych w ramach ''Kommissar-Erlaß'' oraz zmarłych w czasie ewakuacji obozu. Według niektórych danych, ogólną liczbę więźniów szacuje się na ok. 250 tys. osób, a liczbę ofiar nawet na 148 tys. (wliczając zgładzonych w podobozach).

W obozie „sławę” zyskała trupiarnia, w której dokonywano sekcji zwłok. Ściągano tam martwym więźniom skórę z pleców, którą następnie przygotowywano do dalszej obróbki. Wykonywano z niej rękawiczki, bryczesy, siodła, pantofle oraz torebki damskie dla SS. Szukano zazwyczaj zdrowej skóry. Lubowano się w skórze wytatuowanej<ref>T. Musioł:, „Dachau''Dachau 1933-1945”1945'', s. 127.</ref>.

KL Dachau było miejscem, w których dokonywano wielu eksperymentów pseudomedycznych na więźniach. Działali tu m.in. prof. dr med. [[Claus Schilling]], dr Sigmund Rascher, dr Heinrich Schütz, prof. dr med. Erich Hipke, prof. dr med. August Weltz i wielu innych. Eksperymenty te dotyczyły wywoływania i leczenia [[posocznicaSepsa|posocznicy]], [[malaria|malarii]], uszkodzeń organizmu wywołanych przebywaniem w rozrzedzonym powietrzu, oddziaływania wychłodzenia w wodzie morskiej, piciem wody morskiej i innych. Spośród ok. 6 tys. więźniów poddawanych tym eksperymentom nie przeżyło ich 2073.

* Musioł Teodor, ''Dachau, 1933 – 19451933–1945''. Wyd. 2, popr. i uzup. Katowice 1971. Wyd. „Śląsk”. <small>Podstawowa polska publikacja na temat tego obozu. Zawiera obszerną bibliografię, wiele ilustracji oraz plan obozu. Pierwsze wydanie w 1968, ostatnie .... .</small>

* Chart Edmund, ''Spis pomordowanych Polaków w obozie koncentracyjnym Dachau''. Dachau 1946. <small>Pierwsza polska publikacja nt. tego obozu, przygotowana przez b. więźniów, na bazie zachowanych przez nich oryginalnych dokumentów poobozowych, jeszcze podczas pobytu w obozie dla „dipisów”. Spis zawiera „tylko” 7.076 nazwisk, w tym wielu mieszkańców Łodzi i wojew. łódzkiego. Są to jednak dane dalece niekompletne.</small>

* Poradzisz Jan, ''Wspomnienia Kazimierza Piwarskiego: „19 miesięcy w Dachau”'', [w:] Materiały i dokumenty do dziejów nauki polskiej w czasie II wojny światowej. Tom 1: pod red. Zygm. Kolankowskiego i Leona Łosia. Wrocław 1980, s. 7–79 (artykuł zawiera omówienie J. Poradzisza i tekst prof. K. Piwarskiego na str. 18-79).

* porównaj też wykaz bibliografii dla serii artykułów o niemieckich obozach w latach 1933–1945, który został umieszczony na [[Wikipedia:Biblioteka/Historia#Obozy niemieckie 1933-1945/Bibliografia|osobnej stronie]].