Kraków Główny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Przekierowanie linku |
zarządca |
||
Linia 1:
{{Stacja kolejowa infobox
|nazwa = Kraków Główny
|nazwa oryginalna =
|zdjęcie = WK14 Kraków (16) Travelarz.jpg
|opis zdjęcia = Hala podziemnego Dworca Głównego w Krakowie
Linia 7:
|miejscowość = [[Kraków]]
|lokalizacja = [[Dzielnica I Stare Miasto|Stare Miasto]]
|zarządca = [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]]
|rodzaj = [[stacja kolejowa]]
|data otwarcia = 13 października 1847
Linia 23:
* [[Linia kolejowa nr 118|118 Kraków Główny - Kraków Lotnisko]]
* [[Linia kolejowa nr 133|133 Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Kraków Główny]]
|schemat =
|opis schematu =
|kod mapy = Kraków
|stopniN = 50 |minutN = 04 |sekundN = 03.9
Linia 51:
|miejscowość = [[Kraków]]
|adres = Plac im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego 3
|typ budynku =
|styl architektoniczny = eklektyczny
|architekt = Peter Rosenbaum
|inwestor = [[Senat Rządzący (Wolne Miasto Kraków)|Senat Wolnego Miasta Krakowa]]
|wysokość całkowita =
|wysokość do dachu =
|kondygnacje =
|powierzchnia użytkowa = 9 tys. m kw.
|rozpoczęcie budowy = 12 października 1844
|ukończenie budowy = 12 października 1847 (otwarcie nastąpiło dzień później)
|przebudowy = 1869-71, 1892-94, 1920
|zniszczono =
|odbudowano =
|pierwszy właściciel =
|kolejni właściciele =
|właściciel =
|kod mapy = osobna
|commons =
|www =
}}
Początkowo planowano wybudowanie dworca w okolicach [[Łobzów (Kraków)|Łobzowa]] lub w rejonie wylotu [[Ulica Długa w Krakowie|ul. Długiej]], ostatecznie wybór padł jednak na obszerną realność [[Maciej Józef Brodowicz|Józefa Brodowicza]], leżącą w dzielnicy [[Wesoła (Kraków)|Wesoła]], między [[Park Strzelecki w Krakowie|Ogrodem Strzeleckim]], [[Ulica Lubicz w Krakowie|ul. Lubicz]] i [[Ulica Pawia w Krakowie|ul. Pawią]]. Tereny te nabyto za 200 tys. [[Złoty polski|złp.]] w połowie roku 1844, zakupując też nowy, usytuowany tam pałacyk, w którym umieszczono biura kolejowe przeniesione z położonej w [[Rynek Główny w Krakowie|Rynku Głównym]] kamienicy Treutlera.
Linia 80:
Przedłużenie linii w kierunku wschodnim w 1856 r. i dalsza rozbudowa węzła kolejowego spowodowała konieczność znacznej rozbudowy dworca, której dokonano w latach 1869–1871, przy zachowaniu nowoczesnego jak na tę epokę układu funkcjonalnego. Po likwidacji ogrodów przydworcowych, budynek dworca został wówczas powiększony niemal dwukrotnie, do obszaru zajmowanego obecnie, nadano mu też nieco nowocześniejszą formę architektoniczną. Kolejne modernizacje miały miejsce w latach 1892–1893 (budowa żelbetonowego tunelu pod peronami) i 1920 (rozbudowa). Równocześnie powstawały elementy infrastruktury przydworcowej, jak m.in. [[hala peronowa]] (ok. 1870, zastąpiona przez [[Hala peronowa#Kraków - druga hala|nową halę]] ok. 1895), [[parowozownia]] z warsztatami, osiedle dla pracowników kolei (realizowane etapami 1869–1925), [[Przekop Talowskiego i wiadukt kolejowy|wiadukt nad ul. Lubicz]] (1898, autorstwa [[Teodor Talowski|Teodora Talowskiego]]), [[Wieża ciśnień|wieża wodna]] (najnowsza ok. 1925) czy drukarnia kolejowa (1927). W latach 30., w związku m.in. z budową linii kolejowej do [[Kielce|Kielc]] i [[Warszawa|Warszawy]], całkowicie przebudowano układ torowy dworca, burząc halę dworcową i zwiększając liczbę peronów. W tej, z grubsza biorąc, postaci dworzec przetrwał przez kolejne kilkadziesiąt lat.
W minionym stuleciu kilkakrotnie rozważano likwidację dworca w dotychczasowej lokalizacji. Plan rozbudowy Krakowa z 1934 zakładał realizację nowego budynku w odległości ok. 300 metrów na północ od dotychczasowego, który zamierzano rozebrać. W okresie [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnego Gubernatorstwa]] [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|niemieccy okupanci]] rozważali likwidację średnicowej linii kolejowej (w jej miejscu miałaby powstać aleja miejska) i budowę nowej po zachodniej stronie miasta, wraz z nowym dworcem kolejowym w planowanej monumentalnej dzielnicy rządowej na [[Dębniki (Kraków)|Dębnikach]]. Podobne zamierzenia sformułowały władze [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] w związku z budową w latach 50. [[Nowa Huta (część Krakowa)|Nowej Huty]], z tym że nowa linia średnicowa miała przebiegać na wschód od dotychczasowej, a nowy dworzec powstałby w okolicach [[Rondo Mogilskie
== Współczesne inwestycje ==
Linia 178:
}}
{{Stacja kolejowa/sąsiednie wiersz
|linia = {{LK-linia|118}} Kraków Główny
|stacja = Kraków Główny
|kilometr = 1,190
| |||