Połtawa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
zdjęcia, nazwa Muzeum Krajoznawczego
WP:SK, lit.
Linia 19:
|wysokość = 132
|rok = 2015
|liczba ludności = 294 962
|gęstość zaludnienia = 2868
|numer kierunkowy = +380 532
Linia 27:
|plan miasta =
|stopniN = 49 |minutN = 34 |sekundN =
|stopniE = 34 |minutE = 34 |sekundE =
|kod mapy = obwód połtawski
|commons = Category:Poltava
Linia 35:
|www = http://www.rada-poltava.gov.ua
}}
[[Plik:October Parc Poltava 1550.JPG|thumb|right|Ogród Korpusny w śródmieściu Połtawy]]
'''Połtawa''' ([[Język ukraiński|ukr.]] Полтава) – miasto w środkowo-wschodniej części [[Ukraina|Ukrainy]], nad [[Worskla|Worsklą]]. Siedziba władz [[Obwód połtawski|obwodu]] oraz [[Rejon połtawski|rejonu połtawskiego]]. Jest ważnym ośrodkiem kulturalnym i dużym węzłem komunikacyjnym.
 
Linia 57:
 
=== Kozackie czasy ===
W pierwszej połowie [[XVII wiek|XVII]] wieku Połtawa to część zadnieprzańskich dóbr [[Wiśniowieccy herbu Korybut|Wiśniowieckich]]. W roku 1630 została oddana Bartłomiejowi Obałkowskiemu, w 1641 przeszedłaprzeszła do [[Stanisław Koniecpolski (hetman)|Stanisława Koniecpolskiego]] i po raz pierwszy nazwana miastem. Mniej więcej w tych latach Połtawa uzyskała [[prawo magdeburskie]], choć feudałowie i nadal wtrącali się w sprawy miasta. W tych czasach pracowali w Połtawie [[garncarze]], [[Kowalstwo|kowale]], [[szewcy]].
 
Po [[powstanie Chmielnickiego|powstaniu Chmielnickiego]] Połtawa stała się centrum administracyjnym i wojskowym [[pułk połtawski|pułku połtawskiego]] w składzie [[Hetmanat]]u. W tym czasie Połtawa rozwija się aktywnie ze względu kulturowo-gospodarczego — budowano [[monaster]] [[Podwyższenie Krzyża Świętego|Podwyższenia Krzyża Świętego]], w mieście mieszkali i pracowali twórcy kronik kozackich [[Samuel Wełyczko]] i Hryhorij Hrabianka, poeta Iwan Wełyczkowski.
Linia 73:
 
[[Plik:Вигляд Олександрівського майдану в Полтаві.jpg|thumb|400px|Kolisty Plac Aleksandrowski w Połtawie, 1808 r.]]
W 1802 miasto zostało stolicą [[Gubernia połtawska|guberniiguberni]]. W latach 1803-1805 jest zaprojektowane i zbudowane [[śródmieście]] — unikatowy zespół z kolistego placu, z którego rozchodzą się promieniście osiem ulic. W 1811 roku, w centrum placu został odsłonięty pomnik Chwały poświęcony rocznicy zwycięstwa wojska rosyjskiego nad szwedzkim. Bogata wielkim dziedzictwem historycznym Połtawa wkrótce stała się centrum kulturalnego i duchowego życia Małorosji. Od 1818 tu działała znana [[loża wolnomularska|loża masońska]] „Umiłowanie prawdy”, której członkami byli [[Iwan Kotlarewski]], W. Łukaszewicz, W. Tarnowski i wielu innych. W 1820 roku są otwarte Instytut Szlachetnych Panien, szkoła religijna, szkoła ogrodnicza, w 1840 roku [[Korpus kadetów]].
 
W latach 1818-1819 w tutejszej uczelni studiował [[Nikołaj Gogol]]. W [[gimnazjum]] połtawskim uczono dramaturga i reżysera teatralnego Mychajła Staryckiego, historyka i działacza społecznego [[Mychajło Drahomanow|Mychajła Drahomanowa]], matematyka [[Michaił Ostrogradski|Michaiła Ostrogradskiego]]. Tutaj przez prawie całe życie pracował Iwan Kotlarewski. W 1844 roku miasto zwiedzał [[Taras Szewczenko]]. Tu pracowali i tworzyli [[Iwan Neczuj-Łewycki]], [[Panas Myrny]], [[Wasilij Dokuczajew]] i jego uczniowie [[Władimir Wiernadski|Wołodymyr Wernadski]], lekarz [[Nikołaj Sklifosowski]]. W 1846 połtawscy intelektualiści W. Biłozerski, G. Andruski i inni wstąpili do założonego w Kijowie [[Bractwo Cyryla i Metodego|Bractwa Cyryla i Metodego]]. Na początku 1860 w mieście z 30 tysiącami mieszkańców zostały odkryte gimnazjum dla kobiet, szkoła dzienna oraz 5 sobotnich i niedzielnych. W 1865 mieszkało w Połtawie 665 katolików. W 1881 roku miasto liczyło 41 tys. mieszkańców.