Nikołaj Bucharin: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
RoodyAlien (dyskusja | edycje) drobne merytoryczne, kat. |
m po czyszczeniu kodu przejrzyj wykonane zmiany! |
||
Linia 1:
[[Plik:Bucharin.bra.jpg|185px|thumb|Nikołaj Bucharin 1928]]{{commonscat|Nikolai Bukharin}}'''Nikołaj Iwanowicz Bucharin''' ({{w języku|ru|Николай Иванович Бухарин}}; ur. {{data|1888-10-09}} w [[Moskwa|Moskwie]], zm. [[15 marca]] [[1938]] w miejscu egzekucji [[Kommunarka (miejsce egzekucji)|Kommunarka]] pod Moskwą) – działacz partii [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|bolszewickiej]], członek jej Biura Politycznego, przewodniczący Prezydium Komitetu Wykonawczego [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]] (1926–1929), ofiara ''[[Wielki terror (ZSRR)|wielkiego terroru]]'' w ZSRR.
== Życiorys ==
Bucharin wstąpił do [[Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji|SDPRR]] w 1906 roku, związał się z frakcją [[Bolszewicy|bolszewików]]. W 1911 został relegowany z [[Uniwersytet Moskiewski|Uniwersytetu Moskiewskiego]] (gdzie studiował ekonomię na wydziale prawa) za działalność rewolucyjną i zesłany. Po ucieczce z zesłania na emigracji został najbliższym współpracownikiem [[Włodzimierz Lenin|Lenina]], współpracował także z [[Lew Trocki|Lwem Trockim]]. W maju 1917 r. wrócił do [[Rosja|Rosji]]. Na polecenie Lenina przygotowywał dekrety o nacjonalizacji przemysłu. W początkach 1918 roku był przywódcą frakcji ''lewicowych komunistów''. Sprzeciwiał się zawarciu [[Traktat brzeski|pokoju brzeskiego]], uważał, że Rosja – nawet kosztem kolejnych tysięcy ofiar – powinna kontynuować wojnę z krajami kapitalistycznymi. Do niego należy sławny cytat: „Przymus proletariacki we wszystkich swoich formach, poczynając od rozstrzeliwania, a kończąc na obowiązku pracy jest metodą tworzenia komunistycznego człowieka”. Później jednak wsparł wprowadzenie rynkowej gospodarki [[Nowa Polityka Ekonomiczna|NEP-u]], kierując do chłopów sławne wezwanie „Bogaćcie się!”. W latach 1918–1929 był redaktorem naczelnym „[[Prawda (gazeta)|Prawdy]]”. W latach 1926–1929, po usunięciu [[Grigorij Zinowjew|Grigorija Zinowiewa]] był przewodniczącym Prezydium Komitetu Wykonawczego [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]].
Linia 7 ⟶ 8:
Po rozpoczęciu terroru [[wielki terror (ZSRR)|„wielkiej czystki”]] we wrześniu 1936 po [[proces pokazowy|pokazowym]] [[I proces moskiewski|procesie Zinowjewa i Kamieniewa]] ogłoszono o śledztwie w sprawie jego spiskowej działalności, później śledztwo zawieszono, wobec oporu umiarkowanej frakcji w WKP(b) z [[Sergo Ordżonikidze]] na czele wobec eskalacji terroru. Po śmierci Ordżonikidze, 27 lutego 1937 Bucharin został aresztowany przez [[NKWD]] w czasie obrad burzliwego plenum KC [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|WKP(b)]] poświęconego sprawie jego i Aleksieja Rykowa.
Był głównym oskarżonym w [[proces pokazowy|pokazowym]] [[III proces moskiewski|trzecim procesie moskiewskim]] (oficjalnie ''proces prawicowo-trockistowskiego bloku antyradzieckiego'') przed [[Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR|Kolegium Wojskowym Sądu Najwyższego ZSRR]]. W odróżnieniu od innych oskarżonych częściowo polemizował z oskarżycielem. 13 marca 1938 skazany na karę śmierci z zarzutu o ''stworzenie i uczestnictwo w kontrrewolucyjnej organizacji szpiegowsko-terrorystycznej''. Rozstrzelany wraz z innymi podsądnymi 15 marca 1938 w miejscu egzekucji [[Kommunarka (miejsce egzekucji)|Kommunarka]] pod Moskwą, pochowany anonimowo.
Jego żona, [[Anna Łarina]]<ref>Pasierbica [[Jurij Łarin (rewolucjonista)|Jurija Łarina]]</ref> została aresztowana wkrótce po procesie jako ''żona [[wróg ludu|wroga ludu]]''. Spędziła pół roku w małej celi po kostki w wodzie, a następnie osiemnaście lat w [[Gułag|GUŁagu]] i na zesłaniu. W ostatnich dniach przed aresztowaniem Bucharina nauczyła się na pamięć jego „Posłania dla przyszłych przywódców partii”, w którym zapewniał o swojej niewinności i prosił o rehabilitację i ponowne przyjęcie do partii.
W 1951 wszystkie jego utwory zostały wycofane z polskich bibliotek oraz objęte [[Cenzura w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej|cenzurą]]<ref name="cenzura">{{Cytuj książkę | tytuł = Cenzura PRL : wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r. | wydawca = Wrocław | miejsce = Nortom | data = 2002 | strony = 7 | isbn = 8385829881 | inni = posł. Zbigniew Żmigrodzki}}</ref>. Bucharina zrehabilitowano 4 lutego 1988 roku postanowieniem plenum Sądu Najwyższego ZSRR. Wówczas również opublikowano w Moskwie ów „list do partii”. Maleńki synek Bucharinów był wychowywany przez siostrę Anny i przez dwadzieścia lat nie wiedział nic o swoich prawdziwych rodzicach. Pierwszą żonę Bucharina Nadieżdę, która kilkakrotnie pisała w jego obronie do Stalina, aresztowano, okrutnie torturowano i w roku 1940 zamordowano wraz z braćmi, szwagrem i innymi krewnymi. [[Odpowiedzialność zbiorowa]] członków rodziny była standardem postępowania wobec rodzin aresztowanych w czasie [[Wielki terror (ZSRR)|„wielkiej czystki”]], zwłaszcza osób wysokiego szczebla (funkcjonariuszy partyjnych, państwowych i wojskowych). Był to w Rosji standard wprowadzony przez bolszewików w okresie zdobywania władzy 1918 – (np. [[Mikołaj II Romanow|zamordowanie rodziny carskiej]]) w skali masowej wobec przeciwników politycznych i dla sterroryzowania społeczeństwa ([[powstanie jarosławskie]], [[powstanie tambowskie]], [[powstanie w Kronsztadzie]]) i w niezliczonych innych przypadkach (terror [[Czeka
Bucharin był autorem serii prywatnych karykatur polityków sowieckich.
Linia 24 ⟶ 25:
{{Kontrola autorytatywna}}
{{
[[Kategoria:Bolszewicy]]
[[Kategoria:Członkowie Komitetu Centralnego RKP(b) i WKP(b)]]
| |||