Pireneje: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Rzeki: popr. link
dr
Linia 5:
[[Plik:Molina La2.JPG|thumb|ośrodek zimowy [[La Molina]]]]
 
'''Pireneje''' ([[język hiszpański|hiszp.]] ''Pirineos'', [[język kataloński|kat.]] ''Pirineus''; [[język francuski|franc.]] ''Pyrénées''; [[Dialekt gaskoński|gask.]] ''Pirenèus''; [[język aragoński|arag.]] ''Perineus''; [[język baskijski|bask.]] ''Pirinioak'') – należą do [[Alpidy Zachodnie|Alpidów Zachodnich]], trzeci pod względem wysokości po [[Alpy|Alpach]] i [[Góry Betyckie|Górach Betyckich]] [[łańcuch górski]] w [[Europa|Europie]], znajdujący się w północno-wschodniej części [[Półwysep Iberyjski|Półwyspu Iberyjskiego]].
Jego naturalne przedłużenie stanowią od zachodu [[Góry Kantabryjskie]].
Pireneje rozciągają się pomiędzy [[Ocean Atlantycki|Atlantykiem]] na zachodzie i [[Morze Śródziemne|Morzem Śródziemnym]] na wschodzie osiągając długość 450 km. W większej części Pirenejów grzbiet pasma tworzy granicę francusko-hiszpańską, przebiegając także przez [[Andora|Andorę]]. Wyjątkiem jest [[Val d'Aran]], która należy do Hiszpanii, mimo że znajduje się po północnej stronie pasma. Do innych drobnych [[Orografia|orograficznych]] anomalii zalicza się na przykład [[Baixa Cerdanya|Cerdanya]] oraz hiszpańska [[eksklawa]] [[Llívia]]. Szerokość pasma w kierunku północ – południe waha się od 50 do 150 km.
 
Pireneje powstałe w czasie [[orogeneza alpejska|orogenezy alpejskiej]], zbudowane są ze [[skały krystaliczne|skał krystalicznych]] i [[skały osadowe|osadowych]].
Linia 49:
 
== Rzeźba terenu ==
Najbardziej widoczne cechy [[Geologia|geologiczne]] to: dysymetria stoków w kierunku transwersalnym, tzn. że zbocze przeważa po stronie [[Francja|Francji]] niż [[Hiszpania|Hiszpanii]], a także dysymetria długości (Pireneje łagodnie opadają w kierunku [[Ocean Atlantycki|Atlantyku]], a w kierunku [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]] są coraz bardziej strome).
 
== Geologia ==