Ruska Prawda: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
*[http://litopys.org.ua/yushkov/yu.htm Redakcja Ruskiej Prawdy z komentarzami we współczesnym ukraińskim], dr. |
||
Linia 2:
'''Ruska Prawda''' ([[Język rosyjski|rosyjski;]] Русская правда, ''
=Historia=
Ruska prawda powstawała etapami (wraz z upływem czasu była modyfikowana i uzupełniana). Znane są obecnie dwie redakcje Ruskiej prawdy: tzw. ''Krótka Prawda'' i tzw. ''Obszerna Prawda'', znany jest również wyciąg z Obszernej Prawdy, tzw. ''Skrócona Prawda''
=Redakcje=
[[image:Bilibin_yaroslav.jpg|thumb|[[Jarosław I Mądry|Jarosław Mądry]] trzyma w ręce Ruską Prawde]]
*'''Krótka Prawda'''
**''Prawdę Jarosława'': składają się na nią spisane prawo zwyczajowe sięgające swymi korzeniami [[X]], a nawet [[IX w.]], oraz ustawy wydane przez [[Jarosław I Mądry|Jarosława Mądrego]] wydane w latach 30 [[XI w.]]
**''Prawdę Jarosławowiczów'': za okres jej powstania przyjmuje się lata: [[1054]] – [[1072]]. Zawiera: normy prawa zwyczajowego, orzecznictwo sądowe oraz przepisy wydane przez trzech synów Jarosława (Jarosławowiczów)
W obydwu częściach tej redakcji przeważają regulacje dotyczące dziedziny [[prawo karne|prawa karnego]], oraz [[Prawo formalne|prawa procesowego]]
*'''Obszerna Prawda'''
** ''Krótka Prawda''
▲*'''Obszerna Prawda''' ''(Prostrannay)'': pochodzi z pierwszej połowy [[XII w.]] również składa się z dwóch części, którymi są:
▲** ''Krótka Prawda''; jej przepisy zostały jednak w wielu miejscach uzupełnione i zmodyfikowane za sprawą wnuków Jarosława. Jej regulacje zostało również ułożone w sposób usystematyzowany.
**''Statut [[Włodzimierz II Monomach|Włodzimierza Monomacha]]''; wydany w czasach jego panowania ([[1113]] – [[1125]]) zawiera zebrane przepisy wydane przez [[Władcy Rusi Kijowskiej|książąt kijowskich]] po ukazaniu się Krótkiej Prawdy, oraz ustawy z czasów Monomacha.
I w tej redakcji wciąż dominują przepisy prawa karnego i procesowego, silniej rozbudowano przepisy [[prawo prywatne|prawa prywatnego]], w szczególności [[Prawo zobowiązań|zobowiązań]] ([[depozyt]], [[pożyczka]], [[kupno(prawo)|kupno]] – [[sprzedaż]]), jak również [[Dziedziczenie (prawo)|dziedziczenia]] i [[opieka (prawo)|opieki]]. Nie przewidywała kary śmierci, ani [[kara śmierci|kary okaleczenia]], ani [[kary mutylacyjne|kary okaleczenia]], najsurowszą karą publiczną było wygnanie winowajcy (razem z rodziną) połączone z zaborem całego mienia.
*'''Skrócona Prawda'''
▲*'''Skrócona Prawda''' (Sokrashchennaya); Pojawiła się w późniejszym okresie czasu ([[XV w.]] ). Był to wyciąg z redakcji Obszernej Prawdy, dokonany z pewnymi przeróbkami. Jej powstanie dowodziło, że normy prawne zawarte w Ruskiej Prawdzie nadal znajdowały się w użyciu. Skrócona Prawda nie odegrała znaczącej roli w praktyce sądowej.
=Regulacje=
Zawiera regulacje typowe dla ówczesnego prawa np.: stanowość prawną (córki bojarów dziedziczyły ziemię w przypadku braku synów, natomiast córki chłopów były całkowicie wyłączone z sukcesji). W jej skład wchodziły również przepisy reformatorskie (np. ograniczenie kręgu krewnych, którzy byli uprawnieni do zemsty (odwetu) za zabójstwo, zmniejszenie przypadków gdzie miał miejsce [[początek]]). Odzwierciedla to fakt, że składa się z przepisów prawa zwyczajowego (a więc stabilnego; „stare prawo to dobre prawo”) oraz elementów prawa stanowionego (szybciej ulegającego zmianom i modyfikacjom). Regulacje Ruskiej Prawdy wprowadzały i utwierdzały [[feudalizm|ustrój feudalny]], jaki panował na Rusi Kijowskiej znajdujmy w niej regulacjie dotyczące [[Smerd]]ów, (zakaz tortur podczas śledztwa, bez zgody [[Kniaź|kniazia]]), pozycji kniazia czy statusu [[chłopi zakupi|zakupów]] (chłopi, którzy z powodu długów oddali siebie – nieraz wraz z rodziną – w [[zastaw]]). w większym stopniu ochrania zdrowie i honor ludzi, którzy są wyżej w hierarchii społecznej.
=Znaczenie=
Ruska prawda jest jednym z najstarszych pomników prawa słowiańskiego. Ponieważ spisana jest w języku staroruskim daje obraz uwczesnej terminologii prawniczej. Stanowi cenne źródło poznania prawa (np. jej regulacje dowodzą, że na Rusi znana była instytucja [[testament]]u), oraz stosunków społecznych i gospodarczych z [[XI]] i [[XII w.]] jej regulacje zostały wykorzystane przy opracowywaniu [[I Statut Litewski|I Statutu Litewskiego]]
=Bibliografia:=
Linia 41 ⟶ 31:
* Katarzyna Sójka-Zielińska: ''Historia prawa'' Wydawnictwo prawnicze LexisNexis Warszawa 2001 ISBN 83-7334-393-8
==Linki zewnętrzne:==
*[http://litopys.org.ua/yushkov/yu.htm Redakcja Ruskiej Prawdy z komentarzami we współczesnym ukraińskim]
[[Kategoria:Prawo]]
| |||