Józef Witkowski (astronom): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Bibliografia: kat. |
m Usunięto kategorię "Odznaczeni Medalem za Długoletnią Służbę (II Rzeczpospolita)"; Dodano kategorię "Odznaczeni Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę (II Rzeczpospolita)" za pomocą HotCat, po czyszczeniu kodu przej |
||
Linia 1:
{{Naukowiec infobox
|imię i nazwisko = Józef Witkowski
|grafika =
|opis grafiki = Józef Witkowski
|data urodzenia = [[21 lutego]] [[1892]]
Linia 8:
|miejsce śmierci = [[Poznań]]
|stopień lub tytuł naukowy = [[profesor zwyczajny]]
|jakich nauk =
|specjalność = [[mechanika nieba]], [[astrofizyka]]
|almamater = [[Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu]]
Linia 17:
|jednostka podrz1 nazwa = [[Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu]]
|okres zatr1 = 1929–1962
|odznaczenia = {{order|OOP|KKG}} {{order|OOP|KKO}} {{order|MPL10}} {{order|MDON}} {{order|MDS|B}}
|commons =
|wikicytaty =
|doktorat data = 1922
|doktorat uczelnia = [[Uniwersytet Jagielloński]]
Linia 28:
|profesura data = 1934 (profesor zwyczajny)
}}
'''Józef Witkowski''' (ur. [[21 lutego]] [[1892]] w [[Odessa|Odessie]], zm. [[26 maja]] [[1976]] w [[Poznań|Poznaniu]]) – [[Polska|polski]] [[astronomia|astronom]], [[geofizyka|geofizyk]], [[astrofizyka|astrofizyk]].
Urodził się w Odessie, tam też ukończył gimnazjum klasyczne i odbył studia astronomiczne, zakończone w 1916 roku obroną pracy kandydackiej ''O krzywych częstotliwości Charliera typu A i B w zastosowaniu do ruchów własnych plam słonecznych''. Z Odessą związane też było pierwszych pięć lat jego pracy naukowej, podczas których zajmował się głównie tematyką [[kometa]]rną. W 1919 roku wyjechał do [[Kraków|Krakowa]] i podjął pracę w [[Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego|Obserwatorium Astronomicznym UJ]]. Oprócz zagadnień kometarnych, zajmował się tam m.in. [[Grawimetria|grawimetrią]], [[Sejsmologia|sejsmologią]], [[Fotometria|fotometrią]] wizualną [[Gwiazda zmienna zaćmieniowa|gwiazd zaćmieniowych]] oraz [[Metody zakryciowe|zakryciami]] gwiazd przez [[Księżyc]] i planety (tego ostatniego zagadnienia dotyczyła jego praca [[Habilitacja|habilitacyjna]]). Redagował również szereg czasopism naukowych, m.in. założone w 1925 roku przez [[Tadeusz Banachiewicz|Tadeusza Banachiewicza]] [[Acta Astronomica|''Acta Astronomica'']].
W 1929 roku objął stanowisko kierownika [[Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Poznańskiego]], które piastował (z przerwą na czas [[II wojna światowa|II wojny]]) aż do emerytury. Do poznańskiego obserwatorium, zajmującego się wcześniej głównie zagadnieniami [[Astrometria|astrometrycznymi]], wprowadził nową tematykę komet, gwiazd zaćmieniowych i zakryć gwiazd. Dzięki jego staraniom obserwatorium wzbogaciło się o [[Teleskop#Teleskop soczewkowy (refraktor, luneta)|refraktor]] Zeissa 200/3000 oraz [[zegar Shortta]] (najdokładniejszy istniejący w tamtych czasach zegar mechaniczny). Jesienią 1929 roku Obserwatorium Poznańskie brało udział w międzynarodowej kampanii długościowej organizowanej przez Komitet Geodezyjny Państw Bałtyckich (pomiary wykonywane były w [[Poznań|Poznaniu]] i [[Ryga|Rydze]]). Od 1932 roku zakres badań naukowych poszerzył się o [[Mechanika nieba|mechanikę nieba]], m.in. zagadnienia związane z pochodzeniem komet.
We wrześniu [[1939]] roku, po opuszczeniu miasta przez wojsko, Józef Witkowski działał w Komitecie Administracyjnym Uniwersytetu, którego zadaniem było zabezpieczenie majątku przed grabieżą. 29 września został aresztowany przez [[Gestapo]] i wraz z innymi profesorami UP i osadzony w więzieniu przy ul. Młyńskiej. Po 10 dniach został zwolniony pod warunkiem nie opuszczania miasta [[Poznań|Poznania]] i meldowania się w Gestapo. 11 października udało mu się wyjechać do Krakowa, gdzie uzyskał pomoc i schronienie u przyjaciół. Dzięki staraniom Tadeusza Banachiewicza w 1940 roku został przyjęty do pracy w [[Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego|Obserwatorium Astronomicznym w Krakowie]] w charakterze asystenta, gdzie pracował aż do wyzwolenia miasta.
Po zakończeniu wojny w [[1945]] roku powrócił na stanowisko kierownika obserwatorium poznańskiego. Zaangażował się wtedy w utworzenie [[Obserwatorium Astrogeodynamiczne Centrum Badań Kosmicznych PAN|Astronomicznej Stacji Szerokościowej]] PAN w [[Borówiec (powiat poznański)|Borowcu]], która z założenia miała się kompleksowo zajmować zagadnieniami dynamiki Ziemi (przekształconej następnie w Astronomiczne Obserwatorium Szerokościowe, a obecnie w Obserwatorium Astrogeodynamiczne). W tym okresie objął też kierownictwo nowo utworzonego Zakładu Astronomii [[Polska Akademia Nauk|PAN]].
W latach 1950–1952 był prezesem [[Polskie Towarzystwo Astronomiczne|Polskiego Towarzystwa Astronomicznego]], od 1947 roku członkiem [[Polska Akademia Umiejętności|Polskiej Akademii Umiejętności]] a od 1959 roku członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk. Działał w [[Międzynarodowa Unia Astronomiczna|Międzynarodowej Unii Astronomicznej]], był członkiem [[Królewskie Towarzystwo Astronomiczne|Royal Astronomical Society]].
W dowód swoich zasług otrzymał cały szereg odznaczeń i nagród, m.in. Krzyż Komandorski z Gwiazdą [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (1972), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1957), [[Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości]] (1928), [[Medal za Długoletnią Służbę]] (1938), [[Medal 10-lecia Polski Ludowej]] (1954), Nagrodę Naukową miasta Poznania (1951), nagrodę Prezesa PAN (1953), nagrodę PAN za osiągnięcia naukowe (1958), specjalne podziękowanie Senatu (1934) i specjalne podziękowanie Zarządu PTPN (1958).
Linia 50 ⟶ 49:
# Władysław Naskręcki Materiały i szkice – prof. dr hab. Józef Witkowski, zeszyt nr 3, OA UAM Poznań
{{
[[Kategoria:Polscy astronomowie]]
[[Kategoria:Polscy fizycy]]
Linia 58 ⟶ 57:
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1944-1989)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1892]]
| |||