Rock progresywny: Różnice pomiędzy wersjami

|tło = rock

|gatunek = Rock progresywny

|pochodzenie = [[Rock psychodeliczny]], [[Rock awangardowy]], [[jazz-rock]], [[free jazz]], [[muzyka poważna]], [[scena Canterbury]], [[folk rock]], [[baroque pop]]

|powstanie = koniec [[Lata 60. XX wieku|lat 60. XX wieku]] w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]

|instrumenty = [[Gitara]], [[gitara basowa]] [[instrumenty klawiszowe]] oraz [[perkusja]], [[saksofon]], [[skrzypce]], [[flet]]

|popularność = [[Lata 70. XX wieku]]

|pokrewne = [[Math rock]], [[post -rock]], [[New age (muzyka)|new age]]

|podgatunki = [[Metal progresywny]], [[rock symfoniczny]], [[rock neoprogresywny]], [[space rock]], [[krautrock]]

|gatunki_mix =

|regionalne =

|inne = [[Progressive house]], [[art rock]], [[ambient]], [[hard rock]], [[Rock in Opposition]]

[[Plik:Yes concert.jpg|thumb|300px|Zespół ''[[Yes (zespół muzyczny)|Yes]]'' -– przedstawiciele rocka progresywnego]]

'''Rock progresywny''' lub '''prog rock''' ([[Język angielski|ang.]] ''progressive rock'') – styl [[rock|muzyki rockowej]] wywodzący się z [[rock psychodeliczny|rocka psychodelicznego]]<ref name="allmusic">{{cytuj stronę| url = http://www.allmusic.com/explore/style/prog-rock-d374| tytuł = opis gatunku rock progresywny na allmusic.com| data dostępuautor = 2011-03-20| autoropublikowany = | opublikowanydata = | pracajęzyk = en | data = | językdostępu = en2011-03-20}}</ref>. Gatunek powstał w końcu lat 60. XX w., największą popularność osiągając w pierwszej połowie lat 70. Wyparty z estrad przez falę [[punk|punk rockarock]]a, by powrócić pod postacią [[rock neoprogresywny|rocka neoprogresywnego]]. Ambicją rocka progresywnego było wzniesienie muzyki rockowej na wyższy poziom artystyczny. Utwory progresywnego rocka są często złożone i wyrafinowane, a wykonanie cechuje się wirtuozerią.

== Cechy rocka progresywnego<ref name="allmusic" /> ==

Albumy nagrywane przez artystów i zespoły progresywnego rocka często mają charakter albumów programowych ([[Język angielski|ang.]] ''concept album'' zobacz: [[utwór programowy]]), gdzie cała płyta tak w sensie stylistyki muzycznej, jak i w sferze tekstowej podporządkowana jest jakiejś naczelnej idei. Może to być epicka opowieść (''[[Thick as a Brick]]'' grupy [[Jethro Tull]], czy ''[[Nude]]'' grupy [[Camel]]), rozważania dotyczące pewnych aspektów życia (''[[The Dark Side of the Moon]]'' grupy [[Pink Floyd]]), religijno-filozoficzne wizje (''[[Tales from Topographic Oceans]]'' grupy [[Yes (zespół muzyczny)|Yes]]), czy poważne refleksje na temat życia i śmierci ("„[[Innuendo]]"” grupy [[Queen]]).

Punktem przełomowym był album ''[[Freak Out!]]'' ([[1966]]), debiut fonograficzny [[Frank Zappa|Franka Zappy]] i zespołu [[Frank Zappa|The Mothers of Invention]], zawierający cykl utworów podporządkowanych pod względem tekstowym nadrzędnej idei, a w warstwie stylistycznej odwołujący się do różnych stylów i gatunków muzycznych, w tym również do najnowszych technik kompozytorskich, nadających niektórym utworom hermetyczny charakter. ''Freak Out!'' był drugim w historii rocka wydawnictwem dwupłytowym (pierwszym był album ''[[Blonde on Blonde]]'' Boba Dylana). Do popularyzacji progresywnego rocka przyczyniło się wydanie ''[[Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band]]'' przez [[The Beatles]]. Album ten, choć posiadał pewne cechy "progresywności"„progresywności”, nie należał w ścisłym sensie do tego gatunku. Znaczenie jego polegało na inspiracji innych artystów, przekonaniu szerszej publiczności o wartości eksperymentów oraz udowodnieniu, że muzyka popularna może wyjść poza [[Rock and roll|rock'n'rollowyrock’n’rollowy]] schemat. Wkrótce potem pojawiła się pierwsza generacja grup progresywnych, na czele z [[The Moody Blues]], [[The Nice]] i [[Procol Harum]] w Wielkiej Brytanii oraz [[Iron Butterfly]] po drugiej stronie Atlantyku. Grupy te tworzą rock progresywny w zalążkowej formie. Niedługo potem grupy kolejnej generacji rozwinęły koncepcję, nadając gatunkowi jego charakterystyczną formę.

Granice progresywnego rocka są płynne. Dla purystów na to określenie zasługuje muzyka tworzona przez kilkanaście grup w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych, na czele z "Wielką„Wielką Szóstką"Szóstką”: [[Emerson, Lake and Palmer|ELP]], [[Genesis (zespół muzyczny)|Genesis]], [[Jethro Tull]], [[King Crimson]], [[Pink Floyd]] i [[Yes (zespół muzyczny)|Yes]]. Inni zaliczają do tego gatunku również: [[Supertramp]], [[Rush]] czy [[Wishbone Ash]]. Rock progresywny tworzyły też epizodycznie grupy niekojarzone z głównym jego nurtem, np. [[Scorpions]] -– płyta ''Lonesome Crow'', [[Jon Lord]] – ''Sarabande'' lub [[Queen]] – ''Queen I'' i ''Queen II''. Czasem były to pojedyncze utwory, np. [[Led Zeppelin]] – "„[[Carouselambra]]"”, "No„No Quarter"Quarter”. Innym zespołem nawiązującym do rocka progresywnego jest grupa [[The Doors]].

* [[Rock symfoniczny|Symfoniczny rock]] – charakteryzuje się bogatym "orkiestralnym"„orkiestralnym” brzmieniem, uzyskanym dzięki zastosowaniu [[syntezator]]ów i [[melotron]]ów, lub sporadycznie orkiestry. Styl określany także alternatywnym, dziś rzadko używanym terminem [[barok rock]]. Główni przedstawiciele: [[Emerson, Lake and Palmer]], [[Electric Light Orchestra]], [[Yes (zespół muzyczny)|Yes]], [[Genesis (zespół muzyczny)|Genesis]], [[Rick Wakeman]], [[Kansas (zespół muzyczny)|Kansas]], [[Procol Harum]]; w Polsce: [[Grupa Niemen]], [[Czesław Niemen|Niemen Aerolit]], [[Exodus (polski zespół muzyczny)]].

* [[Jazz-rock|Jazz rock]] – muzyka powstała z połączenia elementów [[rock]]a i [[jazz]]u. Główni przedstawiciele: [[Miles Davis]], [[Frank Zappa]], [[The Mahavishnu Orchestra]]. [[Weather Report]], [[Herbie Hancock]], [[Jazz-rock|Brand X]], [[Colosseum]], [[Blood, Sweat and Tears|Blood, Sweat & Tears]]; w Polsce: [[Czesław Niemen|Niemen Enigmatic]], [[SBB]], [[Klan (zespół muzyczny)|Klan]].

* [[Metal progresywny]] -– Gatunek ten łączący różne gatunki heavy metalu z rockiem progresywnym. Na przykład:

** Progresywny [[heavy metal]] -– [[Rush]], [[Queensrÿche]], [[Dream Theater]], [[Porcupine Tree]]

** Progresywny [[thrash metal]] -– [[Voivod]], [[Coroner]], [[Watchtower]], [[Mekong Delta]]

** Progresywny [[death metal]] -– [[Death]], [[Pestilence]], [[Atheist]], [[Cynic]], [[Opeth]]

[[Kategoria:Rock progresywny|! ]]