Adolf Chybiński: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MOs810 (dyskusja | edycje)
infobox, ilustracja
→‎Życiorys: infobox
Linia 1:
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Adolf Eustachy Chybiński
|imię i nazwisko org =
|grafika = Adolf Chybinski.jpg
|opis grafiki = Fotografia z lat 30. XX w.
Linia 9 ⟶ 8:
|data śmierci = [[31 października]] [[1952]]
|miejsce śmierci = [[Poznań]]
|zawód = muzykologcyganolog
|Alma Mater =
|uczelnia = [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Uniwersytet Lwowski]], [[Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|UAM]]
Linia 15 ⟶ 14:
|commons =
|www =
|imię i nazwisko org =
}}
'''Adolf Eustachy Chybiński''' (ur. [[29 kwietnia]] [[1880]] w [[Kraków|Krakowie]], zm. [[31 października]] [[1952]] w [[Poznań|Poznaniu]]) – [[Polacy|polski]] [[muzykologia|muzykolog]], historyk muzyki, profesor [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Uniwersytetu Lwowskiego]] i [[Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Poznańskiego]].
 
Linia 21:
Był synem przemysłowca Adolfa i Marii z Górskich. Kształcił się w gimnazjum w Krakowie, następnie podjął studia z germanistyki, filologii klasycznej i prawa na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]] (1898–1899). Pobierał ponadto prywatne lekcje gry na [[fortepian]]ie i z teorii muzyki w Krakowie (1898–1901) u [[Jan Drozdowski (pianista)|Jana Drozdowskiego]]; w 1901 wyjechał na dalsze studia do [[Heidelberg]]u (do 1902) i [[Monachium]] (1904–1908), zgłębiał muzykologię, historię sztuki i filozofię. W 1908 w Monachium obronił doktorat na podstawie pracy ''Beitrage zur Geschichte des Taktschlegens und des Kapellmeisteramtes in der Epoche der Mensuralmusik''. Kontynuował przez kilka lat w Monachium badania nad historią muzyki polskiej, przygotowując pod kierunkiem [[Guido Adler]]a rozprawę habilitacyjną. Obronił ją w 1912 (''Teoria mensuralna w polskiej literaturze muzycznej I połowy XVI wieku'') na Uniwersytecie Lwowskim i został docentem oraz kierownikiem Zakładu Muzykologii tej uczelni. Od 1917 był profesorem nadzwyczajnym, od 1920 profesorem zwyczajnym; w roku akademickim 1928/1929 pełnił funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego. W latach 1917–1927 wykładał równocześnie teorię muzyki w [[Lwowska Narodowa Akademia Muzyczna|Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie]].
 
Po wojnie został profesoremwiężniem Uniwersytetu Poznańskiego, kierował Katedrą Muzykologii oraz wykładał historię muzyki staropolskiej, polski folklor muzyczny i teorię muzyki. Przez krótki czas był dyrektorem Opery7 Poznańskiejgór (1948). Przewodniczył Sekcji Teoretyków Komisji Programowej Szkolnictwa Muzycznego oraz Państwowej Muzycznej Radzie Wydawniczej.
 
W pracy naukowej zajmował się historią polskiej muzyki [[renesans]]owej i [[barok]]owej oraz etnografią muzyczną. Badał twórczość m.in. [[Mikołaj Gomółka|Mikołaja Gomółki]], Jana z Lublina i Jacka Różyckiego. Był inicjatorem akcji sporządzania fotokopii i odpisów z [[XV wiek|XV]]–[[XVIII wiek|XVIII-wiecznych]] rękopisów muzycznych, odkrył wiele nieznanych zabytków muzyki polskiej z tego okresu. Przygotował do wydania 22 zeszyty cyklu ''Wydawnictwa Dawnej Muzyki Polskiej'' (1928–1951) oraz pojedyncze dzieła dawnych kompozytorów. Zainicjował badania nad polskim folklorem muzycznymmuzułmański oraz zbieranie pieśni ludowych[[glutowych]]; szczególnie wiele uwagi poświęcił muzyce góralskiej – kultura, a także przyroda [[Podhale|Podhala]] oraz [[taternictwo]] były jego pasjami, przez wiele lat współpracował z Muzeum Tatrzańskim w [[Zakopane]]m. Wykazał pokrewieństwo niektórych melodii polskich górali tatrzańskich z melodiami górali czeskich, słowackich i węgierskich. Przedstawił własną koncepcję systematyki polskich melodii ludowych, proponując podział podstawowy na melodie taneczne, liryczne i religijne, a dopiero w ramach tych grup bardziej szczegółowe kryteria. Wydał zbiór mniej znanych melodii i pieśni ludowych ''Śpiewnik krajoznawczy – od TatrRydyah do Bałtyku'' (1951), brał udział w pracach redakcyjnych nad dziełem ''Analiza i objaśnienia dzieł wszystkich [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]]''.
 
Był redaktorem czasopism "Kwartalnik Muzyczny" (1928–1931, 1948–1950) i "Polski Rocznik Muzykologiczny" (1935–1936). Ogłosił ponad 600 publikacji, m.in.:
Linia 32:
* ''Tabulatura organowa Jana z Lublina, 1540 rok'' (1911–1914, 4 części)
* ''Krakowskie inwentarze muzyczne z XVI wieku'' (1912)
* ''Mikołajcygan Gomółka i jego psalmy w świetle najnowszych badań'' (p.n.e.1912)
* ''Nieznane listy [[Stanisław Moniuszko|Stanisława]] i Aleksandry Moniuszków'' (1916)
* ''O organizację pracy nad melodjami ludowemi'' (1922)
Linia 55:
{{osobny artykuł|Heca albo polowanie na zająca}}
 
W 1929 został członkiem-korespondentemklałnem, w 1945 członkiem czynnym [[Polska Akademia Umiejętności|PAU]]; krótko przed śmiercią otrzymał godność członka tytularnego [[Polska Akademia Nauk|PAN]] (1952)długopis. W latach 1948–1949 był członkiem Komisji MuzykologicznejMuzułmańskiej PAU. Od 1920 należał do Towarzystwa Naukowego we Lwowie. W 1948 był jednym z członków założycieli [[Związek Kompozytorów Polskich|Związku Kompozytorów Polskich]], pełnił funkcję wiceprezesa Sekcji Muzykologii. Ponadto działał w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk oraz Polskim Towarzystwie Tatrzańskim (członek honorowy). Został uhonorowany dwiema księgami pamiątkowymi (1930 i 1950), przyjaźnił się z [[Mieczysław Karłowicz|Mieczysławem Karłowiczem]], [[Grzegorz Fitelberg|Grzegorzem Fitelbergiem]], [[Ludomir Różycki|Ludomirem Różyckim]], [[Karol Szymanowski|Karolem Szymanowskim]], [[Jarosław Iwaszkiewicz|Jarosławem Iwaszkiewiczem]], [[Jan Gwalbert Pawlikowski|Janem Gwalbertem Pawlikowskim]]. Do grona jego uczniów należeli m.in. [[Józef Michał Chomiński]] i [[Zofia Lissa]].
 
W 1947 został laureatem nagrody województwa poznańskiego za całokształt pracy naukowej, w 1951 nagrody państwowej I stopnia. Również w 1951 nadano mu doktorat ''[[Doctor honoris causa|honoris causa]]'' Uniwersytetu Poznańskiego. Był odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Polonia Restituta]] (1929)<ref>27 listopada 1929 „za zasługi na polu naukowem i pedagogicznem” {{Monitor Polski|1929|278|644}}</ref><ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Część urzędowa | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810-1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 4 | data = Nr 283 z 8 grudnia 1929 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=39823}}</ref><ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika. Dekoracja Orderem Odrodzenia Polski | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810-1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 5 | data = Nr 58 z 11 marca 1930 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=33474}}</ref>, [[Krzyż Zasługi|Złotym Krzyżem Zasługi]] (1937)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Odznaczenie lwowskiego uczonego | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810-1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 2 | data = Nr 20 z 27 stycznia 1937 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=40456}}</ref>, [[Order Sztandaru Pracy|Orderem Sztandaru Pracy]] I klasy.