Wikipedia

Cmentarz Powązkowski w Warszawie: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
int.
poprawa przek., WP:SK, drobne redakcyjne, poprawa linków
Linia 5:
|zdjęcie = Warszawa, Cmentarz Powązkowski SDC11657.JPG
|opis zdjęcia = Fragment cmentarza Powązkowskiego
|nazwa pełna =
|poprzednie nazwy =
|państwo = POL
|miejscowość = [[Warszawa]]
|adres = ul. Powązkowska 1<br />01-797 Warszawa
|typ cmentarza = wyznaniowy
|wyznanie =
|stan cmentarza = czynny
|powierzchnia cmentarza = 43 [[Hektar|ha]]
|liczba pochówków = ok. 1 mln
|liczba grobów =
|liczba kwater =
|data otwarcia = [[20 maja]] [[1792]]
|data ostatniego pochówku =
|data likwidacji =
|zarządca = Kuria Metropolitalna Warszawska
|architekt =
|mapa cmentarza = PL Warsaw Stare Powązki plan cmentarza.jpg
|kod mapy = Warszawa
|stopniN = 52 |minutN = 15 |sekundN = 7
|stopniE = 20 |minutE = 58 |sekundE = 22
|opis miejsca =
|znak na mapie=Legenda cmentarz.svg
|commons = Category:Powązki Cemetery
|www =
}}
'''Cmentarz Powązkowski''', zwyczajowo '''Stare Powązki''' – zabytkowa [[Nekropola|nekropolia]] w [[Warszawa|Warszawie]].
Linia 35:
Położony na terenie obecnej dzielnicy [[Wola (Warszawa)|Wola]], między ulicami: Okopową, Powązkowską, Tatarską i Jana Ostroroga. Graniczy z kilkoma innymi cmentarzami. Opiekę nad nim sprawuje [[Kuria (religia)|Kuria]] [[Archidiecezja warszawska|Metropolitalna Warszawska]], którą reprezentuje zarząd cmentarza. Rolę opiekuna społecznego pełni [[Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami]]. Cały teren cmentarza – skarbnicę rzeźby i małej architektury objęto ścisłą ochroną [[Konserwator zabytków|konserwatorską]], podległą Stołecznemu Konserwatorowi Zabytków.
 
Cmentarz leży po nieparzystej stronie ul. Powązkowskiej, pod numerem 1 (numeru nie oznakowano na murze), a jego administracja znajduje się naprzeciwko, pod numerem 14.
 
CmentarzJest Powązkowskijedną niekiedyze jeststarszych uznawanyzabytkowych zanekropolii najstarsząWarszawy zabytkową(wcześniej nekropolię stolicy. Nie jest to prawdą – w rejestrze zabytków figurują założone znacznie wcześniej:założono [[Cmentarz Kamionkowski]] i [[Cmentarz na Służewie przy ul. Renety]])<ref>{{cytuj stronę| url = http://spiszabytkow.um.warszawa.pl/ZabytkiWarszawy| tytuł = Zabytki miasta Warszawy| data dostępu = 2010-05-08}}</ref>.
 
== Historia ==
Linia 43:
[[Plik:Grób Stanisława Moniuszki Stare Powązki.JPG|thumb|180px|Grób rodziców [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]] – [[Mikołaj Chopin|Mikołaja]] i [[Tekla Justyna Chopin|Justyny Chopinów]] – oraz [[Stanisław Moniuszko|Stanisława Moniuszki]]]]
 
Cmentarz został założony [[4 listopada]] [[1790]], na działce podarowanej przez rodzinę [[Korwin-Szymanowscy|Szymanowskich]]. Poświęcono go [[20 maja]] [[1792]] i początkowo zajmował powierzchnię ok. 2-22–2,5 [[Hektar|ha]].
 
W [[1792]] ukończono tam budowę [[Kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie (Powązki)|kościoła św. Karola Boromeusza]], ufundowanego przez duchowieństwo warszawskie, a zaprojektowanego przez [[Dominik Merlini|Dominika Merliniego]]. Jeszcze przed poświęceniem cmentarza wystawiono tam również tzw. [[katakumby]].
 
Cmentarz był wielokrotnie powiększany i dziś zajmuje 43 ha (dla porównania [[Watykan]] – 44 ha).
Linia 51:
W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] sama nekropolia nie ucierpiała zbytnio, ale pod koniec wojny spłonął kościół i zabudowania kancelarii (m.in. archiwum cmentarne). Jeszcze w czasie okupacji na terenie cmentarza działała [[Armia Krajowa]] – były tu składy broni, odbywały się wykłady wojskowe, przez mur cmentarza szmuglowano żywność do [[getto warszawskie|getta warszawskiego]].
 
Wśród pochowanych ok. 1 miliona osób, pochowanychznajduje jest bardzosię wielu znanych i zasłużonych Polaków i Polekosób, w tym żołnierze powstań narodowych od [[insurekcja kościuszkowska|insurekcji kościuszkowskiej]] do [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]], działacze niepodległościowi, wybitni pisarze, poeci, uczeni, artyści, myśliciele, lekarze, prawnicy, duchowni. Część z nich spoczęła w założonej w [[1925]] ''Alei Zasłużonych''. Po 1945 w budynku katakumb zorganizowano [[mauzoleum]], gdzie złożono prochy zamordowanych w [[obóz koncentracyjny|obozach koncentracyjnych]].
 
W 2012 runął ceglany mur oddzielający Stare Powązki od [[cmentarz żydowski w Warszawie (Wola)|cmentarza żydowskiego na Woli]]; zniszczeniu uległo około 70 nagrobków.
 
W lipcu 2014 cmentarz, razem z pięcioma innymi nekropoliami tworzącymi zespół zabytkowych cmentarzy wyznaniowych na [[Powązki (Warszawa)|Powązkach]], został uznany za [[pomnik historii]]<ref>Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 lipca 2014 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Warszawa – zespół zabytkowych cmentarzy wyznaniowych na Powązkach” ({{Dziennik Ustaw|2014|956}})</ref>.
== Pochowani na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie ==▼
{{osobny artykuł|Pochowani na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie}}
 
== Zobacz też ==
▲==* Pochowani[[pochowani na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie ==]]
* [[Pięciu poległych|Pogrzeb pięciu poległych]]
* [[Pięciu poległych|pogrzeb pięciu poległych]] – określenie używane odnośnie pogrzebu na Cmentarzu Powązkowskim pięciu ofiar starć manifestacji politycznej z 27 lutego 1861 roku
* [[Kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie (Powązki)|Kościół św. Karola Boromeusza]] przy ul. Powązkowskiej 14
 
{{Przypisy}}
Linia 78 ⟶ 77:
{{Cmentarze Warszawy}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
{{DEFAULTSORT:Powązkowski, Cmentarz}}▼
 
▲{{DEFAULTSORTSORTUJ:Powązkowski, Cmentarz}}
[[Kategoria:Cmentarze rzymskokatolickie Warszawy]]
[[Kategoria:Wola (Warszawa)]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Cmentarz_Powązkowski_w_Warszawie”