Paul Otto Geibel: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Ytabak (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
lit., poprawa linków, kat., szablon, infobox, drobne merytoryczne
Linia 1:
{{Żołnierz infobox
[[Plik:Paul Otto Geibel.jpg|185px|thumb|Paul Otto Geibel]]'''Paul Otto Geibel''' (ur. [[10 czerwca]] [[1898]] w [[Dortmund]]zie, zm. [[12 listopada]] [[1966]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – [[Niemcy (naród)|niemiecki]] [[zbrodnia nazistowska|zbrodniarz nazistowski]], wysoki urzędnik państwowy i funkcjonariusz [[III Rzesza|III Rzeszy]], ''[[Brigadeführer|SS-Brigadeführer]] und [[Generalmajor]] der Polizei'', w czasie [[Okupacja niemiecka w Polsce 1939-1945|okupacji niemieckiej w Polsce]] [[Dowódca SS i Policji|dowódca SS i policji]] na [[dystrykt warszawski]] [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnego Gubernatorstwa]], następnie dowódca [[Ordnungspolizei]] w [[Praga|Pradze]]. Następca [[Franz Kutschera|Franza Kutschery]]. Brał udział w tłumieniu [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] i odpowiadał za szereg zbrodni popełnionych na ludności cywilnej. Po wojnie skazany w [[Czechosłowacja|Czechosłowacji]] na 5 lat więzienia. Po odbyciu kary przekazany do Polski. Skazany przez polski wymiar sprawiedliwości na karę dożywotniego więzienia, popełnił [[samobójstwo]] w trakcie odbywania kary.
|imię i nazwisko = Paul Otto Geibel
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|rodzaj wojsk = lądowe
|zwycięstwa =
|grafika = Paul Otto Geibel.jpg
|opis grafiki = Paul Otto Geibel w 1944
|stopień grafika = SS-Brigadeführer Collar Rank.svg
|stopień = [[Brigadeführer|SS-Brigadeführer]]
|data urodzenia = [[10 czerwca]] [[1898]]
|miejsce urodzenia = {{flaga|DEU|1871}} [[Dortmund]]
|data śmierci = [[12 listopada]] [[1966]]
|miejsce śmierci = {{flaga|PRL}} [[Warszawa]]
|lata służby = 1938–1945
|siły zbrojne = [[Schutzstaffel]] (SS)
|jednostki =
|stanowiska =
|wojny i bitwy = [[Powstanie warszawskie]], [[II wojna światowa]]
|późniejsza praca =
|odznaczenia = {{order|EK|I}}
|commons =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
}}
[[Plik:Paul Otto Geibel.jpg|185px|thumb|Paul Otto Geibel]]'''Paul Otto Geibel''' (ur. [[10 czerwca]] [[1898]] w [[Dortmund]]zie, zm. [[12 listopada]] [[1966]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – [[Niemcy (naród)|niemiecki]] [[zbrodnia nazistowska|zbrodniarz nazistowski]], wysoki urzędnik państwowy i funkcjonariusz [[III Rzesza|III Rzeszy]], ''[[Brigadeführer|SS-Brigadeführer]] und [[Generalmajor]] der Polizei'', w czasie [[Okupacja niemiecka wziem Polscepolskich 1939-1945(1939–1945)|okupacji niemieckiej w Polsce]] [[Dowódca SS i Policji|dowódca SS i policji]] na [[dystrykt warszawski]] [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnego Gubernatorstwa]], następnie dowódca [[Ordnungspolizei|Policji Porządkowej]] w [[Praga|Pradze]]. Następca [[Franz Kutschera|Franza Kutschery]]. Brał udział w tłumieniu [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] i odpowiadał za szereg zbrodni popełnionych na ludności cywilnej. Po [[II wojna światowa|wojnie]] skazany w [[CzechosłowacjaTrzecia Republika Czechosłowacka|Czechosłowacji]] na 5 lat więzienia. Po odbyciu kary przekazany do [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|Polski]]. Skazany przez polski wymiar sprawiedliwości na karę dożywotniego więzienia, popełnił [[samobójstwo]] w trakcie odbywania kary.
 
== Kariera w strukturach SS ==
Geibel z zawodu był policjantem. Do [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]] wstąpił w 1931, a od lipca 1938 służył w szeregach [[Schutzstaffel|SS]]. Od 1940 pracował w Głównym Urzędzie Policji Porządkowej w [[Berlin]]ie, gdzie doszedł do stanowiska Szefa Urzędu Personalnego w randze pułkownika żandarmerii<ref name="Geibel">{{Cytuj książkę | tytuł = Protokół przesłuchania Geibla przed GKBZN w Polsce za: Zbrodnie okupanta w czasie powstania warszawskiego w 1944 roku (w dokumentach) | wydawca = Wydawnictwo MON | miejsce = Warszawa | rok = 1962 | strony = 414-429 | isbn = }}</ref>.
 
GeibelW zmarcu zawodu1944 byłGeibel policjantem.miał Doobjąć [[NSDAP]]stanowisko wstąpiłdowódcy wSS 1931i roku, a od lipca 1938 służyłpolicji w szeregach [[Schutzstaffel|SSGdańsk]].u, Odlecz 1940po pracowałśmierci wFranza Głównym UrzędzieKutschery [[Ordnungspolizei|PolicjiHeinrich PorządkowejHimmler]] wmianował [[Berlin]]ie,go gdziedowódcą doszedłSS doi stanowiskapolicji Szefana Urzędudystrykt Personalnegowarszawski. wGeibel randzeobjął pułkownikato żandarmeriistanowisko 3 marca 1944<ref name="Geibel">{{cytujCytuj książkę | tytułnazwisko = ProtokółSkorwider przesłuchania| Geiblaimię przed= GKBZNDanuta w| Polscetytuł za:= ZbrodnieOrganizacja okupantawładz wniemieckich czasiena powstaniaterenie dystryktu warszawskiego w 1944latach roku1939–1945 ([w:] dokumentach)Raporty Ludwiga Fischera, gubernatora dystryktu warszawskiego 1939–1944 | wydawca = wydawnictwoWydawnictwo Książka i MONWiedza | miejsce = Warszawa | rokstrony = 196253 | stronyrok = 414-4291987 | isbn = 83-05-11197-0}}</ref>.
 
Jako dowódca SS i policji na dystrykt warszawski Geibel odpowiadał za wszystkie zbrodnie popełnione w tym okresie przez podległe mu służby, m.in. za rozstrzelanie 991 Polaków w egzekucjach, które miały miejsce w [[Warszawa|Warszawie]] od [[4 marca]] do [[22 maja]] [[1944]] roku<ref name="Geibel"/>.
W marcu 1944 Geibel miał objąć stanowisko dowódcy SS i policji w [[Gdańsk]]u, lecz po śmierci [[Franz Kutschera|Franza Kutschery]] [[Heinrich Himmler|Himmler]] mianował go dowódcą SS i policji na dystrykt warszawski. Geibel objął to stanowisko 3 marca 1944<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko=Skorwider | imię=Danuta | tytuł=Organizacja władz niemieckich na terenie dystryktu warszawskiego w latach 1939–1945 [w:] Raporty Ludwiga Fischera, gubernatora dystryktu warszawskiego 1939–1944 | wydawca=Wydawnictwo Książka i Wiedza | miejsce=Warszawa | strony = 53 | rok=1987 | isbn=83-05-11197-0}}</ref>.
 
Jako dowódca SS i policji na dystrykt warszawski Geibel odpowiadał za wszystkie zbrodnie popełnione w tym okresie przez podległe mu służby, m.in. za rozstrzelanie 991 Polaków w egzekucjach, które miały miejsce w Warszawie od [[4 marca]] do [[22 maja]] [[1944]] roku<ref name="Geibel"/>.
 
== Udział w tłumieniu powstania warszawskiego ==
W momencie wybuchu powstania Geibel kierował obroną tzw. [[Dzielnica policyjna w Warszawie (1939-1945)|dzielnicy policyjnej]]. Po odparciu powstańczego ataku na [[Gmach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie|siedzibę Gestapo]] przy [[Aleja Jana Chrystiana Szucha w Warszawie|al.alei Szucha]] 25 podległe mu oddziały dokonały krwawej rozprawy z mieszkańcami [[Śródmieście Południowe (Warszawa)|Śródmieścia Południowego]]. Tylko w pierwszych dniach sierpnia 1944 roku ludzie Geibla [[Egzekucje w „dzielnicy policyjnej” w Warszawie (1944)|zamordowali od 5 do 10 tysięcy cywilów]] zamieszkujących okolice al.alei Szucha<ref name="Śródmieście Pd.">{{cytujCytuj książkę | nazwisko = Maliszewscy | imię = Izabela i Stanisław | tytuł = Śródmieście Południowe. Warszawskie Termopile 1944 | wydawca = Wydawnictwo Askon | miejsce = Warszawa | rok = 2001 | strony = 185 | isbn = }}</ref> (ofiarą rzezi padli zwłaszcza mieszkańcy ulic: [[Ulica Bagatela w Warszawie|Bagatela]], [[Ulica Flory w Warszawie|Flory]], [[Ulica Chocimska w Warszawie|Chocimskiej]], [[Ulica Marszałkowska w Warszawie|Marszałkowskiej]], [[Ulica Oleandrów w Warszawie|Oleandrów]], [[Ulica Litewska w Warszawie|Litewskiej]]), których masowo rozstrzeliwano w ruinach [[Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych|GISZ]] i tzw. Ogródku Jordanowskim<ref name="Bez niedomówień">{{cytujCytuj stronę | url = http://www.powstanie.pl/index.php?ktory=20&class=text | tytuł = Powstanie warszawskie – bez niedomówień | opublikowany = powstanie.pl | data dostępu = 17 września 2009 | autor = Jan Sidorowicz}}</ref>.
 
W następnych tygodniach gmach na Szucha pełnił rolę punktu rozdzielczego dla ludności z południowych, zajętych przez Niemców, dzielnic Warszawy. Podlegli Geiblowi [[Gestapo|gestapowcygestapo]]wcy dokonywali tam nadal egzekucji warszawiaków (zwłaszcza młodych mężczyzn i kobiet), których podejrzewano o udział w walkach. O rozmiarze zbrodni świadczy informacja zawarta w protokole [[Główna Komisja ŚciganiaBadania Zbrodni przeciwkoNiemieckich Narodowiw PolskiemuPolsce|Okręgowej Komisji Badania Zbrodni HitlerowskichNiemieckich]] w Warszawie z czerwca 1946, że odnalezione w piwnicy przy al.alei Szucha 12/14 prochy ludzkie ważyły 5.578,5 kg<ref name="Mauzoleum Szucha">{{Cytuj stronę | url = http://muzeum-niepodleglosci.pl/palac-dane/filia-muzeum-wiezienia-pawiak/ | tytuł = Filia Muzeum Więzienia Pawiak | praca = Muzeum Niepodległości | opublikowany = muzeum-niepodleglosci.pl | data dostępu = 2016-05-23}}</ref>.
 
Geibel sprawował ponadto ogólne dowództwo nad siłami policji, żandarmerii i SS na [[Mokotów|Mokotowie]], które dopuściły się tam [[Pacyfikacja Mokotowa|szeregu zbrodni]] wobec mieszkańców stolicy<ref name="Geibel"/>. Również na jego rozkaz więzione na Szucha kobiety w charakterze żywych tarcz pędzono przed niemieckimi czołgami w kierunku powstańczych barykad<ref>[[Adam Borkiewicz]], ''Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej'', Instytut wydawniczy PAX, Warszawa 1969 r., str. 254.</ref><ref name="Łosińska">{{cytujCytuj książkę | tytuł = zeznanie Weroniki Łosińskiej za: Zbrodnie okupanta..., op. cit. | strony = 138}}</ref>.
 
Po upadku powstania Geibel osobiście nadzorował wysiedlanie[[Wypędzenie ludności Warszawy|wypędzanie cywilnej ludności stolicy]] i operację [[Zburzenie Warszawy|metodycznego wyburzania miasta]]. Za zasługi w tłumieniu powstania [[Adolf Hitler|Hitler]] awansował go w dniu 26 października 1944 roku do stopnia [[Brigadeführer|SS-Brigadeführer]]aBrigadeführera i generała majora policji<ref name="Geibel"/>. Odznaczono go również [[Krzyż Żelazny|Krzyżem Żelaznym]] I klasy.
 
{{CytatCytatD| ''[[Erich von dem Bach-Zelewski|Von dem Bach]] przyjął mnie samego i powiedział dosłownie, co następuje: [[Reichsführer-SS]] nadał [[Ludwig Hahn|Hahnowi]] Krzyż Żelazny I kl. Ja nie mogę zrobić inaczej jak i Panu również nadać tę odznakę, chociaż Pan na to nie zasłużył''.<ref name="Geibel"/>.}}
 
Niechęć von dem Bacha mogła wynikać z faktu, iż zaraz po rozpoczęciu przez oddziały AK[[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] szturmu na „dzielnicę policyjną” Geibel ukrył się w schronie urządzonym w piwnicach kwatery Gestapo na Szucha<ref>Adam Borkiewicz, ''Powstanie warszawskie…'', op. cit., str. 89.</ref>, a w kolejnych dniach powstania podległe mu formacje zachowywały dość bierną postawę.
 
W styczniu 1945 Geibel został przeniesiony do Pragi na stanowisko dowódcy [[Ordnungspolizei]], które pełnił do końca wojny<ref>Ernst Klee: ''Das Personenlexikon zum Dritten Reich'', Frankfurt am Main 2007, Ss. 177.</ref>.
 
== Po wojnie ==
W dniu [[2 maja]] [[1947]] roku Specjalny Sąd Narodowy w Pradze skazał Geibla na 5 lat ciężkiego więzienia za przynależność do SS. Po odbyciu kary został przekazany do Polski. Tam wyrokiem Sądu Wojewódzkiego dla m. st. Warszawy w roku 1954 został skazany na karę dożywotniego więzienia za zbrodnie dokonane w trakcie tłumienia powstania warszawskiego.
 
Geibel odbywał karę w więzieniu w [[Strzelce Opolskie|Strzelcach Opolskich]]. W [[1956]] Wydział Karny Sądu Wojewódzkiego w [[Opole|Opolu]] na posiedzeniu niejawnym „z uwagi na nienaganne zachowanie się skazanego w czasie odbywania kary i jego warunki osobiste wskazujące, że mimo tylko częściowego wykonania kary nie popełni on po zwolnieniu nowego przestępstwa” zwolnił Geibla z więzienia, po czym ten udał się do Warszawy po paszport<ref name="Powstanie Warszawskie">{{cytujCytuj stronę | url = http://www.powstanie-warszawskie-1944.pl | tytuł = Powstanie Warszawskie 1944 | opublikowany = powstanie-warszawskie-1944.pl | data dostępu = 18 września 2009}}</ref>.
 
Interwencja grupy wyższych oficerów [[Ludowe Wojsko Polskie|Wojska Polskiego]] spowodowała ponowne osadzenie Geibla w więzieniu w Strzelcach Opolskich. Próba zwolnienia go w roku 1966 z więzienia przez ten sam sąd spowodowała przeniesienie go przez władze centralne do [[WięzienieAreszt mokotowskieŚledczy Warszawa-Mokotów|więzienia mokotowskiego]] w Warszawie, w którym popełnił samobójstwo 12 listopada 1966 roku<ref name="Powstanie Warszawskie"/>.
 
== Zobacz też ==
* [[Egzekucje w „dzielnicy policyjnej” w Warszawie (1944)]]
* [[Pacyfikacja Mokotowa]]
* [[Zburzenie Warszawy]]
 
{{Przypisy|2}}
Linia 40 ⟶ 59:
== Bibliografia ==
* ''Zbrodnie okupanta w czasie powstania warszawskiego w 1944 roku'' (w dokumentach), wydawnictwo MON, Warszawa 1962.
* [[Adam Borkiewicz]], ''Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej'', Instytut wydawniczy PAX, Warszawa 1969 r.
* Ernst Klee, ''Das Personenlexikon zum Dritten Reich'', Frankfurt am Main 2007.
* Izabela i Stanisław Maliszewscy, ''Śródmieście Południowe. Warszawskie Termopile 1944'', Wydawnictwo Askon, Warszawa 2001.
* {{cytujCytuj stronę | url = http://www.powstanie.pl/index.php?ktory=20&class=text | tytuł = Powstanie warszawskie – bez niedomówień | data dostępu = 17 września 2009 | autor = Jan Sidorowicz | opublikowany = | data = | język = }}
* {{cytujCytuj stronę | url = http://www.powstanie-warszawskie-1944.pl | tytuł = Powstanie warszawskie 1944 | data dostępu = 17 września 2009 | autor = | opublikowany = | data = | język = }}
* {{cytujCytuj stronę | url = http://www.muzeum-niepodleglosci.pl/mauzoleum_szucha/ | tytuł = Mauzoleum Walki i Męczeństwa | data dostępu = 9 czerwca 2016 | autor = | opublikowany = | data = | język = }}
 
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Geibel, Paul Otto}}
[[Kategoria:Funkcjonariusze niemieckich władz okupacyjnych w Polsce 1939-1945]]
[[Kategoria:Generałowie SS]]
[[Kategoria:Niemieccy samobójcy]]
[[Kategoria:Zbrodniarze nazistowscy osądzeni w Polsce]]
[[Kategoria:Żołnierze sił niemieckich pacyfikujących powstanie warszawskie]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1898]]
[[Kategoria:Zbrodniarze nazistowscy osądzeni w Polsce]]
[[Kategoria:Zmarli w 1966]]
[[Kategoria:Żołnierze sił niemieckich pacyfikujących powstanie warszawskie]]