Rudolf Weigl: Różnice pomiędzy wersjami

|imię i nazwisko = Rudolf Weigl

|imię i nazwisko org = Rudolf Stefan Jan Weigl

|grafika = Rudolf Weigl 2.jpg

|opis grafiki =

|podpis =

|data urodzenia = [[2 września]] [[1883]]

|miejsce urodzenia = [[Przerów]]

|data śmierci = [[11 sierpnia]] [[1957]]

|miejsce śmierci = [[Zakopane]]

|zawód =

|narodowość = {{Państwo|POL}}

|małżeństwo = [[Zofia Weigl|Zofia]]

|dzieci = Wiktor

|krewni i powinowaci = [[Krystyna Weigl-Albert]] (wnuczka)

|odznaczenia =

|commons = Category:Rudolf Weigl

|www =

W latach 1915-19181915–1918 pracował w szpitalu wojskowym w [[Przemyśl]]u. W roku 1918 objął tam kierownictwo nowo powstałej Pracowni do Badań nad Tyfusem Plamistym.

== Profesura we Lwowie -– utworzenie Instytutu ==

Światowy rozgłos przyniosła Weiglowi akcja szczepień przeciw [[Tyfus plamisty|durowi plamistemu]] w katolickich misjach belgijskich w [[Chiny|Chinach]]. Uratowano dzięki nim nie tylko wielu misjonarzy, ale także tysiące Chińczyków. Otrzymał za to najwyższe odznaczenie papieskie – [[Order Świętego Grzegorza Wielkiego|order św. Grzegorza]], odznaczenia belgijskie, członkostwo wielu instytucji naukowych, jego kandydaturę wystawiano wielokrotnie do [[Nagroda Nobla|Nagrody Nobla]]. Do lwowskiego Instytutu prof. Weigla przyjeżdżali naukowcy z całego niemal świata by poznawać tajniki wiedzy biologicznej i uczyć się metod badawczych.

W 1930 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]]<ref>8 listopada 1930 „za działalność naukową prowadzoną z narażeniem życia” {{Monitor Polski|1930|260|351}}</ref>. 18 stycznia 1937 [[Rada Miasta Lwowa (II RP)|Rada Miasta Lwowa]] przyznała Weiglowi Nagrodę Naukową Miasta Lwowa im. [[Benedykt Dybowski|Benedykta Dybowskiego]] za rok 1936, za ówcześnie przewidzianą pracę w dziedzinie nauk przyrodniczych<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Prof. dr. Rudolf Weigel – laureatem miasta Lwowa | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=40445| czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810-1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 1 | data = Nrnr 14 z 20 stycznia 1937 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=40445}}</ref>.

Problem zwalczania tyfusu plamistego miał ogromne znaczenie dla obu okupantów ziem polskich, dlatego dążyli oni do przekształcenia laboratorium badawczego w zakład produkcyjny. W okresie pierwszej okupacji sowieckiej Lwowa (22 września 1939- – 29 czerwca 1941) produkcja szczepionki przeciwtyfusowej została znacznie rozbudowana, m.in. na skutek przekazania przez Sowietów na ten cel budynku gimnazjum żeńskiego im. Królowej Jadwigi.

== Okres okupacji niemieckiej -– Instytut ocala tysiące ludzi ==

Po wkroczeniu Niemców do Lwowa 30 czerwca 1941 roku, po zamordowaniu przez nich w nocy z 3 na 4 lipca grupy [[Mord profesorów lwowskich|25 polskich profesorów i kilkunastu członków ich rodzin na Wzgórzach Wuleckich]] sytuacja, w jakiej znalazło się lwowskie środowisko naukowe, stała się bardzo trudna. Skłoniło to Weigla do podjęcia się trudnego dzieła dalszego prowadzenia (jako kierownik naukowy) [[Instytut Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami prof. Rudolfa Weigla|Instytutu Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami]] na potrzeby armii niemieckiej. Widział w tym możliwość pomocy dla licznej rzeszy pozbawionych pracy profesorów i asystentów. Wymógł na Niemcach prawo do całkowitej decyzji w doborze personelu, biorąc za niego pełną odpowiedzialność. Instytut zaczął wzrastać w postępie geometrycznym<ref>Częściowa lista osób zatrudnionych w Instytucie znajduje się na stronie [http://lwow.home.pl/weigl/weiglowcy.html].</ref>. Zatrudnienie w Instytucie wraz z chroniącą przed represjami legitymacją znaleźli profesorowie [[Stefan Banach]], [[Bronisław Knaster]] i [[Władysław Orlicz]].

[[FilePlik:Weigl vaccine.jpg|thumb|Szczepionka przeciwtyfusowa prof. Rudolfa Weigla w [[Muzeum Historii Żydów Polskich]] w Warszawie]]

Profesor Weigl nigdy nie wyparł się swojej przybranej ojczyzny. Skutecznie przeciwstawił się prośbom i żądaniom Niemców, byaby podpisaćzłożył wniosek o wpisanie na [[Volkslista|Reichslistęniemiecką listę narodowościową]], proponującemu mu podpisanie jej generałowi SS [[Fritz Katzmann|Katzmannowi]] odpowiedział: "Człowiek„Człowiek raz na całe życie wybiera sobie narodowość. Ja już wybrałem"wybrałem”<ref name="pestka">{{cytuj książkę |nazwisko=Pestka |imię=Wojciech |tytuł= Do zobaczenia w piekle. Kresowa apokalipsa: Ukraina, Polska, Białoruś |wydawca= Prószyński i S-ka |miejsce=Warszawa |data=2009 |strony=66 |isbn=978-83-7648-012-1}}</ref>.

Pomimo ogromnego osobistego ryzyka, udzielił on brawurowej odpowiedzi na propozycję generała Katzmanna -– wysokiego rangą emisariusza [[Heinrich Himmler|Heinricha Himmlera]] (połączoną z subtelną groźbą nawiązującą do [[:pl:Mord_profesorów_lwowskichMord profesorów lwowskich|mordu przez Gestapo lwowskich profesorów na Wzgórzach Wuleckich]]). Odpowiedź Weigla (było to w roku 1942 czy 1943) brzmiała następująco: „Jako biolog znam zjawisko śmierci i często myślę o śmierci, bo życie stało się takie smutne i beznadziejne. Więc możecie mi zrobić przysługę i mnie zabić, albo musicie mnie akceptować jako polskiego profesora narodowości polskiej”. Dodał także, że nie wypiera się swojego austriackiego pochodzenia, ale może mieć wątpliwą wartość dla Niemców czynienie honorów polskiemu profesorowi, który zhańbiłby się przyjmując ich propozycję.<ref>http://www.lwow.home.pl/tyfus.html.</ref>.

W 1942 zgłoszony do [[Nagroda Nobla|nagrody Nobla]], poparcia jego kandydatury odmówili Niemcy jako rewanż za odmowę podpisania Reichslisty i objęcia katedry w Berlinie<ref name="pestka" />.

Przed wkroczeniem wojsk sowieckich do Lwowa w 1944, profesor Weigl wyjechał do [[Krościenko nad Dunajcem|Krościenka nad Dunajcem]] (odmówił ewakuacji do Niemiec). W Krościenku prowadził laboratorium (przy [[Ulica Trzech Koron w Krościenku nad Dunajcem|ul. Trzech Koron]]), do którego werbował okoliczną młodzież w ramach pomocniczego personelu, przez co wielu z nich uratował od łapanek. Kierownictwo lwowskiego laboratorium przeciwtyfusowego przejął po nim dr [[Henryk Mosing]]. Po zakończeniu wojny Weigl zamieszkał w Krakowie i kontynuował swe badania i wytwarzanie szczepionki najpierw na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]], później – aż do emerytury w 1951 na [[Uniwersytet im. Adama Mickiewicza|Uniwersytecie w Poznaniu]]. Zmarł 11 sierpnia 1957 w [[Zakopane]]m, został pochowany w Alei Zasłużonych na [[Cmentarz Rakowicki|Cmentarzu Rakowickim]] w [[Kraków|Krakowie]].

Zwalczany przez władze komunistyczne, które udaremniły przyznanie mu w 1948 nagrody Nobla, do której był zgłoszony przez [[Akademia Szwedzka|akademię szwedzką]]<ref>Tamże.</ref>. Fałszywie oczerniany<ref>Patrz artykuł "Spór„Spór wokół prof. Weigla"Weigla” [http://www.lwow.home.pl/weigl/kol.html].</ref> przez niektórych swoich współpracowników o [[kolaboracja|kolaborację]] z Niemcami.

Imię Rudolfa Weigla nosi ulica we [[Wrocław|Wrocławiu]]iu, przy której mieści się Szpital Wojskowy, oraz Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN, a także szpital w [[Blachownia|Blachowni]] koło Częstochowy.

* [http://www2.almamater.uj.edu.pl/96/23.pdf Maciej Bilek, ''Krakowskim szlakiem profesora Rudolfa Weigla''] artykuł z "Alma„Alma mater"mater”, Nr 96 z listopada 2007

* Ryszard Wójcik: ''Kapryśna gwiazda Rudolfa Weigla'' : Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego : Gdańsk 2015 : ISBN 978-83-7865-308-0.

* {{Cytuj pismo | tytuł = Kilka dat z życia prof. dr. Rudolfa Weigla| url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=40445| czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810-1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 1 | data = Nrnr 14 z 20 stycznia 1937 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=40445}}