Patrice Lumumba: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 17:
'''Patrice Emery Lumumba''' (ur. [[2 lipca]] [[1925]] w Onalua, zm. [[17 stycznia]] [[1961]] w [[Lubumbashi|Elisabethville]]) – pierwszy [[premier]] [[Demokratyczna Republika Konga|Demokratycznej Republiki Konga]]<ref name="b">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Patrice-Lumumba| tytuł = Patrice Lumumba| opublikowany = https://www.britannica.com | język = en}}</ref><ref name="e">{{Cytuj stronę | url = http://www.encyclopedia.com/topic/Patrice_Lumumba.aspx| tytuł = Patrice Lumumba| opublikowany = www.encyclopedia.com | język = en}}</ref><ref name="PWN">{{Cytuj stronę | url =http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Lumumba-Patrice-Hemery;3934484.html| tytuł = Lumumba Patrice Hemery| opublikowany = http://encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref>.
 
Urodził się pod nazwiskiem Elias Okit'Asombo w wiosce Onalua w prowincji [[Kasai (prowincja)|Kasai]] na terenie [[Kongo Belgijskie|Konga Belgijskiego]]. Syn rolnika Françoisa Tolenga Otetshima i Julienne Wamato Lomendji<ref name=K>Kanyarwunga, Jean I N (2006). République démocratique du Congo : Les générations condamnées : Déliquescence d'une société précapitaliste. Paris: Publibook. s. 76. ISBN 9782748333435.</ref><ref name="b">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Patrice-Lumumba| tytuł = Patrice Lumumba| opublikowany = https://www.britannica.com | język = en}}</ref>. Miał trzech braci (Charles Lokolonga, Émile Kalema i Louis Onema Pene Lumumba) i brata przyrodniego (Tolenga Jean)<ref name=K>Kanyarwunga, Jean I N (2006). ''République démocratique du Congo : Les générations condamnées : Déliquescence d'une société précapitaliste''. Paris: Publibook. s. 76. ISBN 9782748333435.</ref>. Był członkiem niewielkiej grupy etnicznej Tetela<ref name="PWN">{{Cytuj stronę | url =http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Lumumba-Patrice-Hemery;3934484.html| tytuł = Lumumba Patrice Hemery| opublikowany = http://encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref>. Jego pierwotne nazwisko oznaczało „przeklętego dziedzica“ i pochodziło od słów, „okitɔ“ („spadkobierca“, „następca“) i „asombó“ (przeklęci lub zaczarowani ludzie, którzy umierają szybko)<ref>Hagendorens, MGR J (1975). ''Dictionnaire ɔtɛtɛla-français''. Bandundu: Ceeba Publications. s. 309, 371.</ref>.
 
Nauki pobierał w [[protestanci|protestanckiej]] szkole misyjnej<ref name="bio">{{Cytuj stronę | url = http://www.biography.com/people/patrice-lumumba-38745| tytuł = Patrice Lumumba Biography| opublikowany = http://www.biography.com | język = en}}</ref><ref name="b">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Patrice-Lumumba| tytuł = Patrice Lumumba| opublikowany = https://www.britannica.com | język = en}}</ref>. Po ukończeniu szkółki zamieszkał w [[Kindu|Kindu-Port-Empain]]. Tam uczestniczył w klubie „évolués“ czyli Afrykanów wyedukowanych w zachodnim stylu<ref name="b">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Patrice-Lumumba| tytuł = Patrice Lumumba| opublikowany = https://www.britannica.com | język = en}}</ref>. W wieku 14 lat zapisał się na kurs urzędniczy. Umożliwiło mu to w połowie lat 40. pracę najpierw jako urzędnik podatkowy lub księgowy a następnie w poczcie w Stanleyville (obecnie [[Kisangani]]). W trakcie pracy spotkał się z dyskryminacją rasową<ref name="ZAL">{{cytuj stronę|url=http://lewica.pl/index.php?id=23263|tytuł=Dariusz Zalega: Człowiek Afryki|język=pl}}</ref><ref name="bio">{{Cytuj stronę | url = http://www.biography.com/people/patrice-lumumba-38745| tytuł = Patrice Lumumba Biography| opublikowany = http://www.biography.com | język = en}}</ref>. Publikował swoje eseje i wiersze zyskując coraz większe uznanie<ref name="bio">{{Cytuj stronę | url = http://www.biography.com/people/patrice-lumumba-38745| tytuł = Patrice Lumumba Biography| opublikowany = http://www.biography.com | język = en}}</ref>. Utwory publikowały pisma „Voix du Congolese“ i „La Croix du Congo“ poczytne wśród „évolués“<ref name="e">{{Cytuj stronę | url = http://www.encyclopedia.com/topic/Patrice_Lumumba.aspx| tytuł = Patrice Lumumba| opublikowany = www.encyclopedia.com | język = en}}</ref>. W 1951 roku ożenił się z Pauline Opangu, małżeństwo zostało zaaranżowane przez jego ojca. Para miała jedno dziecko, syna Patrice'a<ref name="e">{{Cytuj stronę | url = http://www.encyclopedia.com/topic/Patrice_Lumumba.aspx| tytuł = Patrice Lumumba| opublikowany = www.encyclopedia.com | język = en}}</ref>. W 1955 roku wybrano go przewodniczącym lokalnego [[związek zawodowy|związku zawodowego]] a on sam przystąpił do Belgijskiej Partii Liberalnej gdzie dystrybuował partyjną literaturę<ref name="castleden">{{Cytuj książkę | nazwisko = Castleden| imię = Rodney | tytuł = Morderstwa polityczne, spiski, tajne zmowy | wydawca = Bellona| data = | strony = 232-8| nazwisko2 = | imię2 = }}</ref><ref name="b">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Patrice-Lumumba| tytuł = Patrice Lumumba| opublikowany = https://www.britannica.com | język = en}}</ref>. W tym roku wziął również udział w delegacji która przywitała w kraju króla Belgii [[Baldwin I Koburg |Baldwina I Koburga]] na którym zrobił dobre wrażenie<ref name="e">{{Cytuj stronę | url = http://www.encyclopedia.com/topic/Patrice_Lumumba.aspx| tytuł = Patrice Lumumba| opublikowany = www.encyclopedia.com | język = en}}</ref>. W 1956 wydał książkę „Le Congo, terre d’avenir, est-il menace?“ w której, wysunął ideę „wspólnoty belgijsko-kongijskiej“ wolnej od stosowania przemocy<ref name="ZAL">{{cytuj stronę|url=http://lewica.pl/index.php?id=23263|tytuł=Dariusz Zalega: Człowiek Afryki|język=pl}}</ref>. W tym samym roku został zaproszony przez ministra ds. kolonii na do Belgii. Po powrocie do kraju został zatrzymany pod zarzutem defraudacji jakiej dokonać się miał pracując na poczcie. Wyrok (po złagodzeniu, pierwotnie wynosiła dwa lata<ref name="castleden">{{Cytuj książkę | nazwisko = Castleden| imię = Rodney | tytuł = Morderstwa polityczne, spiski, tajne zmowy | wydawca = Bellona| data = | strony = 232-8| nazwisko2 = | imię2 = }}</ref>) ograniczył się do 12 miesięcy pozbawienia wolności i grzywny<ref name="b">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Patrice-Lumumba| tytuł = Patrice Lumumba| opublikowany = https://www.britannica.com | język = en}}</ref>. Lumumba utrzymywał że jest niewinny i zwrócił 2500 franków które rzekomo miał przywłaszczyć. Sprawa być może była intrygą urzędników kolonialnych mającą uciszyć go jako działacza. Podczas pobytu w więzieniu jego rodzina utrzymywana była przez środowisko „évolués“<ref name="e">{{Cytuj stronę | url = http://www.encyclopedia.com/topic/Patrice_Lumumba.aspx| tytuł = Patrice Lumumba| opublikowany = www.encyclopedia.com | język = en}}</ref>. W 1957 został dyrektorem sprzedaży lokalnego [[browar]]u i przeprowadził się do Léopoldville (obecnie [[Kinszasa]])<ref name="nb">{{Cytuj stronę | url = http://www.notablebiographies.com/Lo-Ma/Lumumba-Patrice.html| tytuł = Patrice Lumumba| opublikowany =http://www.notablebiographies.com| język = en}}</ref><ref name="nb">{{Cytuj stronę | url = http://www.notablebiographies.com/Lo-Ma/Lumumba-Patrice.html| tytuł = Patrice Lumumba| opublikowany =http://www.notablebiographies.com| język = en}}</ref>.