Wikipedia

Polskie tabulatury organowe: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Renesans: drobne redakcyjne
Linia 5:
== Średniowiecze ==
* Tabulatura organowa z klasztoru [[Augustianie|augustianów]] w [[Żagań|Żaganiu]] (''Sagan'') na [[Śląsk]]u (ok. [[1425]] lub [[1423]]-33).
*:Jest jednym z najwcześniejszych źródeł muzyki na instrument klawiszowy, który wyprzedzają zaledwie dwa zabytkowe źródła: [http://en.wikipedia.org/wiki/Robertsbridge_Codex Kodeks z Robertsbridge] (ok. [[1360]]-65) i [http://fr.wikipedia.org/wiki/Codex_Faenza Kodeks Faenza] (ok. [[1400]]-[[1420]]). Zawiera trzy wersy anonimowego ''[[Gloria in excelsis Deo|Gloria]]''. Instrument, na którym te utwory były wykonywane, musiał posiadać co najmniej dwie klawiatury: [[Blockwerk]] i [[Burdon]] (o tym więcej [http://de.wikipedia.org/wiki/Blockwerk po niemiecku]).
* fragment ''fundamentum'' organowego z [[Wrocław]]ia (ok. [[1430]]-40)
*:Zawiera jedną z najwcześniejszych na świecie wskazówek dot. stosowania [[pedał]]u organowego, a mianowicie ''Fundamentum bonum '''pedaliter''' in c d a''.
Linia 13:
== Renesans ==
* Tabulatura organowa z [[Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Małgorzaty w Krakowie|klasztoru augustianów w Krakowie]] (ok. [[1520]]-[[1528]]), zwana ''[[Graduale de sanctis|Tabulaturą na desce]]''.
*:Ma ogromne znaczenie, jeżeli chodzi o kulturę muzyczną augustianów krakowskich, o której wiadomości są szczątkowe. Deska (będąca pulpitem organowym) posłużyła jako usztywnienie okładki [[XVI wiek|XVI]]-wiecznego [[mszałMszał Rzymski|mszału]]u.
* [[Łukasz (organista)|Lwowska tabulatura organowa]] skryptora [[Łukasz (organista)|ŁukaszŁukasza]]a (ok. [[1520]]-30).
*:Tabulatura pochodzi z [[Kościół Bożego Ciała i klasztor Dominikanów we Lwowie|klasztoru Dominikanów]] we [[Lwów|Lwowie]]. Na osobę skryptora tabulatury, Łukasza, wskazuje napis: ''Et valde mane una sabbatorum / Finis p[er] me Luca[m] (ukończone przeze mnie, [[Łukasz (organista)|ŁukaszŁukasza]]a)''. Tabulatura zawiera utwory m.in. [[Heinrich Finck|Heinricha Fincka]]. Spotykana nieraz informacja (m.in. Katarzyna Morawska, ''Renesans...''), jakoby owa tabulatura pochodziła z klasztoru augustianów we Lwowie, jest nieprawdziwa. '''''NB.''' Lwowskiej tabulatury organowej nie należy mylić z tzw. Tabulaturą organową Marcina ze Lwowa (Leopolity), czyli '''Łowicką tabulaturą organową''', por. niżej''.
* Tabulatura [[Jan z Lublina|Jana z Lublina]] ([[1537]]-[[1548]])
*:Jedna z największych tabulatur organowych w historii muzyki. Powstała w klasztorze w [[Kraśnik]]u, lecz prawdopodobnie miała zastosowanie w środowisku krakowskim. Razem z krakowską tabulaturą z Kościoła św. Ducha jedyne źródło kompozycji [[Mikołaj z Krakowa|Mikołaja z Krakowa]] oraz (być może identycznych z nim) [[monogramiści|monogramistów]] [[N.Z.]] oraz [[N.Z.Cracoviensis]].
* [[Kraków|Krakowska]] tabulatura z [[Kościół św. Ducha Świętego w Krakowie|klasztoru Św. Ducha]] (ok. [[1548]]).
*:Wykazuje tematyczne, muzyczne, regionalne i [[skryptorSkryba|skryptorskie]] podobieństwo z tabulaturą Jana z Lublina. Razem z tabulaturą Jana z Lublina jedyne źródło kompozycji [[Mikołaj z Krakowa|Mikołaja z Krakowa]] oraz (być może identycznych z nim) [[monogramiści|monogramistów]] [[N.Z.]] oraz [[N.Z.Cracoviensis]].
* [[Wrocław]]ska tabulatura, "druga" (ok. [[1573]])
*:Tabulatura zaginiona. Zawierała m.in. [[transkrypcja (muzyka)|transkrypcję]] organową [[motet]]u ''Resurgente Christo Domino'' [[Marcin Leopolita|Marcina Leopolity]], którego kopia się zachowała.
* Tabulatura [[Łowicz|Łowicka]] (ok. [[1580]])
*:Dawniej znana jako Tabulatura [[Marcin Leopolita|Marcina Leopolity]] lub Tabulatura Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. Pochodzi z [[bazylikaBazylika katedralna Wniebowzięcia NMPNajświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Łowiczu|Kapituły katedralnej]] w [[Łowicz]]u. Zawierała m.in. transkrypcję organową motetu ''Spiritus Domini'' Leopolity oraz utwory [[Krzysztof Klabon|Krzysztofa Klabona]], [[Marcin Wartecki|Marcina Warteckiego (Marcina z Warty)]], [[Jakub Sowa|Jakuba Sowy]]; zaginiona, zachowała się kopia mikrofilmowa.
* Tabulatura tzw. [[Zamek Królewski w Warszawie|Zamkowa]], prawdopodobnie część tabulatury Łowickiej (ok. [[1590]])
*:Zaginiona; zawierała m.in. [[transkrypcja (muzyka)|transkrypcje]] organowe [[motet]]ów ''Cibavit eos'' oraz ''Mihi autem'' [[Marcin Leopolita|Marcina Leopolity]] i motetu ''Nunc scio vere'' [[Wacław z Szamotuł|Wacława z Szamotuł]] (zachowała się kopia mikrofilmowa).
Linia 44:
*:Należy do muzykaliów [[bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pelplinie|opactwa cystersów]] w [[Pelplin]]ie. Zawiera w sobie utwory tak barokowe, jak i renesansowe - chóralne, na zespół instrumentalny, organowe, w tym do użytku w kościele ewangelickim.
* Tabulatura [[Wilno|wileńska]](ok. [[1626]])
*:Również znana jako ''Album [[SapiehaSapiehowie herbu Lis|Sapiehy]]''; należy do zbiorów wileńskich [[Bernardyni|bernardynów]] ([[Kościół św. Franciszka i św. Bernarda w Wilnie|Kościół św. Franciszka i św. Bernarda]]).
* Tabulatura [[ostromeczew]]ska (ok. [[1640]])
*:Pochodzi prawdopodobnie z [[Ostromeczew]]a na [[Białoruś|Białorusi]] ([http://be-x-old.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%87%D0%B0%D0%B2%D0%B0 Астрамечава]); jest jednym z zaledwie kilku zabytków organowych z terenu Białorusi, jak również całego [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]. Drugim możliwym miejscem pochodzenia jest [[Połock]]. Pewnym jest, iż została użyta jako usztywnienie okładki [[UniciKościół unicki|unickiego]] [[mszałMszał Rzymski|mszału]]u z [[cerkiew (budynek)|cerkwi]] w Ostromeczewie. Owa tabulatura jest również znana jako ''Zeszyt [[Połock]]i'' lub ''Silva rerum''; jest niemalże jedynym znanym dzisiaj pomnikiem instrumentalnej muzyki obrządku [[UniciKościół unicki|unickiego]] ([[KościółKościoły greckokatolickigreckokatolickie|greckokatolickiego]]), zawiera m.in. jedyny znany dziś utwór [[Piotr Żelechowski|Piotra Żelechowskiego]] - ''Fantasio del sol primo tono''.
* Tabulatura [[warszawa|Warszawska]] (ok. [[1680]])
*:Miejsce pochodzenia tabulatury - prawdopodobnie północne [[Mazowsze]].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_tabulatury_organowe”