Historia druku w Polsce: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Drukarstwo w XVI wieku: drobne merytoryczne |
|||
Linia 78:
==== Gdańsk ====
Pierwszą drukarnię, w 1538 r., założył Franciszek Rhode. Ale właściwy twórca drukarstwa w Gdańsku to [[Holandia|Holender]], Franciszek Rohde, który założył w 1538 r. przy ul. Rzeźnickiej pierwszą oficynę. W latach 1695-1719 prowadził ją [[Jan Zachariasz Stolle]]; przez następne 5 lat (do 1724 r.) Jan Daniel i wdowa po nim. Jej drugi mąż, Tomasz Jan Schreiber prowadził drukarnię przez ponad 50 lat (lata 1724-1778). Nieco wcześniej, w 1765 r., nową drukarnię założył syn Schreibera – Karol Ludwik. Po jego śmierci (1772) drukarnia powiększyła przedsiębiorstwo ojca. W latach 1778-1780 prowadzili ją spadkobiercy Schreibera, po czym nabył ją księgarz Dawid Ludwik Wedel i utrzymywał ją do 1805 r. Drukarnia ta obsługiwała [[Gdańskie Gimnazjum Akademickie]] i radę miejską. Ponadto tłoczyła dzieła naukowe, religijne (katolickie i protestanckie), publicystykę i podręczniki szkolne.
==== Toruń ====
Początki drukarstwa w Toruniu sięgają 1568 r. i wiążą się z inicjatywą pisarza, reformatora religijnego, teologa-polemisty, pedagoga [[Erazm Gliczner|Erazam Glicznera]], który także sfinansował pierwszego drukarza w Toruniu, Stanisława Worffschauffela-Riessa. Jego druki stały na wysokim poziomie typograficznym, nie ustępując renomowanym drukom królewieckim, a dotyczyły przede wszystkim tematyki religijnej. Związane to było z ożywieniem umysłowym po zwycięstwie w Toruniu reformacji i otrzymaniu przez Toruń przywileju wolności wyznania w 1558 r. od króla Zygmunta II Augusta. Wkrótce Toruń stał się jednym z największych ośrodków protestantyzmu w Rzeczypospolitej oraz drukarstwa protestanckiego. Kolejnym drukarzem toruńskim był [[Melchior Nering|Melchior Nehring]], który prowadził też księgarnię, wydrukował 51 tytułów (w tym pierwsze w Toruniu druki w języku polskim), m.in. dla półuniwersyteckiej szkoły [[Gimnazjum Akademickie w Toruniu|Gimnazjum Akademickiego]] (podręczniki, prace naukowe), także publikacje dla innowierców. Nehring wyposażył drukarnię na najwyższym wówczas poziomie technicznym. Za następcy Nehringa, Andrzeja Koteniusza działającego w latach 1587-1597, drukarnia przeniosła się do nowego budynku przy ul. Franciszkańskiej, gdzie działała do 1829 r. Czołowymi autorami toruńskiej oficyny byli m.in. [[Piotr Artomiusz]], Ulrich Schober, Jan Rybiński i in. Mimo okresowych kryzysów oficyna toruńska zapewniała przez cały czas wysoki poziom drukarstwa i należała do czołowych drukarni w Rzeczypospolitej. Była przede wszystkim drukarnią gimnazjalną pozostającą pod ścisłą kontrolą Rady miejskiej i dzierżawioną kolejnym drukarzom.
==== Zamość ====
| |||