Rak wodny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Jeśli to polska Wikipedia, to starajmy się pisać po polsku. Jak można powiedzieć: 'rak wodny obserwowano'?! Poza tym interpunkcja. Pzdr.
m Mniej narzekania, więcej działania i dokładności przede wszystkim, bo Twoja edycja, drogi IP, również idealna językowo nie była. Poprawa przek., WP:SK.
Linia 18:
}}
[[Plik:Noma.jpg|Rycina z 1836 roku przedstawiająca chorobę|thumb]]
'''Rak wodny''' ([[łacina|łac.]] ''noma'', ''cancrum oris'') – [[bakteriaBakterie|bakteryjne]], [[zgorzel]]inowe [[zapalenie]] [[błona śluzowa|śluzówek]] jamy ustnej, powodujące m.in. zniszczenie policzka i jamy ustnej<ref>{{Cytuj pismo | autor=Enwonwu CO | tytuł=Noma--the ulcer of extreme poverty | rok=2006 | czasopismo=The New England journal of medicine | doi=10.1056/NEJMp058193 | wolumin=354 | numer=3 | pmid= 16421362 | strony=221–224}}</ref><ref>{{Cytuj pismo | autor=Enwonwu CO, Falkler WA, Phillips RS | tytuł=Noma (cancrum oris). | rok=2006 | czasopismo=Lancet | doi=10.1016/S0140-6736(06)69004-1 | wolumin=368 | numer=9530 |pmid= 16829299 | strony=147–156}}</ref>, spotykane w przypadkach poważnego niedożywienia. Proces [[zgorzel]]inowo-[[martwica|martwiczy]], rozszerzając się, niszczy coraz rozleglejsze obszary tkanek jamy ustnej, warg, [[dziąsło|dziąseł]] i policzków. Najczęściej spotykanym rodzajem [[bakteriaBakterie|bakterii]] odpowiedzialnym za [[martwica|martwicę]] tkanek są bakterie z rodzaju ''[[Fusobacterium]]''. Szczególną postacią jest rak wodny [[noworodek|noworodków]] (łac. ''noma neonatorum''), pojawiający się u przedwcześnie urodzonych noworodków, objawiający się zgorzelinowym zapaleniem skóry twarzy i śluzówek jamy ustnej, powodowanych zwykle przez bakterie z rodzaju ''[[Pseudomonas]]''. Niekiedy nazwa ta jest używana w odniesieniu do zmian zgorzelinowych [[srom]]u (łac. ''noma vulvae'').
 
Nazwa [[Grekajęzyk grecki|gr.]]-łac. pochodzi od greckiego {{grc|νομή}} (''nome'') - „pastwisko, pasza, żywność, pożeranie, pochłanianie” (analogia do „pożerania” tkanek przez chorobę), natomiast nazwa polska (podobnie jak druga nazwa łacińska) nawiązuje do makroskopowego podobieństwa zmian chorobowych, przypominających zniszczenie ust przez zaawansowany naciek [[nowotwór|nowotworowy]]. Nazwę ''noma'' wprowadził Baron w 1816 roku.
 
== Historia ==
[[Plik:Noma (cancrum oris) case (PLoS).jpg|thumb|Zniszczenia okołoustne spowodowane rakiem wodnym]]
Opisy choroby mogącej odpowiadać rakowi wodnemu znane są z pism starożytnych lekarzy. Pierwszy, bardziej szczegółowy opis tego schorzenia jako odrębnej jednostki chorobowej podał w 1595 niderlandzki chirurg i lekarz miejski [[Carel Baten]] zwany Carolusem Battusem (1540-1617). W XVIII i XIX w. było ono dość rozpowszechnione w Europie. Choroba występowała w gettach i w hitlerowskich [[Obóz koncentracyjny|obozach koncentracyjnych]] w czasie 2-ej[[II Wojnywojna Światowejświatowa|II wojny światowej]]. Obecnie, stanowi problem w niektórych krajach [[afryka]]ńskich i [[Ameryka Południowa|południowoamerykańskich]], wśród niedożywionej ludności, żyjącej w złych warunkach higienicznych (zwłaszcza dzieci). Często stanowi powikłanie choroby głodowej, oraz zakażenia wirusem [[Wirus zespołu nabytego niedoborubraku odporności|HIV]]. Ocenia się, że na raka wodnego zapada corocznie ok. 100 000 osób, a śmiertelność wynosi ok. 70-90%.
 
== Przebieg choroby i jej leczenie ==
Linia 31:
W pierwszej fazie pojawiają się objawy zapalenia [[dziąsło|dziąseł]] i [[błona śluzowa|błony śluzowej]] [[policzek|policzków]] ulegającej [[wrzód|owrzodzeniom]]. Zmianom tym towarzyszy odrażający zapach. W późniejszym okresie martwica obejmuje tkanki miękkie policzka, powstają [[przetoka|przetoki]] i dochodzi do obnażenia zębów i dziąseł oraz do utraty [[Zęby|zębów]]. W przypadku przeżycia choroby, pozostają rozległe zniekształcenia twarzy i warg, wymagające leczenia [[chirurgia|chirurgicznego]].
 
Leczenie schorzenia polega przede wszystkim na zapewnieniu właściwego odżywienia i higieny oraz leczeniu przeciwbakteryjnym ([[antybiotykantybiotyki]]i i inne chemioterapeutyki), a w dalszej kolejności na leczeniu chirurgicznym (w tym także chirurgii plastycznej).
 
{{przypisy}}