Adam Bielański (chemik): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mix321 (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Anulowanie wersji 46842678 autora Mix321: NPA
Linia 46:
}}
 
'''Adam Bielański''' ([[herb]]u [[Lewart (herb szlachecki)|Lewart]]{{r|http www sejm wielki pl b}}; ur. [[14 grudnia]] [[1912]] w [[Kraków|Krakowie]], zm. [[4 września]] [[2016]] tamże{{r|PAP|cerAGH}}) – [[Polska|polski]] [[chemia|chemik]], [[tytuł naukowy|profesor]] [[Nauki chemiczne|nauk chemicznych]], [[nauczyciel akademicki]] [[Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie|Akademii Górniczo-Hutniczej]], a następnie [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]]{{r|Ryszard Tadeusiewicz2012}}, członek rzeczywisty [[Polska Akademia Nauk|Polskiej Akademii Nauk]], członek czynny [[Polska Akademia Umiejętności|PAU]], przewodniczący honorowy Komitetu Chemii PAN. Od roku 1983 pracował w [[Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN|Instytucie Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN]] w Krakowie, gdzie był kierownikiem grupy badawczej „Chemiczne i katalityczne własności stałych heteropolikwasów”{{r|IKPAN}}.Ż
 
Był autorem prac i artykułów naukowych dotyczących chemii, szczególnie [[kataliza|katalizy chemicznej]] – nazywany twórcą polskiej szkoły katalizy<ref name=":0" />. Autor podręczników akademickich z zakresu [[chemia fizyczna|chemii fizycznej]]{{r|Chemia fizyczna praca zbiorowa}} i [[chemia nieorganiczna|nieorganicznej]]<ref name=":0" />, w szczególności wielokrotnie wznawianej „Chemii ogólnej i nieorganicznej”{{r|Bielański1981-s}}, którą w roku 1984 zastąpiły „Podstawy chemii nieorganicznej”{{r|Bielański1987-s}}. Podręcznik ten stanowi podstawę nauczania [[chemia nieorganiczna|chemii nieorganicznej]] na wielu polskich uczelniach{{r|Mazurek}}. Jest także autorem monografii dotyczących fizykochemii katalizatorów<ref name=":0" />.
== Życiorys ==
Urodzony 14 grudnia 1912 r. w Krakowie. Studia w dziedzinie chemii ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1936 r., a w 1944 r. obronił doktorat na tajnych kompletach, zaś w 1955 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a po siedmiu latach profesora zwyczajnego. Początkowo pracownik Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, a od lat 1960. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na obu uczelniach pełnił w pewnym okresie funkcję prorektora. Od 1989 r. był członkiem PAU<ref name=":0">{{Cytuj|autor=|tytuł=W wieku 104 lat zmarł prof. Adam Bielański|czasopismo=naukawpolsce.pap.pl|data=2016-09-07|data dostępu=2016-09-15|opublikowany=naukawpolsce.pap.pl|url=http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,411064,w-wieku-104-lat-zmarl-prof-adam-bielanski.html}}</ref>.
 
Był autorem prac i artykułów naukowych dotyczących chemii, szczególnie [[kataliza|katalizy chemicznej]] – nazywany twórcą polskiej szkoły katalizy<ref name=":0" />. Autor podręczników akademickich z zakresu [[chemia fizyczna|chemii fizycznej]]{{r|Chemia fizyczna praca zbiorowa}} i [[chemia nieorganiczna|nieorganicznej]]<ref name=":0" />, w szczególności wielokrotnie wznawianej „Chemii ogólnej i nieorganicznej”{{r|Bielański1981-s}}, którą w roku 1984 zastąpiły „Podstawy chemii nieorganicznej”{{r|Bielański1987-s}}. Podręcznik ten stanowi podstawę nauczania [[chemia nieorganiczna|chemii nieorganicznej]] na wielu polskich uczelniach{{r|Mazurek}}. Jest także autorem monografii dotyczących fizykochemii katalizatorów<ref name=":0" />.
 
Kierowane projekty badawcze [[Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego|MNiSW]]:
Linia 58 ⟶ 55:
 
Ostatnia publikacja naukowa, której był współautorem, ukazała się w roku 2015{{r|IKPAN|Scopus|Filek2015}}.
 
Uhonorowany [[Doctor honoris causa|doktoratem honoris causa]] przez Akademię Górniczo-Hutniczą (1983 r.) i Uniwersytet Wrocławski (2001 r.) oraz [[Nagroda im. Jerzmanowskich|Nagrodą Jerzmanowskich]] (2012 r.). Odznaczony m.in. medalami [[Medal Marii Skłodowskiej-Curie|im. Marii Skłodowskiej-Curie]] i [[Plus ratio quam vis]]<ref name=":0" />.
 
Zmarł 4 września 2016 r<ref name=":0" />.
 
== Wyróżnienia i nagrody ==
Linia 72 ⟶ 65:
 
== Rodzina ==
Syn [[Adam Bielański (1881-1964)|Adama Bielańskiego]] (1881–1964); brat [[Władysław Bielański|Władysława Bielańskiego]] (1911–1982), profesora biologii i [[Zofia Bielańska-Osuchowska|Zofii Bielańskiej-Osuchowskiej]] (ur. 1919), profesor nauk przyrodniczych.
 
== Przypisy ==