Paul Morphy: Różnice pomiędzy wersjami

'''Paul Charles Morphy''' (ur. [[22 czerwca]] [[1837]] w [[Nowy Orlean|Nowym Orleanie]], zm. [[10 lipca]] [[1884]] w Nowym Orleanie) – [[Stany Zjednoczone|amerykański]] [[szachy|szachista]], nieoficjalny [[mistrzostwa świata w szachach|mistrz świata]] w latach [[1858]]–[[1884]].

 

[[Plik:Morphy Löwenthal 1858.jpg|thumb|left|250px|Paul Morphy w pojedynku z Johannem Löwenthalem, 1858]]

Morphy wychował się w zamożnej i wpływowej rodzinie. Szachy poznał przyglądając się partiom rozgrywanym w rodzinnym domu. Szybko ujawnił się jego niezwykły talent. W wieku dziewięciu lat był uważany za jednego z najsilniejszych szachistów w [[Nowy Orlean|Nowym Orleanie]]. W [[1850]] roku do rodzinnego miasta Morphy'ego zawitał jeden z czołowych szachistów świata, Węgier [[Johann Löwenthal]], który rozegrał trzy partie z trzynastoletnim Morphym, wszystkie przegrane. Morphy nie traktował wówczas szachów zbyt poważnie. Po ukończeniu szkoły średniej w [[1855]] roku rozpoczął studia prawnicze. W wieku dwudziestu lat, po ukończeniu studiów, był zbyt młody, by rozpocząć prawniczą praktykę. W tym czasie otrzymał zaproszenie na pierwszy amerykański kongres szachowy, który miał się odbyć jesienią [[1857]] roku w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]. Głównie za namową swego wuja, który był bardzo dumny z jego szachowych talentów, Morphy wybrał się w daleką podróż do Nowego Jorku. W rozegranym turnieju z udziałem najsilniejszych szachistów amerykańskich pokonał wszystkich przeciwników. W eliminacjach wygrał dziewięć partii i zremisował jedną. W finale zwyciężył niemieckiego profesjonalistę, [[Louis Paulsen|Louisa Paulsena]], zaliczanego do czołowych szachistów świata. Morphy'ego obwołano mistrzem Ameryki. Styl, w jakim wygrywał swoje partie robił ogromne wrażenie. Wróżono mu wielką szachową karierę i namawiano do wyjazdu do Europy, gdzie mógłby się zmierzyć ze wszystkimi ówczesnymi mistrzami.

 

 

W Londynie Morphy wygrał ze znajdującym się w wysokiej formie Löwenthalem (+10 -4 =5). Po nieudanych próbach zorganizowania meczu ze Stauntonem Morphy pojechał do Paryża, drugiego szachowego centrum ówczesnej Europy. W słynnej paryskiej kawiarni szachowej [[Café de la Régence]] wygrał mecz z [[Daniel Harrwitz|Danielem Harrwitzem]] (+5 -2 =1). W grudniu 1858 roku do Paryża przyjechał [[Adolf Anderssen]], specjalnie w celu spotkania się z Morphym. Anderssen był wówczas uważany za najsilniejszego szachistę świata. Morphy gładko pokonał renomowanego przeciwnika (+7 -2 =2). Był to najważniejszy mecz Morphy'ego, przez wielu uważany za nieoficjalny mecz o mistrzostwo świata.

 

 

Wobec braku godnych przeciwników Morphy zadeklarował koniec swojej kariery szachisty i powrócił do rodzinnego Nowego Orleanu. Chciał zająć się praktyką prawniczą, w czym przeszkodził mu wybuch [[wojna secesyjna|wojny secesyjnej]] w [[1861]] roku. Przeciwny secesji Morphy nie przystąpił do [[Skonfederowane Stany Ameryki|Konfederatów]]. Wkrótce opuścił Amerykę i wyjechał do Paryża, jednak nie wykazywał już zainteresowania szachami. Po zakończeniu wojny ponownie próbował otworzyć kancelarię prawniczą w Nowym Orleanie, ale sława wielkiego szachisty i jego niepopularny na południu Stanów stosunek do wojny secesyjnej nie pomogły mu w karierze prawnika. Z braku klientów był zmuszony porzucić swoją profesję. Niepowodzenia w zawodzie [[prawnik]]a, rozczarowanie szachami (czy też zawód miłosny, jak podają niektóre źródła) były przyczyną [[Melancholia|melancholii]] Morphy'ego, która przerodziła się w [[Zaburzenia urojeniowe|manię prześladowczą]]. Zabezpieczony materialnie przez rodzinę, z objawami postępującej [[Choroba|choroby psychicznej]], do końca życia pozostawał bezczynny.

Według retrospektywnego systemu [[Chessmetrics]], pomiędzy wrześniem 1858 a listopadem 1861 zajmował pierwsze miejsce na świecie. W czerwcu 1859 osiągnął najwyższy w tym okresie [[ranking szachowy|ranking]] – 2743 punktów.<ref>[http://chessmetrics.com/cm/CM2/PlayerProfile.asp?Params=199510SSSSS3S088959000000111000000000019610100 Chessmetrics Player Profile: Paul Morphy]</ref>.

 

 

== Bibliografia ==

 

== Linki zewnętrzne ==

{{Kontrola autorytatywna}}

 

[[Kategoria:Amerykańscy szachiści]]

[[Kategoria:Urodzeni w 1837]]

[[Kategoria:Zmarli w 1884]]