Wersja z 22:59, 8 sie 2016 edytuj Refycul (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 15 637 edycji m Wycofano edycje użytkownika 213.233.84.211 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Michał Sobkowski. ← poprzednia edycja		Wersja z 12:35, 22 wrz 2016 edytuj anuluj edycję Michał Sobkowski (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 127 674 edycje poprawa przek., WP:SK, ciepło spalania wg źródła, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, źródła/przypisy następna edycja →
Linia 3: \|nazwa = Metan \|1. grafika = Methane-2D-dimensions.svg \|opis 1. grafiki = \|2. grafika = Methane-3D-balls.png \|opis 2. grafiki = \|3. grafika = \|opis 3. grafiki = \|nazwa systematyczna = metan \|inne nazwy = [[gaz błotny]], gaz kopalniany \|wzór sumaryczny = CH<sub>4</sub> \|inne wzory = \|masa molowa = 16,04 \|wygląd = bezbarwny i bezwonny gaz{{r\|psc}} Linia 17: \|numer CAS = {{CAS\|74-82-8}} \|PubChem = {{PubChem\|297}} \|DrugBank = \|gęstość = 0,7168{{e\|-3}} \|gęstość źródło = {{r\|PubChem}} Linia 32: \|temperatura topnienia = −182,47 \|tt źródło = {{odn\|Lide\|2009\|s=3-326}} \|tt warunki niestandardowe = \|temperatura wrzenia = −161,48 \|tw źródło = {{odn\|Lide\|2009\|s=3-326}} \|tw warunki niestandardowe = \|temperatura krytyczna = −82,59 \|tk źródło = {{odn\|Lide\|2009\|s=6-63}} \|ciśnienie krytyczne = 4,599 \|ck źródło = {{odn\|Lide\|2009\|s=6-63}} \|logP = \|kwasowość = \|zasadowość = \|lepkość = \|l źródło = \|l warunki niestandardowe = \|napięcie powierzchniowe = \|np źródło = \|np warunki niestandardowe = \|typ hybrydyzacji i VSEPR = sp<sup>3</sup> – tetraedr \|układ krystalograficzny = \|moment dipolowy = 0 \|moment dipolowy źródło = {{odn\|Lide\|2009\|s=6-188}} Linia 68: \|temperatura zapłonu = −188 \|tz źródło = {{r\|SA}} \|tz warunki niestandardowe = \|temperatura samozapłonu = \|ts źródło = \|ts warunki niestandardowe = \|numer RTECS = PA1490000 \|dawka śmiertelna = \|pochodne = [[czterochlorek węgla\|tetrachlorometan]], [[trifluorometan]], [[chloroform]], [[jodoform]], [[czterofluorek węgla\|tetrafluorometan]] \|nazwa grupy pochodnych = alkanowe Linia 99: * [[temperatura krytyczna]]: −82,6 °C pod ciśnieniem 4,6 MPa (45 atm) * [[ciśnienie krytyczne]]: 46,3 [[bar (jednostka)\|bar]] * [[objętość molowa]] = 22,355 dm<sup>3</sup> ([[warunki normalne]]){{r\|GESTIS}} * [[wartość opałowa]]: 35,73 [[dżul\|MJ]]/um<sup>3</sup> = 8533 [[kaloria\|kcal]]/um<sup>3</sup> (50,05 MJ/kg = 11 954 kcal/kg)▼ * [[ciepło spalania]]: 13−890,7 ~~264~~± ~~kcal~~0,4 kJ/kgmol = 55−55,53 [[dżul\|MJ]]/kg = −13 272 [[kaloria\|kcal]]/kg{{r\|NIST\|Pittam1972}} ▲* [[wartość opałowa]]: 35,73 ~~[[dżul\|~~MJ]]/um<sup>3</sup> = 8533 ~~[[kaloria\|~~kcal]]/um<sup>3</sup> ~~(50,05 MJ/kg~~ {{fakt\|data= ~~11 954 kcal/kg)~~2016-09}} Mieszanina metanu z powietrzem w stężeniu objętościowym 4,5–15% ma właściwości wybuchowe. Tworzenie się tej mieszaniny wskutek przedostania się metanu do zamkniętych pomieszczeń (np. w kopalniach [[węgiel kamienny\|węgla kamiennego]]) bywa przyczyną groźnych w skutkach [[eksplozja\|eksplozji]]. W mieszaninie o proporcji powyżej 15% pali się [[płomień\|płomieniowo]]. Linia 115 ⟶ 116: == Wpływ na atmosferę == Metan jest [[gaz cieplarniany\|gazem cieplarnianym]], którego [[Potencjał tworzenia efektu cieplarnianego\|potencjał cieplarniany]] jest 72 krotnie większy niż [[dwutlenek węgla\|dwutlenku węgla]] (w skali 20 lat) lub 25 (w skali 100 lat)<ref>[http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg1/ar4-wg1-chapter2.pdf IPCC Fourth Assessment Report, Working Group 1, Chapter 2]</ref>, a średnia zawartość w atmosferze wynosi 1,7 [[Sposoby zapisu bezwymiarowego stosunku dwóch wielkości\|ppm]] (w ciągu minionych dwustu lat wzrosła ponad dwukrotnie)<ref>{{cytuj stronę\|url=http://www.grida.no/publications/other/ipcc_tar/?src=/climate/ipcc_tar/wg1/221.htm\|tytuł=Climate Change 2001: Working Group I: The Scientific Basis. 6.3.3 Halocarbons\|data=2003\|opublikowany=UNEP/GRID-Arendal\|język=en\|data dostępu=2009-05-03}}</ref>. Metan wpływa także w niewielkim stopniu na degradację [[ozonosfera\|ozonosfery]]<ref name="Fahey">{{cytuj książkę\|autor=D.W. Fahey\|tytuł=Twenty Questions And Answers About The Ozone Layer\|wydawca=United Nations Environment Programme. Ozone Secretariat\|data=2002\|strony=Q.12\|data dostępu=2010-10-15\|url=http://www.unep.org/ozone/pdf/qa.pdf}}</ref>. Linia 137 ⟶ 138: * <ref name="psc">{{PSChem\|strony=242-243}}</ref> * <ref name = Encyklopedia>{{ET-Chemia\|wydanie=1\|hasło = metan\|strony = 416}}</ref> * <ref name="NIST">{{Cytuj stronę \| url = http://webbook.nist.gov/cgi/cbook.cgi?ID=C74828&Units=SI&Mask=1 \| tytuł = Methane \| opublikowany = National Institute of Standards and Technology (NIST) \| data dostępu = 2016-09-22}}</ref> * <ref name="Pittam1972">{{cytuj pismo \| autor = Pittam, D. A. \| autor2 = Pilcher, G. \| tytuł = Measurements of heats of combustion by flame calorimetry. Part 8.-Methane, ethane, propane, n-butane and 2-methylpropane \| czasopismo = Journal of the Chemical Society, Faraday Transactions 1: Physical Chemistry in Condensed Phases \| wolumin = 68 \| wydanie = 0 \| strony = 2224-2229 \| rok = 1972 \| doi = 10.1039/F19726802224 \| język = }}</ref> * <ref name=GESTIS>Obliczona dla d = 0,7175 kg/m³, zob. {{GESTIS\|ZVG= 10000\|data dostępu= 2016-09-22}}</ref> }}

Metan: Różnice pomiędzy wersjami