Wilhelmina Pruska (1709–1758): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Beno przeniósł stronę Wilhelmina Pruska (1709-1758) do Wilhelmina Pruska (1709–1758): typogr. |
|||
Linia 1:
{{dopracować|źródła=2010-10}}
'''Fryderyka Zofia Wilhelmina Pruska''' (ur. [[3 lipca]] [[1709]] w [[Poczdam]]ie
Była najstarszą córką króla pruskiego
== Młodość ==
[[Plik:Frederik de Grote en Wilhelmine.jpg|thumb
Wychowywała się na [[purytanizm|purytańskim]], skrajnie oszczędnym i spartańskim wręcz dworze [[Fryderyk Wilhelm I Pruski|Fryderyka Wilhelma I]], pozbawionym wszelkich przyjemności właściwym dworom monarszym ówczesnej Europy. Jej ojciec bowiem nie widział sensu w bezowocnym naśladowaniu francuskiej, wersalskiej mody, która rujnowałaby kraj, wszystkie dochody państwa inwestując za to w armię bądź [[Tezauryzacja|tezauryzując]] w podziemiach berlińskiego zamku. Wilhelmina była, podobnie jak brat Fryderyk, przeciwieństwem ojca pod względem intelektualnym i kulturalnym. Bystra, nieprzeciętnie inteligentna, uzdolniona muzycznie, o wielu pasjach i wyrafinowanym smaku artystycznym, do tego przedwcześnie dojrzała intelektualnie dusiła się w prostej, czasem wręcz prostackiej atmosferze poczdamskiego dworu.
Mimo to, jej początkowe kontakty z ojcem układały się bardzo poprawnie, wręcz pomyślnie, o czym świadczy pozostawiona przez nią korespondencja. Wzajemne relacje uległy potem pogorszeniu wraz z coraz częstszymi zmianami nastrojów jej ojca i jego coraz mniej kontrolowanymi wybuchami gniewu. Były one spowodowane między innymi intrygami dwornymi jej matki. Ją też Wilhelmina oskarża w swoich pamiętnikach o nieszczęśliwe dzieciństwo i młodość. Pisze o niej m.in.: „''Cała pycha i wyniosłość domu [[Welfowie|hanowerskiego]] skupiła się w jej osobie''”. Za purytańską atmosferę dworu, zagęszczającą się wraz z posuwaniem się w wieku Fryderyka Wilhelma, wini Wilhelmina pastora [[August Hermann Francke|Augusta Franckego]] z Halle. Według królewskiej córki ów przedstawiciel pietyzmu ''budził w królu wyrzuty sumienia z powodu rzeczy najbardziej niewinnych, potępiał wszystkie przyjemności, które uważał za niecne, nawet polowanie i muzykę''. To oraz jej racjonalne usposobienie było przyczyną jej krytycznego podejścia do spraw dogmatów, obrzędów i w ogólności religii. Niezwykle dobre stosunki natomiast utrzymywała Wilhelmina ze swoim młodszy bratem, [[Fryderyk II Wielki|Fryderykiem]], z którym dzieliła pasje i zainteresowanie muzyką, filozofią, nauką. Rodzeństwo to było niezwykle zaprzyjaźnione, a wieku dojrzałym zdolne do miłości i ofiarnej pomocy. Poprzez swoje zainteresowania i filozoficzną korespondencję, stało się ono unikatem na całą monarszą Europę, przepełnioną jeszcze balami i rozrywkami na modę francuską.
== Plany małżeńskie ==
Wilhelmina już jako dziecko stała się kartą rozgrywającą rodziców w ich prywatnych sporach, a potem także w polityce zagranicznej. Jej matka dążyła do zacieśnienia stosunków z dynastią hanowerską, z której sama pochodziła, aranżując zaręczyny córki ze swoim siostrzeńcem, [[Fryderyk Ludwik Hanowerski|Fryderykiem Ludwikiem Hanowerskim]], [[Książę Walii|księciem Walii]] i dążąc do podwójnego małżeństwa Wilhelminy i Fryderyka z tą rodziną królewską. Sama Wilhelmina w swoich pamiętnikach wyznaje, że również opowiadała się tą opcją. Ojciec jednak preferował wariant [[Habsburgowie|habsburski]], umiejętnie podsycany przez niektórych faworytów i posła austriackiego [[Friedrich Heinrich von Seckendorff|Friedricha von Seckendorffa]].
Po nieudanej ucieczce [[Fryderyk II Wielki|Fryderyka]], sytuacja na dworze uległa jeszcze większemu pogorszeniu, a [[Fryderyk Wilhelm I Pruski|Fryderyk Wilhelm]] wzmocnił swoją i tak despotyczną pozycję. Grożąc Wilhelminie osadzeniem w twierdzy [[Spandau (dzielnica Berlina)|Spandau]] pod zarzutem udziału w zmowie, która doprowadziła do próby ucieczki jej młodszego brata oraz szantażując nawet pozbawieniem go tronu, zmusił praktycznie córkę do zawarcia związku z Fryderykiem, [[Graf (tytuł szlachecki)|margrabią]] [[Bayreuth]].
== Ślub i życie w Bayreuth ==
[[Plik:Wilhelmine von Bayreuth1.jpg
[[20 listopada]] [[1731]] roku odbył się ślub, a samo małżeństwo, mimo że było poprzedzone tak dramatycznymi wydarzeniami, było w swych pierwszych latach bardzo zgrane i szczęśliwe. W późniejszym okresie dopiero jej życie małżeńskie uległo znacznemu ochłodzeniu i praktycznie się rozpadło. Jej mąż Fryderyk bowiem wziął za swoją faworytę i [[metresa|metresę]] Wilhelmine von Marwitz (późniejszą hrabinę Burghaus), pierwszą damę swojej żony.
Wilhelmina brała czynny udział w modernizacji kraju, a jej dwór zapoczątkował epokę [[rokoko]] w Bayreuth (niem. ''Bayreuther Rokoko''). Tamtejszy pałac stał się swoistą miniaturą [[Wersal]]u. Dwór uświetniony był wizytami [[Fryderyk II Wielki|Fryderyka]] i filozofów oświeceniowych, m.in. [[Voltaire|Woltera]], co dodawało mu swoistego prestiżu. Margrabina dbała również o interesy swojego kraju, co uwidoczniło się podczas wojen śląskich w latach
Poświęciła się także studiom naukowym i prowadziła korespondencję z Wolterem na tematy filozoficzne. Rozwijała również dalej swoje talenty muzyczne. Grała na [[lutnia|lutni]], doskonaląc swoje umiejętności jako wielbicielka i uczennica [[Sylvius Leopold Weiss|Sylviusa Leopolda Weissa]]. Była ona autorką licznych prac literackich i utworów muzycznych. Do najważniejszych należą jej pamiętniki, niezwykle cenne jako bogate źródło historyczne. Wilhelmina spisywała je w Bayreuth pod koniec życia, będąc już złamaną i głęboko rozczarowaną światem osobą, przez co jej dzieło literackie jest mocno nacechowane emocjonalnie, przepełnione wyrzutami w stosunku do otaczających ją osób. Świadczy o tym choćby wyrażony żal pod adresem młodszego brata, który pochłonięty obowiązkami monarszymi zaniedbywał obowiązki braterskie. Dzieło to nie ma żadnego odpowiednika w ówczesnej Europie i często jest jedynym źródłem informacji na temat dworu poczdamskiego, osób z otoczenia Wilhelminy, Fryderyka
[[Plik:Potsdam freundschaftstempel.jpg|
▲Poświęciła się także studiom naukowym i prowadziła korespondencję z Wolterem na tematy filozoficzne. Rozwijała również dalej swoje talenty muzyczne. Grała na [[lutnia|lutni]], doskonaląc swoje umiejętności jako wielbicielka i uczennica [[Sylvius Leopold Weiss|Sylviusa Leopolda Weissa]]. Była ona autorką licznych prac literackich i utworów muzycznych. Do najważniejszych należą jej pamiętniki, niezwykle cenne jako bogate źródło historyczne. Wilhelmina spisywała je w Bayreuth pod koniec życia, będąc już złamaną i głęboko rozczarowaną światem osobą, przez co jej dzieło literackie jest mocno nacechowane emocjonalnie, przepełnione wyrzutami w stosunku do otaczających ją osób. Świadczy o tym choćby wyrażony żal pod adresem młodszego brata, który pochłonięty obowiązkami monarszymi zaniedbywał obowiązki braterskie. Dzieło to nie ma żadnego odpowiednika w ówczesnej Europie i często jest jedynym źródłem informacji na temat dworu poczdamskiego, osób z otoczenia Wilhelminy, Fryderyka, etc. Historycy uważają obecnie, że mimo pewnych niedoskonałości pamiętniki są w dużej mierze wiarygodne i obiektywne.
▲[[Plik:Potsdam freundschaftstempel.jpg|190px|left|thumb|Świątynia Przyjaźni w [[Poczdam]]ie]]
▲[[Plik:Sitzstatue 4 Wilhelmine.jpg|thumb|190px|left|Posąg Wilheminy w Świątyni]]
== Śmierć ==
Podczas wojny siedmioletniej czynnie angażowała się w dyplomację, zgłębiając jej arkana i działając jako oczy i uszy [[Fryderyk II Wielki|Fryderyka]] w południowych Niemczech, aż do swej śmierci w [[1758]] roku. Do końca wiele z nim korespondowała, a jego listy do siostry są swoistą diagnozą jego stanu psychicznego w czasie trwania wojny. W jednym z ostatnich listów Fryderyk napisał:
Fryderyk, zdruzgotany po jej śmierci, wybudował w [[1768]] roku w [[Sanssouci]] na jej cześć i ku jej pamięci [[Świątynia Przyjaźni (Sanssouci)|Świątynię Przyjaźni]], w której umieścił pomnik Wilhelminy.
== Dzieci ==
Wilhelmina miała tylko jedno dziecko, córkę, Elżbietę Fryderykę Zofię ([[30 sierpnia]] [[1732]]
{{commons|Wilhelmine von Preußen}}
| |||