Zakłady Chemiczne „Nitro-Chem”: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
VanWiel (dyskusja | edycje)
mapa
Uzupełnienia treści, zdj., przypisy
Linia 7:
|założyciele =
|komplementariusze =
|data założenia = 1992 (19451948)
|data likwidacji =
|lokalizacja = 85-825 [[Bydgoszcz]]<br />ul. Wojska Polskiego 65a<br />nitrochem@nitrochem.com.pl
Linia 19:
|branża = chemiczna, zbrojeniowa
|produkty = [[materiał wybuchowy|materiały wybuchowe]], [[elaboracja]], [[Substancja chemiczna|chemikalia]]
|zatrudnienie = 400330
|obroty =
|dochód =
Linia 36:
}}
[[Plik:Zachem brama wjazdowa a.jpg|thumb|250px|Brama wjazdowa na teren przedsiębiorstwa (wspólna z firmą [[Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy|Zachem S.A.]])]]
[[Plik:Nitrochem - biurowiec aTrinitrotoluen.jpgJPG|thumb|250px|Biurowiec[[Trotyl]] – jeden z produktów zakładu]]
[[Plik:Hexogen rekrystalizovaný z acetonu.JPG|thumb|250px|[[Heksogen]]]]
'''Zakłady Chemiczne Nitro-Chem SA''' – [[przedsiębiorstwo]] chemiczne i zbrojeniowe z siedzibą w [[Bydgoszcz]]y. Należy do grupy kapitałowej [[BumarPolski Holding Obronny|Polskiego Holdingu Obronnego]].
 
== Historia ==
{{osobny artykuł|Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy#Historia|o1=Historia Zakładów Chemicznych Zachem w Bydgoszczy}}
Przedsiębiorstwo znajduje się na terenie dawnej fabryki [[DAG Fabrik Bromberg]] (1939-1945), wzniesionej przez władze [[III Rzesza|III Rzeszy]], przeznaczonej do produkcji [[materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]] i [[Elaboracja|elaboracji]] amunicji na potrzeby [[Wehrmacht]]u. W 1945 r. na polecenie Komisji Trofeów Wojennych [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]], żołnierze radzieccy wywieźli wszystkie urządzenia techniczne do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Pozostały jedynie puste budynki produkcyjne i socjalne, linie technologiczne ([[nitroceluloza|nitrocelulozy]], [[nitrogliceryna|nitrogliceryny]], [[proch]]u, [[trotyl]]u i nitrozwiązków) oraz setki kilometrów dróg wewnętrznych, [[Bocznica kolejowa|bocznic kolejowych]] i sieci podziemnych i napowietrznych. Latem 1945 r., po wycofaniu [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]], na terenie fabryki stacjonowały oddziały [[Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego|Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego]], a zakład przejął Centralny Zarząd [[Przemysł zbrojeniowy|Przemysłu Zbrojeniowego]] w [[Warszawa|Warszawie]].
 
JeszczeW wczęści 1945obiektów r.pofabrycznych, wpołożonych częścina obiektówwschód pofabrycznychod magistrali węglowej utworzono Państwową Wytwórnię Prochu w [[Łęgnowo|Łęgnowie]], zaśprzemianowaną w 19481951 r.na wytwórnieWytwórnię chemiczneChemiczną nr 9 i 11, którektórą w latach 50 XX w.1959 przekształcono w [[Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy|Zakłady Chemiczne „Organika-Zachem”]]. Wykorzystywały one część istniejącej po [[DAG Fabrik Bromberg]] infrastruktury, a oprócz produkcji cywilnej prowadziły ściśle tajną produkcję [[materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]] dla armii państw [[Układ Warszawski|Układu Warszawskiego]]. Od 1948 r. produkowano [[trotyl]], zaś w 1950 r. uruchomiono instalację produkcyjnątakże [[heksogen]]u. W 1952 r. doszło do potężnej [[Eksplozja|eksplozji]] na linii produkcyjnej trotylu, w wyniku której zginęło 15 pracowników, 84 zostało rannych, a skutki wybuchu (potłuczone szyby w oknach) były odczuwalne w promieniu 10 km<ref>Maciej Jasiński "Wielka eksplozja trotylu wstrząsnęła całym miastem" http://bydgoszcz.gazeta.pl/kapusciska/56,112595,12881250,Wielka_eksplozja_trotylu_wstrzasnela_calym_miastem.html [dostęp 20.11.2012]</ref>. W 1968 r. nastąpił kolejny wybuch, mniejszy i nie tak tragiczny w skutkach<ref>Bacciarelli Krystyna: Przemiana wilka w czerwonego kapturka. Kalendarz Bydgoski 1996</ref>. W kolejnych latach dokonywano rozbudowy przedsiębiorstwa, dywersyfikacji produkcji oraz wymiany wyposażenia linii technologicznych na nowoczesne, bezpieczne i niezawodne instalacje. W 1990 roku przychody Zachemu z produkcji materiałów wybuchowych wynosiły tylko ok. 5% sprzedaży całego zakładu.
 
W1 stycznia [[1992]] roku jednolity dotąd zakład podzielono na dwa niezależne przedsiębiorstwa: ,,Nitro-Chem SA”Chem” w części wschodniej, który prowadził produkcję [[materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]] i ,,[[Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy|Zachem SA]]” w części zachodniej, prowadzący produkcję cywilną. 24 października 1994 zakład przekształcono w spółkę [[Skarb Państwa|Skarbu Państwa]]<ref name="N1">http://www.nitrochem.com.pl/firma/historia-i-czasy-obecne dostęp 22-09-2016</ref>. W 2006latach r90. przedsiębiorstwoprodukowano przystąpiłom.in. dochloronitrobenzen, grupychlorodinitrobenzen, kapitałowej[[trinitrotoluen]], [[Bumarpentryt]], zrzeszającej[[nitrobenzen]]<ref wiodącename="N3">Wanda firmyWasilewska: reprezentująceUtworzenie polskiZakładów przemysłChemicznych obronny.„NITRO-CHEM" Ww 2008Bydgoszczy r.[w:] dokonanoPrzemysł modernizacjiChemiczny linii9/1993 technologicznejCzasopismo doStowarzyszenia produkcjiInżynierów wysokoenergetycznychi Techników Przemysłu Chemicznego. http://www.sigma-not.pl/publikacja-42655-utworzenie-zak%C5%82ad%C3%B3w-chemicznych-%22nitro-chem%22-w-bydgoszczy-przemysl-chemiczny-1993-9.html</ref>. Oprócz [[Materiały wybuchowe|materiałów wybuchowych]] wytwarzano półprodukty do produkcji [[Barwniki (RDX,związki HMXchemiczne)|barwników]] oraz przemysłu [[Farmaceutyka|farmaceutycznego]]. Jako produkty uboczne otrzymywano m.in.: [[kwas siarkowy]], zaś[[kwas azotowy]], [[naftalen]], [[pentryt]] flegmatyzowany, pentaerytrol<ref name="N3"/>. W tym okresie możliwości produkcyjne zakładu wykraczały znacznie ponad potrzeby gospodarki kraju. Wykorzystanie mocy produkcyjnych w 20111992 wynosiło rok. uruchomiono20%<ref instalacjęname="N3"/>. doZakład był krajowym monopolistą w zakresie produkcji folii[[trinitrotoluen]]u, [[pentryt]]u, chloronitrobenzenu i pochodnych [[nitrobenzen]]u oraz [[Elaboracja|elaboracji]] określonych typów pocisków dla sił zbrojnych<ref name="N3"/>. Sieci technologiczne, energetyczne, wodociągowe i kanalizacyjne, bazę transportową współużytkowano razem z [[TworzywaZakłady sztuczneChemiczne Zachem w Bydgoszczy|tworzywZakładami sztucznychChemicznymi Zachem]]<ref name="N3"/>.
 
W 2003 wdrożono systemów zarządzania jakością wg norm [[ISO 9001]] i AQAP 2110, a w 2006 przedsiębiorstwo przystąpiło do grupy kapitałowej [[Bumar]] (od 2013 [[Polski Holding Obronny]]) zrzeszającej wiodące firmy reprezentujące polski przemysł obronny<ref name="N1"/>. W 2008 dokonano modernizacji linii technologicznej do produkcji wysokoenergetycznych materiałów wybuchowych ([[RDX]], [[HMX]]), zaś w 2011 po wykorzystaniu środków z [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] uruchomiono instalację do produkcji folii z [[Tworzywa sztuczne|tworzyw sztucznych]] według własnej technologii.
 
Po wejściu Polski do [[NATO]] spółka nastawiła działalność na [[eksport]] wyrobów za granicę, głównie do krajów Sojuszu, a później także do [[Azja|Azji]]. Budowie międzynarodowej marki zakładu pomogła [[Offset (handel zagraniczny)|umowa offsetowa]] z [[Lockheed Martin]] w 2013, związana z kontraktem na samoloty [[F-16 w Polskich Siłach Powietrznych|F-16]]<ref name="N2">http://www.rp.pl/Przemysl-Obronny/305189854-Bydgoski-Nitro-Chem-zawojowal-swoim-trotylem-Europe-Afryke--i-Ameryke.html dostęp 22-09-2016</ref>. Po wygaśnięciu zobowiązań offsetowych przedłużono umowy z zakładem, która uzyskała certyfikaty dostawcy dla [[United States Army|Armii USA]]<ref name="N2"/>. Wyroby Nitrochemu ceniono za wysoką jakość, co umożliwiało bezproblemowe elaborowanie amunicji. W 2015 ukończono budowę w [[Wietnam]]ie licencyjnej linii technologicznej do produkcji [[TNT]]<ref name="N2"/>. Inwestowano również w badania rozwój, dzięki czemu zbudowano nową linię technologiczną mało wrażliwych materiałów wybuchowych nowej generacji<ref name="N2"/>. Wśród inwestycji proekologicznych, największe znaczenie miało zamknięcie obiegu wody technologicznej oraz rozpoczęcie budowy własnej [[Oczyszczalnia ścieków|oczyszczalni ścieków]]<ref name="N2"/>. W 2015 przedsiębiorstwo otrzymało 30 mln zł na uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej<ref>http://www.bydgoszcz.pl/miasto/aktualnosci/aktualnosci-2015-czerwiec/Wa_ne_wsparcie_dla_Bydgoszczy.aspx dostęp 22-09-2016</ref> oraz modernizację linii technologicznych produkcji [[trotyl]]u, [[heksogen]]u i [[oktogen]]u<ref>http://www.bydgoszcz.pl/miasto/aktualnosci/aktualnosci-2015-lipiec/_Nitro_Chem___inwestuje_w_nowoczesne_technologie.aspx dostęp 22-09-2016</ref>. Inwestycję sfinansowano z Funduszu Restrukturyzacji Przedsiębiorców, w ramach którego [[Ministerstwo Skarbu Państwa]] udzieliło spółce wsparcia nie będącego [[Pomoc publiczna|pomocą publiczną]].
 
W 2015 obroty spółki przekroczyły 150 mln zł, a 85% przychodów uzyskano z [[eksport]]u<ref name="N2"/>. Firma jest największym w krajach [[NATO]] producentem [[trotyl]]u (10 tys. ton rocznie<ref>http://tvn24bis.pl/z-kraju,74/trotyl-z-nitro-chem-na-calym-swiecie,645053.html dostęp 22-09-2016</ref>) i eksportowym prymusem w polskiej [[Przemysł zbrojeniowy|branży zbrojeniowej]]<ref name="N2"/>.
 
== Infrastruktura produkcyjna ==
* Instalacja do produkcji [[trotyl]]u i [[dinitrotoluen]]udinitrotoluenu;
* Instalacja do produkcji [[heksogen]]u i [[oktogen]]u;
* Linia do produkcji kawałkowanego [[trotyl]]u i [[tritonal]]u;
Linia 55 ⟶ 63:
 
== Produkty ==
* [[materiał wybuchowy|Materiały wybuchowe]] – [[trotyl]] (TNT), [[heksogen]] (RDX), [[oktogen]] (HMX), kompozycje na bazie ww. materiałów oraz [[tritonal]]u i [[dinitrotoluen]]udinitrotoluenu;
* Cywilne środki strzałowe - pobudzacze [[trotyl]]owe prasowane, ładunki zalewane na bazie trotylu, pobudzacze prasowane na bazie kompozycji materiałów wybuchowych;
* Amunicja i usługi elaboracji - pociski i głowice bojowe, amunicja saperska, [[Mina przeciwpancerna|miny przeciwpancerne]], [[Bomba lotnicza|bomby lotnicze]], granaty chemiczne ([[Granat dymny|dymne]], łzawiące), usługi [[Elaboracja|elaboracji]];
* Produkty chemiczne – [[dinitrotoluen]];
* Folie z tworzyw sztucznych – polipropylenowa i poliestrowa
* Suplementy diety - Asparawit
 
== Logistyka i rynki zbytu ==
Przedsiębiorstwo specjalizuje się w produkcji eksportowej[[eksport]]owej [[Materiały wybuchowe|materiałów wybuchowych]] (75% produkcji). Specyfika transportu materiałów niebezpiecznych wymaga specjalnej obsługi logistycznej, które zapewnia Wewnętrzna Służba Ochrony. Spółka sprzedaje swoje wyroby m.in. do [[Stany Zjednoczone|USA]], [[Kanada|Kanady]], [[Francja|Francji]], [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], [[Hiszpania|Hiszpanii]], [[Izrael]]a, a także dla [[Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej|Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej]] i pozostałych [[służby mundurowe|służb mundurowych]] oraz innych spółek z Grupy [[Bumar]]. OdWśród 2009odbiorców rwyrobów Nitrochemu znajdują się m.in. Dyno Nobel (górnictwo), amerykański koncern zbrojeniowy [[General Dynamic]], izraelski [[Rafael Advanced Defense Systems]], państwowy przemysł surowców skalnych [[Algieria|Algierii]], koncerny kanadyjskie, górnicze i drogowe koncerny z [[RPA]], przedsiębiorcy ze [[Zjednoczone Emiraty Arabskie|Zjednoczonych Emiratów Arabskich]], [[Korea Południowa|Korei Płd.]] i [[Turcja|Turcji]]<ref name="N2"/>. Od 2009 jest głównym dostawcą [[trotyl]]u dla amerykańskiego potentata amunicyjnego ATK<ref>http://www.strefabiznesu.pomorska.pl/artykul/wybuchowy-biznes-w-bydgoskim-nitro-chemie-ich-trotyl-i-heksogen-znaja-na-calym-swiecie-wideo dostęp 11-03-2011</ref>.
 
== Ochrona ==
Przedsiębiorstwo należy do [[przemysł zbrojeniowy|branży zbrojeniowej]] i podlega specjalnym procedurom [[NATO]], [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji|Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji]] oraz [[Ministerstwo Gospodarki|Ministerstwa Gospodarki]]. Jest chronione przez bramy, ogrodzenia i wały ochronne, a do hal produkcyjnych prowadzą kręte [[Tunel (budownictwo)|tunele]] (z uwagi na bezpieczeństwo w razie eksplozji). Firma zajmuje łącznie 150 hektarów powierzchni.
 
== Sponsoring ==
Od 2013 firma była sponsorem strategicznym występującej w [[PlusLiga|PlusLidze]] drużyny siatkarskiej [[Łuczniczka Bydgoszcz]]. Wspiera także sport młodzieżowy, imprezy sportowe i kulturalne oraz jednostki medyczne<ref>http://www.luczniczkabydgoszcz.pl/rozgrywkimlodziezowe/Nitro-chem_sponsorem_strategicznym_Dobra_atmosfera_w_zespole,23251 dostęp 22-09-2016</ref>.
 
== Osiągnięcia ==
Linia 78 ⟶ 89:
* Tytuł „Pracodawca roku regionu kujawsko-pomorskiego (2011)
* Tytuł „Jakość Roku 2010”
* Tytuł Innowacyjnej Firmy 2011
* Złoty Medal Międzynarodowych Targów Techniki Pakowania i Logistyki Taropak 2012
* Tytuł Mecenasa Bydgoskiego Sportu – 2012, 2013
* I miejsce w rankingu Złotej Setki Pomorza i Kujaw 2013 – Filar regionu, Duża najbardziej innowacyjna firma regionu
 
{{Przypisy}}
Linia 84 ⟶ 99:
* [[Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy]]
* [[DAG Fabrik Bromberg]]
* [[Gospodarka Bydgoszczy]]
 
== Bibliografia ==
Linia 90 ⟶ 106:
[[Kategoria:Przedsiębiorstwa w Bydgoszczy]]
[[Kategoria:Polskie przedsiębiorstwa chemiczne]]
[[Kategoria:Polskie przedsiębiorstwa zbrojeniowe]]
[[Kategoria:Spółki akcyjne]]
[[Kategoria:Grupa Bumar]]