Fryderyk IV (landgraf Turyngii): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: zmiana szablonu {{Poprzednik Następca}} na {{Władca}}
infobox, usunięcie zbędnego szablonu
Linia 1:
{{Władca infobox
|władca = Fryderyk IV
|imiona =
|tytulatura =
|grafika =
|opis grafiki =
|herb =
|opis herbu =
|faksymile =
|opis faksymile =
|dewiza =
|funkcja1. tytuł = [[Władcy Turyngii|landgraf Turyngii]]
|lata1. od = [[1406]]–[[1440]]
|1. do = [[1440]]
|1. koronacja =
|1. poprzednik = [[Baltazar (landgraf Turyngii)|Baltazar]]
|1. następca = [[Fryderyk II Łagodny|Fryderyk Łagodny]] i [[Wilhelm II (landgraf Turyngii)|Wilhelm II]]
|dynastia = [[Wettynowie]]
|data urodzenia = [[30 listopada]] [[1384]]
|miejsce urodzenia =
|data śmierci = [[7 maja]] [[1440]]
|miejsce śmierci =
|przyczyna śmierci =
|miejsce spoczynku =
|ojciec = [[Baltazar (landgraf Turyngii)|Baltazar]]
|matka = Elżbieta z Norymbergi
|rodzeństwo =
|1. związek = żona
|1. związek z = Anna ze Schwarzburga
|1. związek od =
|1. związek do =
|1. dzieci =
|odznaczenia =
|commons =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
}}
'''Fryderyk IV''' zwany Zgodliwym, [[język niemiecki|niem.]] ''Friedrich der Friedfertige'' (ur. przed [[30 listopada]] [[1384]], zm. [[7 maja]] [[1440]] r.) – [[władcy Turyngii|landgraf Turyngii]] od [[1406]] r. z dynastii [[Wettynowie|Wettinów]].
 
== Życiorys ==
Był jedynym synem landgrafa [[Turyngia|Turyngii]] [[Baltazar (landgraf Turyngii)|Baltazara]]. W 1406 r. odziedziczył po nim Turyngię z tytułem landgrafa. W 1407 r. zmarł stryj Fryderyka, [[margrabiowie Miśni|margrabia Miśni]] [[Wilhelm I Jednooki]], Baltazar zgłosił roszczenie do jego dziedzictwa, szybciej działali jednak jego kuzynowie, [[Fryderyk I Kłótnik]] i [[Wilhelm II Bogaty]], synowie innego stryja Fryderyka, [[Fryderyk III Srogi|Fryderyka III Srogiego]]. Spór trwał kilka lat, w czasie jego trwania Baltazar wbrew woli kuzynów poślubił Annę, córkę hrabiego Günthera von Schwarzburg, który chciał osiągnąć jak największe wpływy w Turyngii, osłabiając związki między Wettinami. Ostatecznie, w 1410 r. Fryderyk uznał w zawartym z kuzynami układzie ich władzę na większości spornego terytorium Miśni uzyskując tylko wschodnią część tego regionu oraz odszkodowanie. Jednak już w 1412 r. doszło do otwartego konfliktu zbrojnego: kuzyni wkroczyli do Turyngii i zmusili Fryderyka do nowego układu zawierającego postanowienia osłabiające wpływ Schwarzburga na sprawy turyńskie. Ponowna regulacja spraw między kuzynami nastąpiła w 1417 r. Fryderyk dostawał się odtąd pod coraz większą kontrolę z ich strony, m.in. wskutek rosnącego zadłużenia. Na dodatek pozycja polityczna kuzynów znacząco wzrosła w 1423 r., gdy [[Fryderyk I Kłótnik]] otrzymał elektorat saski.
 
Fryderyk odtąd skoncentrował się na sprawach lokalnych, próbując dokonać poprawy ekonomicznej sytuacji Turyngii oraz rozbudowując [[Weimar]], który był jego siedzibą. Wzrastało też zagrożenie ze strony [[husyciHusytyzm|husytów]] – w jego obliczu Fryderyk musiał korzystać z pomocy synów Fryderyka Kłótnika (którzy objęli władzę po śmierci ojca w 1428 r., m.in. [[Fryderyk II Łagodny]] i [[Wilhelm II (landgraf Turyngii)|Wilhelm II]]). Ponieważ uzależnienie Fryderyka od swoich elektorskich krewnych wciąż rosło, a on sam pozostawał bez spadkobierców mimo dość zaawansowanego już wieku, niemal pewne już stało się, że synowie Kłótnika będą jego dziedzicami. Młody Wilhelm II nawet został wysłany w 1437 r. na dwór Fryderyka, jako potencjalny jego następca, aby przygotować się do przejęcia rządów. I faktycznie, zgodnie z przewidywaniami, po bezpotomnej śmierci Fryderyka w 1440 r. Turyngia została przyłączona do [[Saksonia|Saksonii]] rządzonej przez synów Fryderyka Kłótnika, od 1445 r. jako osobne księstwo Wilhelma II, a po po śmierci tego ostatniego włączona w granice Saksonii.
 
Przydomek Fryderyka pochodził od jego niechęci do wojny i prób rozwiązywania problemów na drodze legalnej. Pozostawał on także pod dużym wpływem otoczenia, przede wszystkim swojej żony oraz innych krewnych (początkowo teścia, a następnie kuzynów i ich potomków). W 1436 r. rozkazał wypędzenie [[Żydzi|Żydów]] z Turyngii.
Linia 12 ⟶ 50:
== Linki zewnętrzne ==
* {{cytuj stronę| url = http://saebi.isgv.de/biografie/Friedrich_%28der_Friedfertige%29,_Markgraf_von_Mei%C3%9Fen_%281384-1440%29| autor = Eberhard Holtz| tytuł = Friedrich (der Friedfertige) | data dostępu = 15 grudnia 2009 r.| praca = Sächsische Biografie| język = de}}
 
{{Władca
|poprzednik = [[Baltazar (landgraf Turyngii)|Baltazar]]
|funkcja = landgraf Turyngii
|lata = [[1406]]–[[1440]]
|następca = [[Fryderyk II Łagodny|Fryderyk Łagodny]] i [[Wilhelm II (landgraf Turyngii)|Wilhelm II]]
}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}