Pałeczka ropy błękitnej: Różnice pomiędzy wersjami

| nazwa= Pałeczka ropy błękitnej

| obrazek= Pseudomonas aeruginosa 01.jpg

| królestwo= [[bakterie]]

| typ= [[proteobakterie]]

Jest [[drobnoustroje oportunistyczne|bakterią oportunistyczną]] (wywołującą zakażenie tylko u osób z obniżoną odpornością) zarówno dla ludzi jak i dla roślin<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Iglewski|imię=BH |autor link= |tytuł= Pseudomonas. In: Baron’s Medical Microbiology (Baron S et al, eds.)|rok=1996 |miesiąc= |wydawca=Univ of Texas Medical Branch |miejsce= |isbn = 0-9631172-1-1. |rozdział=}}</ref>, a także jednym z najważniejszych i najgroźniejszych drobnoustrojów powodujących [[Zakażenie szpitalne|zakażenia wewnątrzszpitalne]]. Zakażenie pałeczką ropy błękitnej stanowi szczególnie istotny problem u pacjentów chorujących na [[mukowiscydoza|mukowiscydozę]]. Rozpoznanie stawia się na podstawie stwierdzenia obecności patogenów w trakcie hodowli. Leczenie zakażenia ''Pseudomonas aeruginosa'' jest trudne ze względu na dużą oporność tej bakterii na [[antybiotyki]].

 

 

== Właściwości ==

* ''Pseudomonas polycolor'' (Clara 1930)

* ''Pseudomonas vendrelli'' (''[[nomen nudum]]'' 1938)

 

== Epidemiologia ==

* [[cukrzyca]]

Zakażenie ''Pseudomonas aeruginosa'' bardzo często dotyczy pacjentów z mukowiscydozą. Stwierdza się je u 20% dzieci poniżej 1. roku życia, u 33% dzieci poniżej 3. roku życia i u 80-90% dorosłych<ref>{{Cytuj pismo|autor=Wang SS, FitzSimmons SC, O’Leary LA, Rock MJ, Gwinn ML, Khoury MJ|tytuł=Early diagnosis of cystic fibrosis in the newborn period and risk of Pseudomonas aeruginosa acquisition in the first 10 years of life: A registry-based longitudinal study|czasopismo=Pediatrics. |wolumin=Feb;107(2)|strony=274-9|rok=2001|id=PMID 11158458}}</ref>.

 

== Barwniki ==

''Pseudomonas aeruginosa'', podobnie jak i inne gatunki z rodzaju ''[[Pseudomonas]]'', może produkować barwniki. Zdolność do wytwarzanie określonych barwników jest cechą gatunkową. Pałeczka ropy błękitnej wytwarza:

* '''[[piocyjanina|piocyjaninę]]''' (1-hydroksy-5-metylofenazyna) – niebiesko-zielony barwnik obecny niekiedy w wydzielinach z miejsc zakażonych. Ma zdolność do [[katalizator|katalizowania]] reakcji przechodzenia [[tlen]]u w [[rodniki ponadtlenkowe]] i [[nadtlenek wodoru]], co powoduje zahamowanie wzrostu innych bakterii i warunkuje [[cytotoksyczność]].

* '''[[piorubina|piorubinę]]''' – barwnik czerwony

* '''[[Melaniny|melaninę]]''' – barwnik brązowy

 

== Patogeneza ==

Głównymi czynnikami chorobotwórczymi ''Pseudomonas aeruginosa'' są:

* '''otoczka alginianowa''' – zbudowana z [[kwas mannuronowy|kwasu mannuronowego]] i [[kwas glukuronowy|glukuronowego]] nadająca bakteriom wygląd śluzowo-połyskujący. Jest produkowana głównie przez szczepy wodne, ale znajdowano ją również u patogenów powodujących [[zapalenie płuc]]. Działa jako czynnik [[adhezja|adhezyjny]] i [[fagocytoza|antyfagocytarny]]. Część źródeł<ref name = "Jablonski"/><ref name = "anty"/><ref>Mikrobiologia lekarska. Maria Lucyna Zaremba i Jerzy Borowski. Wydawnictwo PZWL, wydanie III (dodruk). ISBN 83-200-2896-5. Strona 217.</ref> nie uznaje warstwy śluzowej za [[otoczka bakteryjna|otoczkę bakteryjną]].

 

''Pseudomonas aeruginosa'' wytwarza oprócz [[piocyjanina|piocyjaniny]] także inne substancje o działaniu antybiotycznym, tzw. substancje ''pio'' ([[pseudany]]), do których należy m.in. [[kwas piolipinowy]] wykazujący aktywność wobec ''[[Prątek gruźlicy|Mycobacterium tuberculosis]]''. Na skutek działania tych związków zahamowany zostaje wzrost innych drobnoustrojów ułatwiając w ten sposób namnażanie kolonii pałeczki ropy błękitnej.

Ostatnio odkryto [[gen]] bakterii ('''RetS'''), który warunkuje jej zdolność do wywołania ostrych infekcji. Szczepy posiadające ten gen nie są zdolne do tworzenia kolonii (biofilmu), co prowadzi do przewlekłych stanów zapalnych, ale z drugiej strony szybko wywołują ostre infekcje, szczególnie groźne u osób z upośledzoną odpornością<ref>{{Cytuj pismo|autor=Yahr TL, Greenberg EP|tytuł=The genetic basis for the commitment to chronic versus acute infection in Pseudomonas aeruginosa|czasopismo=Mol Cell.|wolumin=Nov 19;16(4)|strony=497-8|rok=2004|id=PMID 15546607}}</ref>.

 

Mechanizm infekcji ''Pseudomonas aeruginosa'' składa się z trzech etapów:

Za proces '''rozsiewu''' drogą krwionośną odpowiadają te same czynniki, które biorą udział w lokalnej infekcji. Lipid A, będący częścią [[lipopolisacharyd]]u, warunkuje rozwój [[sepsa|sepsy]].

{{osobny artykuł|sepsa}}

 

 

=== Pseudomonas aeruginosa a mukowiscydoza ===

Zakażenie ''Pseudomonas aeruginosa'' stanowi poważny problem epidemiologiczny u pacjentów z [[mukowiscydoza|mukowiscydozą]]. Mechanizm zwiększonej podatności pacjentów dotkniętych tą chorobą na infekcję pałeczkami ropy błękitnej nie jest do końca poznany. Postuluje się:

* zwiększone powinowactwo bakterii do zniszczonego na skutek działalności [[proteazy|proteaz]] gospodarza<ref>{{Cytuj pismo|autor=Smallman LA, Hill SL, Stockley RA|tytuł=Reduction of ciliary beat frequency in vitro by sputum from patients with bronchiectasis: a serine proteinase effect|czasopismo=Thorax. |wolumin=Sep;39(9)|strony=663-7|rok=1984|id=PMID 6382675}}</ref> (w trakcie infekcji) komórek nabłonka oddechowego<ref>{{Cytuj pismo|autor=Plotkowski MC, Beck G, Tournier JM, Bernardo-Filho M, Marques EA, Puchelle E|tytuł=Adherence of Pseudomonas aeruginosa to respiratory epithelium and the effect of leucocyte elastase|czasopismo=J Med Microbiol. |wolumin=Dec;30(4)|strony=285-93|rok=1989|id=PMID 2574749}}</ref>

* upośledzenie miejscowych czynników obronnych w postaci defensyn (polipeptydów antybakteryjnych) na skutek wzrostu stężenia NaCl w warstwie pokrywającej nabłonek<ref>{{Cytuj pismo|autor=Smith JJ, Travis SM, Greenberg EP, Welsh MJ|tytuł=Cystic fibrosis airway epithelia fail to kill bacteria because of abnormal airway surface fluid|czasopismo=Cell.|wolumin=Apr 19;85(2)|strony=229-36|rok=1996|id=PMID 8612275}}</ref>

* zmutowane białko CFTR może pełnić funkcję receptorową dla ''Pseudomonas aeruginosa'' ułatwiając jego internalizację<ref>{{Cytuj pismo|autor=Pier GB, Grout M, Zaidi TS, Olsen JC, Johnson LG, Yankaskas JR, Goldberg JB|tytuł=Role of mutant CFTR in hypersusceptibility of cystic fibrosis patients to lung infections|czasopismo=Science.|wolumin=Jan 5;271(5245)|strony=64-7|rok=1996|id=PMID 8539601}}</ref><ref>{{Cytuj pismo|autor=Pier GB, Grout M, Zaidi TS|tytuł=Cystic fibrosis transmembrane conductance regulator is an epithelial cell receptor for clearance of Pseudomonas aeruginosa from the lung|czasopismo=Proc Natl Acad Sci U S A. |wolumin=Oct 28;94(22)|strony=12088-93|rok=1997|id=PMID 9342367}}</ref><ref>{{Cytuj pismo|autor=Coleman FT, Mueschenborn S, Meluleni G, Ray C, Carey VJ, Vargas SO, Cannon CL, Ausubel FM, Pier GB|tytuł=Hypersusceptibility of cystic fibrosis mice to chronic Pseudomonas aeruginosa oropharyngeal colonization and lung infection|czasopismo=Proc Natl Acad Sci U S A. |wolumin=Feb 18;100(4)|strony=1949-1954|rok=2003|id=PMID 12578988}}</ref>