Józef Zając (generał): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Zmiana nazwy kategorii: Kategoria:Oficerowie dyplomowani II RP → Kategoria:Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej (przy użyciu QRC)
+ 7 kategorii; ± 3 kategorii za pomocą HotCat, WP:SK+mSK+ToS
Linia 1:
{{Żołnierz infobox
|imię i nazwisko = Józef Ludwik Zając
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|rodzaj wojsk = lądowe
|zwycięstwa =
|grafika = Gen. Józef Zając.jpg
|opis grafiki =
Linia 15:
|lata służby = [[1912]]-[[1963]]
|siły zbrojne = [[Plik:Orzełek legionowy.svg|20px]] [[Legiony Polskie (1914–1918)|Legiony Polskie]]<br />[[Plik:Orzełek II RP.svg|20px]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojsko Polskie]]<br />
|jednostki = [[3 Pułk Piechoty Legionów]]<br /> [[23 Górnośląska Dywizja Piechoty]]<br /> [[Polskie Siły Powietrzne na obczyźnie|Polskie Siły Powietrzne]]<br /> [[I Korpus Polski (PSZ)|I Korpus Pancerno-Motorowy]]<br /> [[Armia Polska na Wschodzie]]
|stanowiska = dowódca [[pułk]]u piechoty<br /> dowódca [[dywizja|dywizji]] piechoty<br /> Inspektor Obrony Powietrznej Państwa<br /> dowódca Polskich Sił Powietrznych<br /> dowódca [[Korpus (wojsko)|korpusu]]<br /> zastępca dowódcy [[Armia (związek operacyjny)|armii]]
Inspektorat Wyszkolenia Wojska Polskiego
|wojny i bitwy = [[I wojna światowa]]<br /> [[wojna polsko-bolszewicka]]<br /> [[II wojna światowa]]<br /> [[kampania wrześniowa]]
|późniejsza praca = Uniwersytet w [[Edynburg]]u
|odznaczenia = {{order|VM|KS}} {{order|OOP|KKO}} {{order|KN|KN}} {{order|OOP|KO}} {{order|KW|4}} {{order|KZM|Z}} {{order|KZWLŚKZ|Z}} {{order|LHKZWLŚ}} {{order|AVMMW1918-21}} {{order|OŁ|KTMDON}} {{order|KZW}} {{order|SL}} {{order|EK|2}} {{order|OŁ|KT}} {{order|OSML|OM}} {{order|OGR|KO}} {{order|LH|K}} {{order|LH}} {{order|AVM}}
|commons =Category:Józef Zając
}}
Linia 26:
 
== Młodość i studia ==
Józef Ludwik Zając urodził się 14 marca 1891 w [[Rzeszów|Rzeszowie]] w rodzinie Szymona i Izabeli z Kowalskich. Do gimnazjum uczęszczał w Rzeszowie (1901–1903) i w [[Wadowice|Wadowicach]], gdzie zdał maturę w 1909. Następnie studiował na [[Uniwersytet Jagielloński|Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego]] w [[Kraków|Krakowie]]. W grudniu 1915 ukończył studia doktoranckie, otrzymując stopień naukowy doktora filozofii<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika. Wiadomości osobiste | czasopismo = [[Głos Rzeszowski]] | strony = 4 | data = Nr 1 z 25 grudnia 1915 | url = http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=1860}}</ref> za pracę o widzeniu przestrzennym: ''Der vertikale Schnitt das monokularen Sehraumes''<ref>Bulletin de l'Académie des Sciences de Cracovie. Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles. Série B: Sciences Naturelles. 1911.</ref>.
 
== W formacjach niepodległościowych ==
Linia 32:
 
== Służba w „Błękitnej Armii” 1918-1919 ==
W grudniu 1918 został skierowany na kurs doskonalenia oficerów w [[Quintin]] z jednoczesnym pełnieniem funkcji dowódcy polskiej grupy. Po ukończeniu kursu w styczniu 1919 został przydzielony do francuskiego dowódcy obozów szkoleniowych [[Armia Polska we Francji|Armii Polskiej we Francji]]. Dwa miesiące później objął dowodzenie pułkiem szkolnym Dywizji Instrukcyjnej. Od maja 1919, po przyjeździe do Polski, przewodniczył Komisji Regulaminów i Tłumaczeń Dyrekcji Wyszkolenia Armii gen. Józefa Hallera, jednocześnie pełniąc funkcję dowódcy grupy szkół piechoty w [[Twierdza Modlin|Modlinie]] i [[Rembertów|Rembertowie]].
 
== Służba w Wojsku Polskim 1919-1939 ==
Linia 38:
{{osobny artykuł|Polscy absolwenci francuskich wyższych szkół wojskowych}}
 
Po powrocie z Francji do kraju został od razu skierowany na front toczącej się [[wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-radzieckiej]]. 17 sierpnia 1920 powierzono mu stanowisko szefa sztabu najpierw Grupy Operacyjnej „Dolna Wisła” [[5 Armia (II RP)|5 Armii]], a następnie – Północnej Grupy Operacyjnej [[2 Armia (II RP)|2 Armii]]. Od 10 października 1920 pełnił funkcję szefa sztabu [[3 Armia (II RP)|3 Armii]].
 
W maju 1921 roku został I oficerem sztabu generała broni [[Tadeusz Rozwadowski|Tadeusza Rozwadowskiego]], Inspektora Armii Nr II w Warszawie. Od 16 stycznia 1922 roku pełnił funkcję szefa Oddziału I Sztabu Generalnego. W kwietniu 1923 roku ukończył kurs informacyjny przy [[Wyższa Szkoła Wojenna|Wyższej Szkole Wojennej]] w Warszawie, a w październiku 1924 roku – kurs informacyjny dla generałów i pułkowników w [[Paryż]]u. 1 grudnia 1924 roku został awansowany na generała brygady. Od 16 grudnia 1925 roku czasowo pełnił obowiązki I zastępcy szefa Sztabu Generalnego.
Linia 45:
 
== W Wojsku Polskim we Francji ==
Po przegranej kampanii wrześniowej w 1939 r. przedostał się przez Rumunię do Francji, gdzie 6 października tegoż roku powierzono mu pełnienie obowiązków dowódcy Lotnictwa i Obrony Przeciwlotniczej. 22 lutego 1940 został dowódcą [[Polskie Siły Powietrzne na obczyźnie|Polskich Sił Powietrznych]].
 
9 października 1939 w dniu przyjazdu do Francji [[przewodniczący ZHP]] [[Michał Grażyński]] utworzył Naczelny Komitet Wykonawczy ZHP, w skład którego (oprócz Grażyńskiego) weszli: wiceprzewodniczący ZHP Józef Zając, [[harcmistrz|hm.]] Maria Kapiszewska oraz komisarz międzynarodowy ZHP hm. [[Henryk Kapiszewski (1899-1964)|Henryk Kapiszewski]]. Komitet, będąc instytucją ZHP, miał działać eksterytorialnie, podobnie jak i Rząd Rzeczypospolitej. Powstanie Komitetu prezydent RP [[Władysław Raczkiewicz]] zaakceptował już 13 października 1939, gdy otrzymał pisemną wiadomość od Grażyńskiego. Komitet został w listopadzie 1939 uznany przez Światowe Biuro Skautowe za reprezentację [[Związek Harcerstwa Polskiego|ZHP]].
 
== W Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie ==
Po klęsce Francji, w ostatnich dniach czerwca 1940 ewakuował się z portu [[Bajonna|Bayonne]] „[[MS Batory|Batorym]]” do [[Plymouth]] w Wielkiej Brytanii, gdzie 1 lipca 1940 został pozbawiony dotychczasowego stanowiska. We wrześniu 1940 roku otrzymał nominację na zastępcę dowódcy [[I Korpus Polski (PSZ)|I Korpusu]] w Szkocji. Rok później objął dowództwo [[Wojsko Polskie na Środkowym Wschodzie|Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie]]. 3 maja 1942 roku został awansowany do stopnia generała dywizji.
 
Po ewakuacji [[Polskie Siły Zbrojne w ZSRR (1941–1942)|Armii Polskiej w ZSRR]] na Bliski Wschód od dnia 12 września tegoż roku do marca 1943 był zastępcą dowódcy [[Armia Polska na Wschodzie|Armii Polskiej na Wschodzie]], a potem (do sierpnia 1943) – dowódcą [[I Korpus Polski (PSZ)|I Korpusu Pancerno-Motorowego]] w Szkocji. Następnie do 1946 r. pełnił funkcję Inspektora Wyszkolenia Wojska.
 
== Po demobilizacji ==
Po demobilizacji w 1948 osiedlił się w [[Edynburg]]u w Szkocji, gdzie rozpoczął studia z dziedziny psychologii i historii sztuki, otrzymując w 1951 po raz drugi stopień naukowy doktora filozofii z zakresu psychologii. Do 1957 r. pracował na [[Uniwersytet Edynburski|Uniwersytecie Edynburskim]]. W 1954 odbył podróż naukową do Stanów Zjednoczonych, gdzie wygłosił odczyty na kilku uczelniach. Członek [[Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie|Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie]]. Rozpoczął współpracę z zagranicznymi czasopismami naukowymi („British Journal of Psychology”, „American Journal of Psychology”, a po 1956 – także z krajowymi („Przegląd Psychologiczny”, „Estetyka”).
 
W 1957 Józef Zając przeprowadził się do [[Kanada|Kanady]]. W tym czasie wspólnie z małżonką postanowili przekazać kolekcję obrazów dla przyszłego [[Muzeum Śląskie w Katowicach|Muzeum Śląskiego]] w Katowicach. Kolekcja 108 obrazów i 1765 grafik odpłynęła 7 listopada 1957 na statku „Jarosław Dąbrowski” do Polski. 17 czerwca 1958 zostały po raz pierwszy przedstawione społeczeństwu na wystawie w [[Muzeum Górnośląskie w Bytomiu|Muzeum Górnośląskim]] w [[Bytom]]iu, gdy ofiarodawcy już mieszkali w [[Ottawa|Ottawie]] w Kanadzie. ''Tak więc'' – czytamy w katalogu wystawy – ''spełniło się moje i żony życzenie, aby przyczynić się do powiększenia zbiorów sztuki w Polsce, a także aby dać wyraz naszej łączności ze społeczeństwem górnośląskim i pamięci lat tam spędzonych''.
 
W ostatnich latach życia przygotowywał do druku wspomnienia pt.: ''Dwie wojny'', pisząc codziennie przez wiele godzin.
 
Zmarł w Ottawie po kilkudniowej chorobie 12 grudnia 1963, gdzie został pochowany na cmentarzu Notre Dâme. Był żonaty z Janiną z Szymańskich, miał syna Jana i córkę Barbarę.
 
Linia 70:
* ''O podstawach karności wojskowej'', Warszawa 1922;
* ''Szkolenie taktyczne dowódców'', Warszawa 1935;
* ''Z problematyki widzenia przestrzennego'', Poznań 1959, 1961;
* ''Dwie wojny'', t. 1, ''Mój udział w wojnie o niepodległość i w obronie powietrznej Polski'', Londyn 1964; t. 2, ''W Szkocji i na Środkowym Wschodzie'', Londyn 1967.
 
Linia 83:
 
== Ordery i odznaczenia ==
* [[Order Virtuti Militari|Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari]]{{r|sl}}
* [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski]]{{r|sl}}
* [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyż Niepodległości]]{{r|sl}}
* [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski]] (2 maja 1923){{r|sl}}<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924 | wydawca = [[Prezydium Rady Ministrów]] | miejsce = Warszawa | data = 1926 | strony = 31 | url = http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=87843}}</ref>
* [[Krzyż Walecznych]] – czterokrotnie (po raz 1 i 2 w 1921){{r|sl}}<ref>Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1987 z 1921 r. [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=78405 (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 39, poz. 1831)]</ref>
* [[Krzyż Zasługi z Mieczami|Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami]]
* [[Krzyż Zasługi|Złoty WojskKrzyż Litwy ŚrodkowejZasługi]]{{r|sl}}
* [[Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej]]{{r|sl}}
* [[Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921]]{{r|sl}}
* [[Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości]]{{r|sl}}
* [[Krzyż Zasługi Wojskowej (Austria)|Krzyż Zasługi Wojskowej]] (Austro-Węgry)
* [[Signum Laudis|Wojskowy Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis”]] (Austro-Węgry)
* [[OrderKrzyż ŁaźniŻelazny]] IIIII klasy (Wielka BrytaniaPrusy)
* [[Order Łaźni|Kawaler Orderu Łaźni]] (Wielka Brytania)
* [[Legia Honorowa|Kawaler Legii Honorowej]] (Francja, 1921 – zezwolenie Naczelnika Państwa)<ref>Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1717 z 28 maja 1921 r. [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=64221 (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1208)]</ref>
* [[Order Świętych Maurycego i Łazarza|Oficer Orderu śś. Maurycego i Łazarza]] (Włochy){{r|sl}}
* [[Krzyż Żelazny]] II klasy (Niemcy)
* [[Order Gwiazdy Rumunii|Komandor Orderu Gwiazdy]] (Rumunia){{r|sl}}
* [[Medal Zwycięstwa|Medal międzysojuszniczy „Médaille Interalliée”]] (zezwolenie Naczelnika Państwa w 1921)<ref>Decyzja Naczelnika Państwa z 12 grudnia 1921 r. [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=64666 (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 267)]</ref><ref>''Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych'' nr 76 z 22.07.1925</ref>
* [[Legia Honorowa|Komandor Orderu Legii Honorowej]] (Francja)<ref name=sl>{{Cytuj książkę | autor = [[Stanisław Łoza]] (red.) | tytuł = Czy wiesz kto to jest? | wydanie = II popr | miejsce = Warszawa | wydawca = Główna Księgarnia Wojskowa | data = 1938 | strony = 828}}</ref>
* [[Legia Honorowa|Kawaler Orderu Legii Honorowej]] (Francja, 1921 – zezwolenie Naczelnika Państwa){{r|sl}}<ref>Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1717 z 28 maja 1921 r. [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=64221 (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1208)]</ref>
* [[Medal Zwycięstwa|Medal międzysojuszniczy „Médaille Interalliée”]] (zezwolenie Naczelnika Państwa wmiędzysojuszniczy, 1921){{r|sl}}<ref>Decyzja Naczelnika Państwa z 12 grudnia 1921 r. [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=64666 (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 267)]</ref><ref>''Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych'' nr 76 z 22.07.1925</ref>
 
{{Przypisy|2}}
Linia 102 ⟶ 108:
* Piotr Stawecki, ''Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939'', Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994, ISBN 83-11-08262-6
* Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, ''Generałowie Polski Niepodległej'', Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione
* {{Cytuj książkę | nazwisko=Jurga| imię=Tadeusz | autor= | inni= | tytuł=Obrona Polski 1939| data=1990| wydawca= Instytut Wydawniczy PAX| miejsce= Warszawa| isbn =83-211-1096-7 | strony=836-837}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
{{SORTUJ:Zając Józef}}
 
[[Kategoria:Biografie harcerskie]]
[[Kategoria:Członkowie Związku Strzeleckiego]]
Linia 117 ⟶ 122:
[[Kategoria:Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Rzeszowie]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Niepodległości]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem SrebrnymOficerskim Orderu VirtutiOdrodzenia MilitariPolski (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem WalecznychSrebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej]]
[[Kategoria:Odznaczeni KrzyżemMedalem OficerskimDziesięciolecia OrderuOdzyskanej Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)Niepodległości]]
[[Kategoria:Odznaczeni KrzyżemMedalem KomandorskimPamiątkowym Orderuza OdrodzeniaWojnę Polski1918-1921]]
[[Kategoria:PolacyOdznaczeni odznaczeniZłotym Krzyżem Zasługi Wojskowej(II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami]]
[[Kategoria:Oficerowie piechoty Legionów Polskich 1914-1918]]
[[Kategoria:Oficerowie piechoty Polskiego Korpusu Posiłkowego]]
[[Kategoria:Patroni jednostek Wojska Polskiego]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojskowej]]
[[Kategoria:Polacy - Kawalerowie Legii Honorowej]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni- OrderemKomandorzy ŁaźniLegii Honorowej]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojskowej]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Medalem Zasługi Wojskowej Signum Laudis]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Medalem Zwycięstwa]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni niemieckim Krzyżem Żelaznym]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Gwiazdy Rumunii]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Łaźni]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Świętych Maurycego i Łazarza]]
[[Kategoria:Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1891]]
[[Kategoria:Zmarli w 1963]]
[[Kategoria:Żołnierze II Brygady Legionów Polskich]]
[[Kategoria:Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Kanadzie po II wojnie światowej]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1891]]
[[Kategoria:Zmarli w 1963]]