Ruska Prawda: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
|||
Linia 14:
*'''Skrócona Prawda''' pojawiła się w późniejszym czasie ([[XV w.]]). Był to wyciąg z redakcji Obszernej Prawdy, dokonany z pewnymi przeróbkami. Jej powstanie dowodziło, że normy prawne zawarte w Ruskiej Prawdzie nadal znajdowały się w użyciu. Skrócona Prawda nie odegrała znaczącej roli w praktyce sądowej.
Ruska Prawda zawiera regulacje typowe dla ówczesnego prawa np.: stanowość prawną (córki bojarów dziedziczyły ziemię w przypadku braku synów, natomiast córki chłopów były całkowicie wyłączone z sukcesji). W jej skład wchodziły również przepisy reformatorskie (np. ograniczenie kręgu krewnych, którzy byli uprawnieni do zemsty (odwetu) za zabójstwo, zmniejszenie przypadków, gdzie miał miejsce [[początek]]). Odzwierciedla to fakt, że składa się z przepisów prawa zwyczajowego (a więc
Pierwsze edycje powstały w czasach panowania [[Jarosław I Mądry|Jarosława Mądrego]]. Pomnik prawa średniowiecznego. Zbiór przepisów zawierający normy [[prawo zwyczajowe|prawa zwyczajowego]] oraz [[prawo stanowione|stanowionego]] (w postaci ustawodawstwa książęcego). Spisana w całości w [[język starosłowiański|języku starosłowiańskim]]. Porównywana z [[Frankowie|Frankońskim]] leges barbarorum (z uwagi na analogiczny poziom rozwoju prawa)
Ruska Prawda powstawała etapami (wraz z upływem czasu była modyfikowana i uzupełniana). Znane są obecnie dwie redakcje Ruskiej Prawdy: tzw. ''Krótka Prawda'' i tzw. ''Obszerna Prawda'', znany jest również wyciąg z Obszernej Prawdy, tzw. ''Skrócona Prawda''. Odkryto ponad 100 odpisów zbioru.
*'''Krótka Prawda''' powstała wcześniej (schyłek [[XI w.]]). Obejmuje:
**''Prawdę Jarosława'': składają się na nią spisane prawo zwyczajowe sięgające swymi korzeniami [[X wiek|X]], a nawet [[IX w.]], oraz ustawy wydane przez [[Jarosław I Mądry|Jarosława Mądrego]] wydane w latach 30. [[XI w.]]
**''Prawdę Jarosławowiczów'': za okres jej powstania przyjmuje się lata: [[1054]]-[[1072]]. Zawiera: normy prawa zwyczajowego, orzecznictwo sądowe oraz przepisy wydane przez trzech synów Jarosława (Jarosławowiczów).
W obydwu częściach tej redakcji przeważają regulacje dotyczące dziedziny [[prawo karne|prawa karnego]] oraz [[Prawo formalne|prawa procesowego]].
*'''Obszerna Prawda''' pochodzi z pierwszej połowy [[XII w.]], również składa się z dwóch części, którymi są:
** ''Krótka Prawda'': jej przepisy zostały jednak w wielu miejscach uzupełnione i zmodyfikowane za sprawą wnuków Jarosława. Jej regulacje zostały również ułożone w sposób usystematyzowany.
**''Statut [[Włodzimierz II Monomach|Włodzimierza Monomacha]]''; wydany w czasach jego panowania ([[1113]]-[[1125]]) zawiera zebrane przepisy wydane przez [[Władcy Rusi Kijowskiej|książąt kijowskich]] po ukazaniu się Krótkiej Prawdy oraz ustawy z czasów Monomacha.
I w tej redakcji wciąż dominują przepisy prawa karnego i procesowego, silniej rozbudowano o; "stare prawo to dobre prawo") oraz elementów prawa stanowionego (szybciej ulegającego zmianom i modyfikacjom). Regulacje Ruskiej Prawdy wprowadzały i utwierdzały [[feudalizm|ustrój feudalny]], jaki panował na Rusi Kijowskiej. Znajdujmy w niej regulacje dotyczące [[smerd]]ów, (zakaz tortur podczas śledztwa bez zgody [[Kniaź|kniazia]]), pozycji kniazia czy statusu [[chłopi zakupi|zakupów]] (chłopi, którzy z powodu długów oddali siebie – nieraz wraz z rodziną – w [[zastaw]]). Prawo to w większym stopniu ochraniało zdrowie i honor ludzi, którzy są wyżej w hierarchii społecznej.
Ruska Prawda jest jednym z najstarszych pomników prawa słowiańskiego. Spisana w języku staroruskim, daje obraz ówczesnej terminologii prawniczej. Stanowi cenne źródło poznania prawa (np. jej regulacje dowodzą, że na Rusi znana była instytucja [[testament]]u) oraz stosunków społecznych i gospodarczych z [[XI]] i [[XII w.]]. Jej regulacje zostały wykorzystane przy opracowywaniu [[Statut Kazimierza Jagiellończyka|sudiebnika Kazmierza Jagiellończyka]] i [[Statuty litewskie|I Statutu Litewskiego]]. W Moskwie obowiązywała aż do chwili powstania ogólnorosyjskiego zbioru praw wydanego przez [[Iwan III Srogi|Iwana III]] w [[1498]] r.
| |||