Meduza (gorgona): Różnice pomiędzy wersjami

Dodane 23 bajty ,  7 lat temu
m
drobne redakcyjne
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Kenraiz (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
Linia 34:
== Wyprawa Perseusza i śmierć ==
[[Plik:Tempio C di Selinunte - Perseo e Medusa - Sec. VI a.C. - Foto G. Dall'Orto (detail).png|thumb|''Perseusz ucinający głowę Meduzie'', VI w. p.n.e., Regionalne Muzeum Archeologiczne w [[Palermo]]]]
Na wyprawę przeciwko Meduzie wyruszył [[Heros (mitologia)|heros]] [[Perseusz (syn Zeusa)|Perseusz]]{{odn|Parandowski|1979|s=199-200}}, jeden z najsłynniejszych bohaterów mitologii greckiej{{odn|Pietrzykowski|1983|s=185}}. Bywał on gościem króla [[Polidektes]]a{{odn|Parandowski|1979|s=199-200}}, władcy [[Serifos]]{{odn|Pietrzykowski|1983|s=186}}, który chcąc posiąść jego matkę Perseusza – [[Danae (mitologia)|Danae]],. naMłodzieniec przeszkodziestał czemutemu stałna synprzeszkodzie, więc mamił młodzieńca opowieściami o bohaterskich czynach. Pewnego dnia zaprosił go na ucztę, gdzie wyjawił plany ożenku z [[Hippodameja (córka Ojnomaosa)|Hippodameją]] z [[Elida|Elidy]]. Słysząc to goście obiecali mu bogate dary, jeden tylko Perseusz nie mógł podarować władcy nic kosztownego. Zmuszony, zaoferował królowi, że przywiezie mu głowę Meduzy. Monarcha chętnie na to przystał, oczekując śmierci śmiałka{{odn|Parandowski|1979|s=199-200}}. Istnieje wersja mitu, wedle której Perseusz wyruszył przeciwko Meduzie dla Ateny, z którą Gorgona współzawodniczyła. Wersję taką poświadcza Apollodoros{{odn|Kubiak|1997|s=437}}.
[[Plik:Perseus Cellini Loggia dei Lanzi 2005 09 13.jpg|thumb|Perseusz z głową Meduzy, [[Benvenuto Cellini]], 1557, [[Loggia dei Lanzi we Florencji|Loggia dei Lanzi]], Florencja]]
Pomocy nieszczęśnikowi udzieliła Atena, dzięki temu dotarł do trzech sióstr i strażniczek Gorgon – [[Forkidy|Graj]], które dzięki wykradzeniu ich wspólnego oka i kła, zmusił do wyjawienia siedziby Gorgon. Heros uzbrojony został w czyniący niewidzialnym [[hełm Hadesa]], wykonany przez [[cyklopi|cyklopów]] z psiej skóry oraz skrzydlate sandały, w końcu otrzymał też od [[Hermes]]a sierp{{odn|Parandowski|1979|s=200}} z [[diament|adamantu]]{{u|adamant}}{{odn|Kubiak|1997|s=436}} bądź też zakrzywiony nóż{{odn|Pietrzykowski|1983|s=189}}, by Meduzę pozbawić [[głowa|głowy]]{{odn|Parandowski|1979|s=200}}.
Linia 42:
== Śmiertelna głowa ==
[[Plik:Rubens Medusa.jpeg|thumb|''Głowa Meduzy'', [[Peter Paul Rubens|Rubens]], 1617–1618, [[Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu]]]]
Perseusz zdążył zaczerpnąć krwi wypływającej z ran zamordowanej. Krew Meduzy była magiczna: ta z żył lewej strony ciała była śmiertelną trucizną, z prawej strony miała moc przywracania życia {{odn|Grimal|2008|s=114}}{{odn|Waszyński|2010|s=303}}. Ożywiającą siłę krwi Meduzy wykorzystywał później [[Asklepios]] wskrzeszając zmarłych{{odn|Waszyński|2010|s=303}}.
 
Syn Zeusa udał się w drogę powrotną. Spotkał na niej [[Atlas (mitologia)|Atlasa]], tytana dźwigającego sklepienie nieba. Wyczerpany ucieczką przed Gorgonami poprosił o złote jabłko z ogrodu [[Hesperydy|Hesperyd]], jednak tytan odmówił. Perseusz, korzystając z głowy Meduzy, zamienił go w kamień{{odn|Grimal|2008|s=48}}, w innej wersji mitu w górę{{r|lazien}}, od której pochodzi nazwa [[Atlas (góry)|łańcucha górskiego]] w północnej Afryce{{r|mity}}. Głowy Gorgony użył ponownie podczas sporu z [[Fineus (syn Belosa)|Fineusem]], chcącym poślubić swą bratanicę [[Andromeda (mitologia)|Andromedę]], którą wcześniej Perseusz wybawił od śmierci, pokonując morskiego potwora. Zwolennicy Perseusza wdali się w bójkę z poplecznikami Fineusa, wobec czego heros wyjął z torby głowę Meduzy przeistaczając Fineusa i jego zwolenników w kamieńkamienie{{odn|Grimal|2008|s=103}}. Swoim polecił przedtem odwrócić wzrok{{odn|Kubiak|1997|s=436}}. Istnieje też inna wersja, w której Fineus został oślepiony, ale zachował życie{{odn|Grimal|2008|s=103}}.
 
Perseusz wykorzystał głowę Meduzy do zemsty na Polidektesie, który za czasu jego nieobecności prześladował jego matkę, nie chcącej go za męża. Syn Zeusa wkroczył do zamku monarchy i wyciągnął z torby straszną głowę. Polidektes i jego dworzanie zamienili się w kamień. Odtąd przypominali [[marmur]]owe posągi{{odn|Parandowski|1979|s=201}}. Perseusz, wedle jednej z wersji, po wypełnieniu swej misji oddał Atenie głowę Gorgony{{odn|Pietrzykowski|1983|s=191}}, według innej ją zatrzymał{{odn|Parandowski|1979|s=201}} i dopiero przed śmiercią oddał bogini. Ta głowę Meduzy umieściła na swej [[Egida|tarczy]], by przerażać wrogów{{odn|Parandowski|1979|s=199-203}} i zmuszać ich do ucieczki{{odn|Schmidt|2006|s=204}}, a nawet zamieniać w kamień{{odn|Grimal|2008|s=114}}.
103 839

edycji