Iwan III Srogi: Różnice pomiędzy wersjami

W listopadzie 1480 roku armia tatarska dowodzona przez chana [[Wielka Orda|Wielkiej Ordy]] [[Ahmed-chan|Ahmeta]] ruszyła na Moskwę, aby wymusić na jej władcy zaległą daninę. Chan, napotkawszy wojska Iwana III nad rzeką [[Ugra|Ugrą]], nie odważył się na atak i po otrzymaniu wiadomości, że Kazimierz Jagiellończyk nie przyjdzie mu z pomocą z powodu [[Wojna popia|Wojny popiej]], wrócił do [[Saraj (Złota Orda)|Saraju]]u ([[Impas ugryjski]]), co uznaje się za umowny koniec 250-letniej niewoli mongolskiej zapoczątkowanej [[Bitwa nad rzeką Kałką|klęską nad Kałką]].

Po śmierci króla Kazimierza Jagiellończyka, w czerwcu 1492 roku rozpoczął wojnę z Wielkim Księstwem Litewskim ([[Wojna litewsko-moskiewska (1492–1494)|Wojna litewsko-moskiewska 1492-1494]]). Armia moskiewska zdobyła [[Lubuck]], [[Mceńsk]], Chlepień, [[Rohaczów|Rohaczew]], zagroziła [[Wiaźma|Wiaźmie]]. W tym czasie kniaziowie [[Sierpiejsk]]a i [[Mieszczowsk|Mezecka]] przeszli na stronę Moskwy, poddając jej swoje księstwa. Zimą 1492 wojska litewskie pod wodzą [[Jerzy Hlebowicz|Jerzego Hlebowicza]] przeszły do kontrofensywy odbijając Sierpiejsk i Mezeck. W styczniu [[1493]] nowa wyprawa moskiewska zdobyła Wiaźmę i zagroziła [[Smoleńsk]]owi. W styczniu 1493 roku Iwan III po raz pierwszy użył w korespondencji do księcia Aleksandra Jagiellończyka określenia ''"gosudar wszystkiej Rusi"'', nie uznanej jednak przez Aleksandra. W wyniku zawartego w 1494 roku pokoju Litwa straciła Wiaźmę i zrezygnowała ze swoich roszczeń do ziem [[Nowogród Wielki|Nowogrodu Wielkiego]], [[Psków|Pskowa]], [[Twer]]u i [[Riazań|Riazania]].

W 1500 roku ponownie zaatakował Wielkie Księstwo Litewskie za powód podając niewybudowanie przez Aleksandra Jagiellończyka obiecanej cerkwi na dziedzińcu zamku wileńskiego ([[Wojna litewsko-moskiewska (1500–1503)|Wojna litewsko-moskiewska 1500-1503]]). W 1500 roku Iwan III pokonał hetmana litewskiego [[Konstanty Iwanowicz Ostrogski|Konstantego Ostrogskiego]] w [[Bitwa nad Wiedroszą|bitwie nad Wiedroszą]] i wziął go do niewoli. Kontrakcja Aleksandra Jagiellończyka spowodowała uwolnienie oblężonego Smoleńska oraz najazd na ziemie moskiewskie chana Szeich-Achmata, który nadal uważał się za zwierzchnika Iwana III, oraz atak mistrza krajowego zakonu inflanckiego [[Wolter von Plettenberg|Woltera von Plettenberg]], który pokonał Moskali w bitwie pod Izborskiem, jednak Moskwa rozpoczęła kolejne działania wojenne, które zakończyły się sukcesem Iwana III. Na mocy rozejmu Wielkie Księstwo Litewskie straciło 1/3 swojego terytorium. Do państwa moskiewskiego włączono wszystkie [[Księstwa Wierchowskie]], [[Księstwo czernihowskie]] i [[Siewierszczyzna|Siewierszczyznę]], część [[Kijów|Kijowszczyzny]], część Księstwa Mścisławskiego, [[Mglin]], część Smoleńszczyzny i część Ziemi połockiej. W wojny osłabiona i zagrożona Litwa, zmuszona została do zacieśnienia związków z Polską podpisując w [[1501]] [[Unia mielnicka|unię mielnicką]].

* [[Wojna litewsko-moskiewska (1492–1494)|Wojna litewsko-moskiewska 1492-1494]]

* [[Wojna litewsko-moskiewska (1500–1503)|Wojna litewsko-moskiewska 1500-1503]]