Ion Antonescu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: porządkuję parametry szablonu {{Władca}}
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m zamieniam magiczny ISBN na szablon
Linia 22:
Antonescu pochodził ze średniozamożnej rodziny mieszczańskiej, która od kilku pokoleń rozwijała tradycje wojskowe. Za namową ojca wstąpił do szkoły wojskowej w [[Krajowa|Craiova]]. Po ukończeniu szkoły w 1904 r. w stopniu podporucznika wstąpił do armii rumuńskiej. Brał udział w [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] jako oficer armii rumuńskiej. W 1918-1919 brał udział w stłumieniu rebelii chłopskiej w rejonie [[Gałacz]]a oraz walce z samozwańczą [[Węgierska Republika Rad|Węgierską Republiką Rad]]. Od 1933 był szefem Sztabu Generalnego, a od 1934 zarazem ministrem obrony Rumunii. Został zdymisjonowany i aresztowany w 1937, jednak w rok po tym zdarzeniu na skutek nacisków wywieranych na króla przez środowisko wojskowe został mianowany ministrem wojny Rumunii.
 
Powołany w 1940 roku przez króla [[Karol II Rumuński|Karola II]] na stanowisko premiera objął 4 września faktyczną władzę [[dyktatura|dyktatorską]], którą sprawował przy pomocy [[faszyzm|faszystowskiej]] [[Żelazna Gwardia|Żelaznej Gwardii]]. Dwa dni po objęciu władzy oświadczył, że Rumunia jest gotowa czynnie współpracować z [[Niemcy|Niemcami]]. 5 września 1940 ogłosił siebie "conducatorem" i pozwolił [[III Rzesza|III Rzeszy]] na wprowadzenie wojsk do Rumunii<ref>Kevin COOGAN: Dreamer of the Day: Francis Parker Yockey and the Postwar Fascist International Autonomedia, 1999, {{ISBN |1-57027-039-2}}; Radu IOANID: The Sword of the Archangel, Columbia University Press, 1990, {{ISBN |0-88033-189-5}}; Radu IOANID: "The Sacralised Politics of the Romanian Iron Guard," en Totalitarian Movements & Political Religions, Volume 5, Number 3 (Winter 2004), págs. 419-453. Nicholas M. NAGY-TALAVERA: The Green Shirts and the Others: A History of Fascism in Hungary and Rumania. Hoover Institution Press, 1970. Hans ROGGER y Eugen WEBER, University of California Press; del mismo: "The Men of the Archangel" Eugen WEBER (ed.), en International Fascism: New Thoughts and Approaches, SAGE Publications, 1979, {{ISBN |0-8039-9842-2}} y {{ISBN |0-8039-9843-0}} [Pbk]); Stanley G. PAYNE Fascism: Comparison and Definition s. 115-118, University of Wisconsin Press, 1980, {{ISBN |0-299-08060-9}}; Fascism (Oxford Readers) editado por Roger Griffin, Part III, A., xi. "Romania", pg 219-222 Oxford University Press, 1995, {{ISBN |0-19-289249-5}}; Alexander E. RONNETT: The Legionary Movement, Loyola University Press, 1974 (la segunda edición se publicó como Romanian Nationalism: The Legionary Movement, Romanian-American National Congress, 1995, {{ISBN |0-8294-0232-2}}); Horia SIMA: The History of the Legionary Movement, Legionary Press, 1995, {{ISBN |1-899627-01-4}}; Michel STURDZA: The Suicide of Europe: Memoirs of Prince Michael Sturdza, American Opinion Books, 1968, {{ISBN |0-88279-214-8}}; Leon VOLOVICI: Nationalist Ideology and Antisemitism: The Case of Romanian Intellectuals in the 1930s, Pergamon Press, Oxford, 1991; Eugen WEBER (1965): «Romania»; en The European Right: A Historical Profile.</ref>. Kilka dni po objęciu przez Antonescu teki premiera Karol II abdykował na rzecz swojego syna [[Michał I Rumuński|Michała I]].
 
23 listopada 1940 roku Antonescu podpisał układ o przyłączeniu Rumunii do [[Pakt trzech|paktu trzech]]. W czerwcu roku 1941 podczas spotkania z [[Adolf Hitler|Adolfem Hitlerem]] powiedział, że armia rumuńska jest gotowa wziąć udział w walkach na froncie wschodnim. Liczył, że dzięki obecności w obozie zwycięzców (jakimi miały być państwa Osi) Rumunia odzyska [[Besarabia|Besarabię]] i [[Bukowina (kraina historyczna)|Bukowinę]], które utraciła na rzecz [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckiego]]. Wypełniając swe zobowiązania w sojuszu z Niemcami, rozpoczął w 1941 roku [[Atak Niemiec na ZSRR|wojnę z ZSRR]]. Podczas jego rządów tysiące [[Żydzi|Żydów]] z Besarabii i Bukowiny zostało deportowanych do [[Transnistria|Transnistrii]], gdzie urządzono obozy śmierci. Większość Żydów, którzy znaleźli się w tych obozach, nie przeżyło wojny. W okresie rządów Antonescu w Rumunii zginęło od 280 tysięcy do 380 tysięcy Żydów<ref>[http://www.bbc.co.uk/romanian/news/story/2007/02/070223_moldova_antonescu_critici.shtml "Moldova critică reabilitarea parţială a lui Antonescu", BBC Romanian edition]</ref>.
Linia 28:
Gdy 12 kwietnia 1944 dotarła do niego propozycja sowiecka dotycząca zaprzestania działań wojennych, Antonescu pozostawił ją bez odpowiedzi. Po wkroczeniu do Rumunii [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] i klęsce rumuńskiej 4 Armii 23 sierpnia 1944 król Michał I próbował przekonać Antonescu do ogłoszenia zawieszenia broni. Gdy dyktator odmówił, został aresztowany i uwięziony, a sformowany przez króla rząd wydał rozkaz przerwania walk z Armią Czerwoną. Na żądanie [[Józef Stalin|Józefa Stalina]] niedawny ''conducator'' został przekazany Sowietom i 3 września przewieziony do [[Moskwa|Moskwy]]. Jego proces rozpoczął się jednak w [[Bukareszt|Bukareszcie]] 6 maja 1946. Został skazany na [[kara śmierci|karę śmierci]] i [[rozstrzelanie|rozstrzelany]]. Wyrok wykonano 1 czerwca 1946 roku.
 
Odznaczony był m.in. niemieckim [[Krzyż Rycerski|Krzyżem Rycerskim Krzyża Żelaznego]] (6 sierpnia 1941). Został częściowo zrehabilitowany przez [[Nicolae Ceaușescu]] co było zgodne z [[nacjonalizm]]em i antyradzieckością Ceaușescu. Antonescu postrzegany był przez ówczesnych komunistów jako patriota który popełnił szereg błędów a nie jak się na ogół przyjęło jako zdrajca<ref>Katherine Verdery, ''National Ideology Under Socialism: Identity and Cultural Politics in Ceauşescu's Romania'',s.352, University of California Press, Berkeley, 1991, {{ISBN |0-520-20358-5}}.</ref>.
 
== Zobacz też ==