Ulica 3 Maja w Katowicach: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Zmiana nazwy kategorii: Kategoria:Ulice Katowic → Kategoria:Ulice w Katowicach (przy użyciu QRC)
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m zamieniam magiczny ISBN na szablon, są błędy cyfry kontrolnej
Linia 46:
 
== Historia ==
Ulica została wytyczona w 1856 jako łącznik pomiędzy [[Plac Wolności w Katowicach|placem Wolności]] a [[Rynek w Katowicach|Rynkiem]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Abramski | imię = Jerzy | autor = Jerzy Abramski |tytuł = Ulice Katowic| wydawca = Graf−Mar| miejsce =Zawiercie | rok =2000 | strony = 29| isbn = 83-913341-0-4}}</ref>. Od połowy XIX wieku nosiła nazwę ''Industriestraße''. Polscy mieszkańcy miasta nazywali ją ulicą ''Pańską'' ze względu na umiejscowienie przy niej eleganckich sklepów i mieszkań<ref name="trzydziestka">{{cytuj książkę |nazwisko =Abramski | imię = Jerzy | autor = Jerzy Abramski |tytuł = Ulice Katowic| wydawca = Graf−Mar| miejsce =Zawiercie | rok =2000 | strony = 30| isbn = 83-913341-0-4}}</ref>. 24 października 1867 [[Rada Miasta Katowice|Rada Miejska]] na wniosek magistratu podjęła decyzję o przemianowaniu jej na ''Grundmannstraße''. Było to zjawiskiem wyjątkowym, gdyż [[Friedrich Grundmann]] zmarł dwadzieścia lat później − 30 lipca 1887. Świadczyło to o jego zasługach dla miasta<ref>Georg Hoffmann, ''Historia Miasta Katowice'', przeł. D. Makselon, M. Skop, Muzeum Śląskie, Katowice 2003, {{ISBN |83-87455-97-0}}, s. 86.</ref><ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Lipońska-Sajdak | imię = Jadwiga | autor = Jadwiga Lipońska-Sajdak |tytuł = W zwierciadle mody| wydawca = [[Muzeum Historii Katowic]]| miejsce =Katowice | rok =2000 | strony = 7| isbn = 83-87727-40-7}}</ref>.
 
W 1871 miasto zakupiło dom nr 9 przy ''Grundmannstraße'' na cel tymczasowej siedziby magistratu i radnych miejskich. Koszt zakupu wyniósł 21 500 [[talar]]ów. Wcześniej radni wynajmowali pomieszczenia w domu Immerwartha (również przy tej ulicy)<ref>Georg Hoffmann, ''Historia Miasta Katowice'', przeł. D. Makselon, M. Skop, Muzeum Śląskie, Katowice 2003, {{ISBN |83-87455-97-0}}, ss. 80, 81.</ref>. W 1908 na ulicy poprowadzono drugi tor tramwajowy<ref name="wj55">{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech | autor = Wojciech Janota |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 55| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>. Od 1907 pod numerem ''11'' funkcjonowało kino Grand-Kinematograf<ref name="wj92">{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech | autor = Wojciech Janota |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 92| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>. W dwudziestoleciu międzywojennym pod numerem ''9'' funkcjonowała centrala [[Bank Śląski - Banque de Silésie SA|Banku Śląskiego − Banque de Silésie SA]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech | autor = Wojciech Janota |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 50| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref><ref>Aleksander Gąsiorski, ''Bank Handlowy w Warszawie SA Oddział w Częstochowie 1897-1997. Historia oddziału banku na tle instytucji finansowych regionu'', Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 1997, s. 179. {{ISBN |83-7193-001-1}}</ref> i spółka akcyjna "Śląskie Zakłady Elektryczne" (do 1939)<ref name="trzyjeden"/>. W latach 1861/62 na rogu ulic ''Industriestraße'' i ''Schillerstraße'' (ul. J. Słowackiego) wybudowano pierwszą [[Stara Synagoga w Katowicach|katowicką synagogę]] według projektu Ignatza Grünfelda<ref>''Bogucice, Załęże et nova villa Katowice. Rozwój w czasie i przestrzeni'', scenariusz i koncepcja edytorska J. Moskal, współpraca W. Janota, esej pióra W. Szewczyka, fot. S. Gadomski, A. John, Katowice 1993, s. 28.</ref>.
 
Do 1939 pod numerem ''3'' zlokalizowany był największy damski i dziecięcy dom konfekcyjny w mieście − ''Baender''<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech | autor = Wojciech Janota |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 84| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>. Swoją siedzibę w nim posiadała firma ''Ocularium'' (oferująca artykuły fotograficzne i optyczne) oraz sklep ''Pedicura'' (oferujący obuwie oraz usługi związane z pielęgnacją nóg). Pod numerem ''2'' istniał skład win i wódek B. Hartmanna i firmy ''Klonowski i Ska'' oraz biuro wynajmu filmu "Espefilm"<ref name="wj92"/>, a do 1910 − fabryka likierów Ewalda Puschkewitza<ref name="trzyjeden"/>. Pod numerem ''6'' w 1862 założono ''Dom Obuwia'', prowadzony przez F. Kochmana, a pod numerem ''5'' swoją hurtownię towarów kolonialnych posiadał L. Broński<ref name="trzydziestka"/>. W budynku nr ''31'' istniał do 1939 Katowicki Dom Licytacyjny B. Cubera<ref name="wj92"/>, a pod nr ''32'' − sklep Moritza Nebla<ref name="trzydwa"/>. Do 1939 przy ulicy istniały [[Urząd konsularny|konsulaty]]; francuski i włoski pod numerem ''23'', a brytyjski pod numerem ''33''<ref name="trzytrzy"/><ref name="iso1212">{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech | autor = Wojciech Janota |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 12| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>.
 
Ulica 3 Maja została wspomniana w książce [[Kazimierz Gołba|Kazimierza Gołby]] ''[[Wieża spadochronowa: Harcerze śląscy we wrześniu 1939|"Wieża spadochronowa"]]'', opowiadającej o bohaterskiej obronie Katowic w czasie [[kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] przez harcerzy. Opis ulicy w przeddzień II wojny światowej, w dniu 31 sierpnia 1939<ref>[[Kazimierz Gołba]]: ''Wieża spadochronowa''. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1996, s. 78. {{ISBN |33-7164-026-9}}.</ref>:
{{cytat|Główna arteria Katowic, ulica 3 Maja, była już prawie pusta. Pierwsza fala uchodźców przewaliła się przez nią i rozpłynęła po mieście. Rzadcy przechodnie przemykali się w mrokach jak duchy. Zaciemnione tramwaje prawie bez przerwy dzwoniły.}}
 
Linia 110:
 
== Bibliografia ==
* E. Wieczorek; ''Spacery po Katowicach'', Urząd Miasta Katowice: Wydział Promocji i Współpracy z Zagranicą, Katowice Grudzień 2003, {{ISBN |83-918152-5-0}}, ss. 2, 5.
* Broszkiewicz Jacek; ''Katowice – reflektorem po mieście'', wydawca: Urząd Miejski w Katowicach, {{ISBN |83-901884-0-6}}, s. 52.
* Katowice – ''Informator'', red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, ss. 11, 15, 16.
* K. Szaraniec, [[Lech Szaraniec|L. Szaraniec]], K. Szarowski, ''Katowice i Górnośląski Okręg Przemysłowy'', Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Katowice 1980, ss. 28, 29, 33, 36, 37, 38.
* Lech Szaraniec, ''Górny Śląsk – Przewodnik'', wyd. Muza, Warszawa 1997, {{ISBN |83-7079-875-6}}, ss. 56, 57, 58.
* ''Katowice – Plan miasta'', wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.