Naczynie krwionośne: Różnice pomiędzy wersjami

'''Naczynia krwionośne''' – część [[Układ krwionośny kręgowców|układu krążenia]]. Służą one do transportowania [[krew|krwi]] przez [[organizm]]. Są trzy główne rodzaje naczyń krwionośnych: [[tętnica|tętnice]], które odtransportowują(odbierające krew z [[serce|serca]]), [[Naczynie włosowate|naczynia włosowate]], (za pośrednictwem których następuje wymiana substancji między krwią a [[tkanka]]mitkankami) i [[żyła|żyły]], które transportują(przenoszące krew z powrotem do serca).

Naczynia krwionośne dzielą się w ogólności na [[Tętnica|tętnice]], [[żyła|żyły]] i [[Naczynienaczynie włosowate|naczynia włosowatewłośniczki]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3927884/krwionosne-naczynia.html|tytuł=krwionośne naczynia|opublikowany=[http://encyklopedia.pwn.pl/ Encyklopedia PWN]}}</ref>. Tętnice rozdzielają się na [[Tętnica|tętniczki]], i dalej na naczynia włosowate, które z kolei łączą się w [[żyłki (naczynia krwionośne)|żyłki]] i dalej w żyły<ref>{{cytuj książkę|tytuł=Organizm człowieka. Zrozumiały i pełny przewodnik po budowie i funkcjach ludzkiego organizmu|wydawca=Marshall Editions Limited|miejsce=Londyn|rok=1989}}</ref>.

Naczynia krwionośne nie biorą aktywnego udziału w transportowaniu krwi. Tętnice, a także – do pewnego stopnia – żyły mogą zmieniać swoją średnicę dzięki działaniom warstwy mięśniowej. Przykładowym czynnikiem wywołującym [[wazokonstrykcja|wazokonstrykcję]] jest [[Hormon antydiuretyczny|wazopresyna]], zaś [[wazodilatacjawazodylatacja|wazodilatacjęwazodylatację]] – [[Tlenek azotu|tlenek azotu(II)]]. Regulacje takie są kontrolowane przez [[autonomiczny układ nerwowy]]. Pozwalają one na regulowanie przepływu krwi oraz są wykorzystywane w [[termoregulacja|termoregulacji]]<ref>{{cytuj książkę|autor=Władysław Z. Traczyk|tytuł=Fizjologia człowieka w zarysie|wydawca=Wydawnictwo lekarskie PZWL|wydanie=VIII uaktualnione|miejsce=Warszawa|strony=363–364}}</ref>.

[[Tlen]] (związany z [[hemoglobina|hemoglobiną]] w [[erytrocyt|czerwonych krwinkach]]) jest najważniejszą substancją przenoszoną przez krew. W tętnicach nasycenie hemoglobiny tlenem wynosi 97%, a [[ciśnienie cząstkowe|ciśnienie parcjalne]] tlenu jest równe 95 mm Hg. W żyłach natomiast hemoglobina jest wysycona tlenem średnio w 70%, zaś ciśnienie parcjalnecząstkowe tlenu jest równe ok.około 40 mm Hg. W [[Układ krwionośny człowieka#Mały krwiobieg|małym krwiobiegu]] wartości te są odwrócone. [[Pień płucny|Tętnica płucna]] prowadzi do płuc krew z niską zawartością tlenu, aby została tam natlenowana, zaś [[Żyły płucne|żyła płucna]] wyprowadza z płuc krew z wysoką zawartością tlenu; mimo to terminy ''krew tętnicza'' i ''krew żylna'' oznaczają, odpowiednio, krew natlenowaną i krew odtlenowaną<ref>{{cytuj książkę|tytuł=Fizjologia człowieka|tom=III|autor=Stanisław Konturek|tytuł tomu=Oddychanie, czynności nerek, równowaga kwasowo-zasadowa, płyny ustrojowe|strony=146|wydawnictwo=Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego|wydanie=VI poszerzone|miejsce=Kraków|rok=2001}}</ref>.

[[Ciśnienie tętnicze|Ciśnienie krwi]] w naczyniach krwionośnych jest tradycyjnie wyrażane w [[Tor (jednostka)|milimetrach słupa rtęci]] (1 mm Hg = 133 [[Paskal|Pa]]). Średnia wartość ciśnienia krwi w tętnicach u dorosłego człowieka wynosi około 120 mm Hg ciśnieniaprzy skurczowegoskurczu i 80 mm Hg ciśnieniaprzy rozkurczowegorozkurczu. Dla porównania ciśnienie krwi w układzie żylnym nie zmienia się w rytm skurczów serca, natomiast zależy ono od aktualnej pozycji ciała i umiejscowienia oraz rodzaju żyły. Dla dorosłego człowieka w pozycji leżącej różni się ono o 10-15 mm Hg, przy czym w żyłach głównych jest ono najniższe (ok.około 0 mm Hg), natomiast w żyłkach – najwyższe<ref>{{cytuj książkę|autor=Stanisław Konturek|tytuł=Fizjologia człowieka|tom=II|tytuł tomu=Układ krążenia|wydanie=VII poprawione i uzupełnione|wydawnictwo=Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego|strony=202–203}}</ref>.