Juhas: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
praca nad artykułem: projekt ,,Etnografia Karpat” |
praca nad artykułem: projekt ,,Etnografia Karpat”, źródła/przypisy |
||
Linia 1:
[[Plik:Juhasy.jpeg|thumb|"Juhasy" – ilustracja [[Walery Eljasz-Radzikowski|Walerego Eljasza-Radzikowskiego]]]]
'''Juhas''' – pomocnik [[Baca|bacy]], który zajmował się wypasaniem owiec na hali. Baca zazwyczaj szukał juhasów poprzez rodzinę, znajomych i zawierał z nimi umowę zwaną <nowiki>''zjednaniem'' lub ''pojednaniem''</nowiki><ref name=":0">{{Cytuj|autor=Bronisława Kopczyńska-Jaworska|tytuł=Tradycyjna gospodarka sezonowa w Karpatach Polskich|data=1969|wydawca=Zakład Narodowy im. Ossolińskich}}</ref>. Słowo pochodzi z [[Język węgierski|języka węgierskiego]] ''juhász'' – owczarz. Spotykana czasami w literaturze forma żeńska ''juhaska'' jest wymysłem literatów i jest błędna – w Tatrach dziewczęta nigdy nie wypasały owiec, zaś te pasące krowy nazywane były pasterkami<ref>{{Cytuj|autor=Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski|tytuł=Wielka encyklopedia tatrzańska|data=2004|isbn=ISBN 83-7104-009-1|miejsce=Poronin|wydawca=Wydawnictwo Górskie}}</ref>.
Juhasi zobowiązani byli do pracy na hali przez cały sezon, chociaż czasem byli zwalniani z obowiązków na 1 lub 2 dni albo na czas [[Sianokosy|sianokosów]], czyli zwykle w początkach sierpnia. Normalnym zarobkiem juhasów był jeden [[oscypek]] za dzień pracy. Jeśli zdarzyło im się uciec przed zakończeniem [[Wypas|wypasu]], otrzymywali zapłatę tylko za liczbę dni przepracowanych. Dodatkowo otrzymywali od bacy tytoń do palenia oraz wyżywienie. Czasem zdarzało się, że juhasi otrzymywali buty bądź [[kierpce]] (np. tak było na szałasach w Dolinie [[Dolina Chochołowska|Chochołowskiej]], [[Dolina Olczyska|Olczyskiej]] czy [[Dolina Pięciu Stawów Polskich|Pięciu Stawów Polskich]])<ref name=":0" />.
W pierwszej połowie XX w. na jednego juhasa przypadało średnio 100 [[Owca|owiec]]<ref>{{Cytuj|autor=Włodzimierz Karkoszka, Ryszard Kostuch|tytuł=Gospodarowanie na łąkach i pastwiskach górskich|data=1967}}</ref>.
Zawody juhasa i bacy zostały wpisane na listę zawodów w Polsce za sprawą rozporządzenia [[Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej|ministra pracy i polityki społecznej]] z 27 kwietnia 2010 r. Juhasa zaklasyfikowano do grupy zawodów „Rolnicy produkcji roślinnej i zwierzęcej”<ref>{{Cytuj|autor=|tytuł=Juhas i baca już legalni.|data=|data dostępu=2012-01-15|opublikowany=Gazeta Codzienna. Śląsk Cieszyński on-line}}</ref>
== Zobacz też ==
| |||