Trzej Królowie: Różnice pomiędzy wersjami

'''Trzej Królowie, Trzej Mędrcy, Trzej Magowie'''<ref>''{{r|Zasady pisowni słownictwa religijnego'', red. R. Przybylska, W. Przyczyna, Wydawnictwo Biblos, Tarnów 2004</ref><ref>http://poradnia.pwn.pl/|-------------lista.php?id=-8000 opinia Jana Grzelniaka</ref><ref>[http://slowniki.pwn.pl/angielski/pl/kr%C3%B3l król – Słownik angielsko polski i polsko angielski PWN (darmowy)]</ref><ref group="uwaga">Ewangelia Mateusza nie precyzuje liczby Magów. Pochodzące z II i III wieku malowidła znajdujące się w rzymskich [[katakumby|katakumbach]] ukazują ich dwóch, czterech lub sześciu a u Syryjczyków i Ormian przedstawiano ich nawet dwunastu. Pogląd wskazujący, że było ich trzech powstał prawdopodobnie ze względu na to, że złożyli trzy dary. (zob. [http://www.brewiarz.katolik.pl/czytelnia/swieci/01-06.php3 Objawienie Pańskie - Trzej Królowie])</ref>-----------angielski}}{{u|uwaga1}} ([[język grecki|gr.]] {{grc|μάγοι}} ''magoi'') − według tradycji chrześcijańskiej osoby, które miały podążać za [[Gwiazda Betlejemska|Gwiazdą Betlejemską]], przybyć do miejsca narodzin [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]] i przekazać mu dary. Tradycyjnie uznawani są za [[święty]]ch w [[katolicyzm]]ie, [[prawosławie|prawosławiu]] oraz w [[Kościoły wschodnie|starożytnych Kościołach Wschodu]].

Jedyna informacja o mędrcach znajduje się w [[Ewangelia Mateusza|Ewangelii Mateusza]] (2,1-12), gdzie nie podano ich liczby. Współczesna egzegeza, badając w sposób [[krytyka źródeł|krytyczny źródła]] historyczne i literackie, zwraca uwagę, że opowiadanie Ewangelii Mateusza o pokłonie króli nie ma charakteru ściśle [[kronika]]rskiego. Zarówno wśród wiernych jak i uczonych można znaleźć dwie grupy, jedna uznaje, że jest to opowieść o historycznym wydarzeniu, druga, że jest to refleksja na tematy, które mają swój początek w [[Stary Testament|Starym Testamencie]]<ref name = BRO>{{Cytuj książkę r| autor = R. Brown | tytuł = The Birth of the Messiah | strony = 188-200 i 225-230BRO}}</ref>.

[[Biblistyka|Bibliści]] skłaniają się do uznania tego opowiadania za literacką formę katechetyczną, wskazują, że ma ono za zadanie wyjaśnić tajemnicę osoby historycznego Jezusa jako spełniającego proroctwa starotestamentalne o [[Pomazaniec|mesjaszu]]. W świetle tego wydaje się, że trzej magowie nie byli postaciami historycznymi. [[Raymond E. Brown]] wskazuje na brak odniesień w innych źródłach ewangelicznych i poza-ewangeliczych do takich niezwykłych wydarzeń [[astronomia|astronomicznych]], jak zadziwiająca wędrówka gwiazdy. Nie ma też w opisach o dojrzałej działalności Jezusa najmniejszego odniesienia do Jego pobytu nad [[Nil]]em. Również [[Łukasz Ewangelista|Łukaszowe]] opowiadanie o dzieciństwie Jezusa nie harmonizuje z pobytem Jezusa w Egipcie. Raymond skłania się do uznania, że opowiadanie o Trzech Królach to chrześcijański [[midrasz]]<ref name = {{r|BRO/>}}. Również [[Xavier Léon-Dufour|X. Léon-Dufour]] [[Jezuici|SJ]] zwraca uwagę, że formy literackie używane w częściach ewangelii opisujących dzieciństwo Jezusa są odmienne od tych, które mówią o jego publicznej działalności. [[Ewangelie dzieciństwa]] nie czerpały informacji o wydarzeniach z pierwszych lat życia Jezusa od świadków naocznych, chyba że tym świadkiem była sama [[Maria z Nazaretu|Maria]] – pochodzą natomiast ze źródeł judeo-chrześcijańskich. Opowiadanie Ewangelii Mateusza o pokłonie magów wydaje się być rodzajem [[Katecheza|katechetycznego]] pouczenia o znaczeniu i misji Jezusa narodzonego z [[Maria z Nazaretu|Maryi Dziewicy]], ułożonego na wzór [[Żydzi|żydowskich]] ''midraszy''. Midrasz to opowiadanie służące w Izraelu do wyjaśnienia znaczenia interwencji zbawczych [[Bóg|Boga]] w historii [[Żydzi|Izraelitów]], by przekazywać [[Wiara religijna|wiarę]] z pokolenia na pokolenie. Według badań historyczno-krytycznych opowiadanie ewangelisty Mateusza o ''magach'' było najprawdopodobniej wzorowane na midraszu o [[Mojżesz]]u w Egipcie, dobrze znanym w czasach, gdy powstawała Ewangelia Mateusza. Midrasz ten zachował się w dziele historyka żydowskiego [[Józef Flawiusz|Józefa Flawiusza]] (37–94 n.e.): ''Dawne dzieje Izraela'' (znane też jako ''Starożytności żydowskie'')<ref>{{r|Ks. II, 9 3- 4 = II, 210nn: por. wydanie polskie: {{Cytuj książkę | tytuł = Dawne dzieje Izraela | tom = 2 | inni= Zygmunt Kubiak, Jan Radożycki (przekład z j. grec), Eugeniusz Dąbrowski, Witold Malej (wstęp), Jan Radożycki (komentarze)| wydawca = Rytm | miejsce = Warszawa | rok = 2007 | isbn = 9788373992436}}</ref>. Porównanie treści tego midraszu z treścią opowiadania o pokłonie trzech króli i ich wizycie u króla Heroda pokazuje paralele między Jezusem i Mojżeszem oraz między Herodem i faraonem – obaj władcy np. decydują się zabić niewinne dzieci. Widoczna jest także zależność Mateusza od [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] 4, 19-20:

Opowiadanie Mateusza używa prawie dosłownie tych samych słów. Jest więc niezaprzeczalne, że midrasz ten wpłynął na powstanie opowiadania o wizycie magów i ucieczce do Egiptu<ref>{{Cytuj książkęr| autor = [[Xavier Léon-Dufour|X. Léon-Dufour]] | rozdział = The Quest of Historical Jesus | tytuł = The Gospels and the Jesus of History| strony = 216-s216-217}}</ref>.

[[Marco Polo]] w pamiętniku ze swojej podróży na [[Daleki Wschód]] (XIII wiek) łączy Trzech Magów z [[Starożytny Iran|perskim]] ([[Iran|irańskim]]) miastem [[Saveh]]: „''Jest w Persji miasto Saveh, z którego wyszli trzej Magowie, kiedy udali się, aby pokłon złożyć Jezusowi Chrystusowi''”<ref>{{Cytuj książkę r| autor = Marco Polo | tytuł = Opisanie świata | miejsce = Warszawa | rok = 2010 | wydanie = 4 | inni = Anna Ludwika Czerny (przekład), Marian Lewicki ( wstęp i przypisy), Umberto Eco (przedmowa)| wydawca = Wydawnictwo W.A.B. | isbn = 9788374148061| seria = Terra incognitaPolo2010}}</ref>.

W [[Katedra św. Piotra i Najświętszej Marii Panny w Kolonii|Katedrze św. Piotra i Najświętszej Marii Panny w Kolonii]] są przechowywane ich<ref name="mag">{{Cytuj książkę r| nazwisko = Górny | imię = Grzegorz | tytuł = Trzej królowie. Dziesięć tajemnic. Sekrety Bożego Narodzenia. | wydawca = Rosikon press | miejsce = Warszawa | data = 2014 | strony = 154-156 |isbn = 978-83-62-81-96-0mag}}</ref>[[relikwie]] ([[Relikwiarz Trzech Króli]]).

W rozumieniu ewangelisty Mateusza pradawny plan zbawienia świata, wszystkich narodów, który Bóg stopniowo realizował poprzez Naród Wybrany Izraela, osiągnął swój ostatni etap wraz z dziewiczym poczęciem i narodzeniem Jezusa-Zbawiciela przez [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]]. Trzej magowie jako przedstawiciele świata pogańskiego przybyli do dziewiczej matki Marii, przebywającej w domu razem z dziecięciem Jezus i upadli na twarz ([[język grecki|gr.]] ''proskynéo'', por. Mt 4,10), oddając Mu cześć królewską i boską jako [[Pomazaniec|Mesjaszowi]] żydowskiemu. Rozpoznali obecną w nim tajemnicę zbawiającego Boga (por. [[2. List do Koryntian|2 Kor]] 5,19; por. [[List do Kolosan|Kol]] 1,19). Dary, które przynieśli, w opowiadaniu Ewangelii Mateusza są wzorowane na zapowiedziach psalmu 72,10 oraz na proroctwie [[Księga Izajasza|Księgi Izajasza]] 60,6<ref name="CATHM">{{Cytuj książkę | autor r = C.P. Ceroke | rozdział = Mary, Blessed Virgin, I (In the Bible) CATHM| tytuł = New Catholic Encyclopedia | t. 9 | strony = 335-344McK}}</ref><ref name="McK"/>.

Ewangeliczna historia Mędrców (astrologów, magów) opowiada o cudzoziemcach (ich liczba nie jest znana – w przekazach biblijnych mówi się jedynie o trzech darach i to na tej podstawie wysnuwa się potocznie przyjętą liczbę trzech mędrców)<ref>[http://www.youtube.com/{{r|--------watch?v=-KRk4ZBCxO3s Historia gwiazdy betlejemskiej Star of Bethlehem. Behind the Myth]</ref>}}, którzy, wiedzeni ''gwiazdą'', wyruszyli w drogę do [[Betlejem]], które wyznaczyli jako miejsce narodzin na podstawie proroctwa w [[Księga Micheasza|Księdze Micheasza]] (Mi 5, 1)<ref>'''{{r|Mi 5: 1''' poem A ty Betlejem}}, aby złożyć pokłon i dary narodzonemu królowi żydowskiemu. Po drodze wstąpili na dwór [[Herod Wielki|Heroda]]. Ten, usłyszawszy nowinę, w narodzonym upatrywał rywala. Mędrcy według ewangelii weszli do domu, w którym przebywali Maria i Józef z Jezusem, ofiarowali mu [[mirra|mirrę]], [[złoto]] i [[kadzidło]] (kadzidło i mirra była wówczas w cenie złota, tę aromatyczną żywicę z rzadkich drzew palili w swoich pałacach jedynie najzamożniejsi ludzie). Otrzymawszy podczas snu wskazówkę, aby nie wracali do Heroda, pielgrzymi wyruszyli z powrotem do swych krajów inną drogą.

[[Biblia]] nie wymienia ich imion ani liczby. Polskie przekłady biblijne nazywają ich rozmaicie: [[Biblia poznańska]] (Wolniewicz; Gryglewicz) nazywa ich [[astrologia|astrologami]] pochodzącymi ze Wschodu, [[Biblia Tysiąclecia]] mędrcami ze Wschodu. W zachodnim chrześcijaństwie popularnie nazywani są imionami [[Kacper|Kasper]], [[Melchior (imię)|Melchior]] i [[Baltazar]] według tradycji, jaka narodziła się w [[średniowiecze|średniowieczu]]<ref>{{Cytuj stronę r|http urlwww =britannica http://www.britannica.com/ EBchecked/topic/356642/Magi| tytuł = Britannica - Magi | data dostępu = 2013-12-28 | autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = en}}</ref>. W przypisie zamieszczonym w ''Biblii poznańskiej'' zwrócono uwagę:<br />„''Na katakumbowych malowidłach występuje najczęściej trzech magów, ale nie brak też takich, na których widnieje dwóch, czterech, a nawet sześciu i dwunastu magów. Imiona Kasper, Melchior i Baltazar są późnego i niepewnego pochodzenia''”<ref name="{{r|BP"/>}}.

Bezpodstawnie uważa się ich również za królów, bo ani Pismo Święte, ani najstarsza tradycja nie widziały w nich królów. Źródłem przypisania im tej godności była, jak się zdaje, błędna interpretacja słów Ps 71,10<ref name="BP">Biblia poznańska, Nowy Testament, T.4, s.12, 2000, wyd. III, {{ISBNr|978-83-7227-821-0BP}}</ref>.

Według ''The Jerome Biblical Commentary'' nazwa grecka ''magoi'' została użyta przez Mateusza w dość ogólnym znaczeniu i bez zamiaru nadania mu negatywnego wydźwięku. Początkowo słowo to oznaczało kastę [[Mag (kapłan perski)|uczonych perskich kapłanów]], później mogło oznaczać kogoś biegłego w wiedzy i mocach tajemnych<ref name="McK">{{Cytuj książkę | rozdział = The Gospel According to Mathew| autor r = J. L. McKenzie SJ | tytuł = The Jerome Biblical Commentary| strony = 67McK}}</ref>.

''Lexikon für Theologie und Kirche'' (''Leksykon teologii i Kościoła'') podkreśla{{Fakt|data=2011-03}}, „''że greckie słowo ''magoi'' nie oznacza królów, lecz raczej posiadających astrologiczną wiedzę tajemną''”. Dlatego [[Justyn Męczennik]], [[Orygenes]] i [[Tertulian]] rozumieli przez nie ''astrologa''<ref>{{r|Strażnica 15. 12. 1988 s. 28</ref>}}. Według profesora A.T. Robertsona nie oznacza ono ''mędrców'': „''Tutaj w Ewangelii według Mateusza chyba raczej chodzi o astrologów. Babilon był kolebką astrologii''”<ref>''{{r|Word Pictures in the New Testament'', tom 1, strona 15 – według Strażnicy nr 22 1980 s.22.</ref>}}.

{{== Przypisy|2}} ==