Edward Osóbka-Morawski: Różnice pomiędzy wersjami

 

== Początki kariery politycznej ==

 

W 1936 przybył do [[Warszawa|Warszawy]], gdzie z ramienia [[Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa|Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej]] wszedł w skład zarządu warszawskiego oddziału Związków Zawodowych Pracowników Spółdzielczych. Był członkiem Zarządu Stowarzyszenia „Szklane Domy”, Okręgowej Rady „Społem”, Zarządu Towarzystwa Wolnomyślicieli, redakcji „Chłopskiej Prawdy” oraz sekretarzem Centralnej Sekcji Spółdzielczej przy Zarządzie Głównym TUR. W 1938 założył Spółdzielnię Spożywców „Wyzwolenie”, której był prezesem do 1939. W tym czasie zatrudnił w swojej spółdzielni (jako księgowego) [[Bolesław Bierut|Bolesława Bieruta]], a w żoliborskiej komórce PPS współdziałał m.in. z [[Wanda Wasilewska|Wandą Wasilewską]]. W 1938 rozpoczął naukę w [[Wolna Wszechnica Polska|Wolnej Wszechnicy Polskiej]] w Warszawie na Wydziale Prawa i Ekonomii.W roku 1944 został powołany do Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego,był przewodniczącym i kierownikiem resortu spraw zagranicznych<ref>{{Cytuj stronę|url = http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU19440010001&type=2|tytuł = Ustawa z dnia 21 lipca 1944 r. o utworzeniu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego.|autor = PKWN|data dostępu = 2015-10-13 |opublikowany = |język = pl}}</ref>.

 

 

W maju 1941 wstąpił do organizacji [[Barykada Wolności (grupa konspiracyjna)|„Barykada Wolności”]], a po aresztowaniu jej przywódców przez Niemców wraz ze [[Stanisław Chudoba|Stanisławem Chudobą]] przejął nad nią kontrolę. 1 września 1941 wszedł do 6-osobowego kierownictwa organizacji [[Polscy Socjaliści]], utworzonej w wyniku połączenia kilku grup lewicowo-socjalistycznych, konkurencyjnych wobec WRN. Na II zjeździe w kwietniu 1943, gdy PS zmieniło nazwę na [[Robotnicza Partia Polskich Socjalistów]], został członkiem jej Komitetu Centralnego. Partia ta na swoim III zjeździe we wrześniu 1943 za podstawę programową przyjęła walkę o Polską Republikę Socjalistyczną, a jednocześnie odrzuciła możliwość współpracy z [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] i [[Polska Partia Robotnicza|PPR]], argumentując to tym, że ZSRR żywi tendencje zaborcze, a PPR jest partią politycznie niesamodzielną i utworzoną z inspiracji czynników radzieckich<ref>A. Paczkowski, s. 87.</ref>. Przeciwko tym uchwałom wystąpił Osóbka, który mimo ostrzeżeń, że PPR ma charakter agenturalny, stał się rzecznikiem porozumienia i współpracy z tą partią. Z powodu takiej postawy został usunięty z Komitetu Centralnego RPPS. Zdołał jednak skupić wokół siebie część działaczy, dla których opracował podstawę programową, tzw. „plan Tadeusza”, zakładający m.in. przyjęcie propozycji PPR z 1 kwietnia 1943 – utworzenia jednolitego frontu partii robotniczych oraz włączenia do koalicji radykalnych ludowców w celu utworzenia sojuszu robotniczo-chłopskiego. Podjął następnie rozmowy z PPR i już w październiku 1943 zawarł porozumienie z [[Władysław Gomułka|Władysławem Gomułką]] i [[Aleksander Kowalski (polityk)|Aleksandrem Kowalskim]].