Janusz Sidło: Różnice pomiędzy wersjami

'''Janusz Jan Sidło''' (właściwe imię Reinhold<ref>{{cytuj stronę || url = http://katowice.wyborcza.pl/katowice/1,35068,5573626,Jesienne_szmery_literackie.html | tytuł = Gazeta Wyborcza: Jesienne szmery literackie | data dostępu = 12 lutego 2009 | język = pl}}</ref>) ps. '''Łokietek''', '''Gruby''' (ur. 19 czerwca 1933 w [[Szopienice|Szopienicach]], zm. 2 sierpnia 1993 w [[Warszawa|Warszawie]]) – polski [[lekkoatletyka|lekkoatleta]], który specjalizował się w [[Rzut oszczepem|rzucie oszczepem]]. Najwybitniejszy polski zawodnik w historii tej konkurencji. [[Rekordy Europy w lekkoatletyce|Rekordzista Europy]], [[Rekordy świata w lekkoatletyce|świata]], [[Lekkoatletyczne rekordy olimpijskie|olimpijski]] oraz wielokrotny [[Rekordy Polski w lekkoatletyce|Polski]]. Pierwszy [[Europa|Europejczyk]], który rzucił oszczepem ponad 80 metrów. Pięciokrotny olimpijczyk: [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1952|Helsinki 1952]], [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1956|Melbourne 1956]], [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1960|Rzym 1960]], [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1964|Tokio 1964]] i [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1968|Meksyk 1968]]. Srebrny medalista olimpijski, trzykrotny medalista [[Mistrzostwa Europy w lekkoatletyce|mistrzostw Europy]]. Kapitan polskiej reprezentacji lekkoatletycznej w okresie [[Wunderteam (lekkoatletyka)|Wunderteamu]] i najlepszy polski sportowiec pierwszych 20 lat po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]]<ref name="tokio">{{cytuj książkę ||| nazwisko=Gruda | imię=Konrad | nazwisko2=Roman | imię2=Andrzej | autor link= | inni= | tytuł= Droga do Tokio | data=1965 | wydawca=Nasza Księgarnia | miejsce=Warszawa | | strony=}}</ref>. Dwukrotnie wybrany najlepszym sportowcem Polski w [[Plebiscyt Przeglądu Sportowego|Plebiscycie Przeglądu Sportowego]] (w latach [[Plebiscyt Przeglądu Sportowego 1954|1954]] i [[Plebiscyt Przeglądu Sportowego 1955|1955]]). Przez magazyn [[Track & Field News]] uznany został ''najlepszym lekkoatletą w historii'', gdyż przez 20 kolejnych sezonów należał do dziesiątki najlepszych oszczepników świata<ref>{{Cytuj stronę ||url=http://sport.wp.pl/kat,1762,title,Track-and-Field-News-Sidlo-najlepszy,wid,11376790,wiadomosc.html?ticaid=18846 | tytuł = Wirtualne Polska: „Track and Field News”: Sidło najlepszy | data dostępu = 16 października 2009 | język = pl}}</ref>. Czternastokrotny mistrz Polski w rzucie oszczepem oraz dwukrotny w rzucie granatem (konkurencja ta była tylko dwukrotnie rozgrywana podczas mistrzostw Polski). 64 razy bronił barw narodowych w meczach międzypaństwowych odnosząc w nich 43 zwycięstwa<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko=Łojewski | imię=Zbigniew | nazwisko2=Wołejko | imię2=Tadeusz | autor link= | inni= | tytuł= Osiągnięcia Polskiej Lekkiej Atletyki w 40-leciu PRL. Mecze Międzypaństwowe I Reprezentacji Polski seniorów – mężczyźni | data=1984 | wydawca=Komisja Statystyczna PZLA | miejsce=Warszawa | | strony=}}</ref>. Podopieczny słynnego trenera [[Zygmunt Szelest|Zygmunta Szelesta]]. Zwyciężał, przeważnie, już pierwszym rzutem<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko=Lis | imię=Jan | nazwisko2= | imię2= | autor link= | inni= | tytuł= Polscy medaliści olimpijscy | data=1985 | wydawca=Krajowa Agencja Wydawnicza | miejsce=Białystok | isbn=83-03-01184-7 | strony=310}}</ref>. W ciągu swojej kariery startował w barwach [[Baildon Katowice|Stali Katowice]] (1949–1950), [[Spójnia Gdańsk|Spójni Gdańsk]] (1951–1954) oraz [[Spójnia Warszawa|Spójni Warszawa]] (1955–1973). Absolwent [[V Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Gdańsku|V Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku]] (1952)<ref>{{cytuj stronę || url = http://www.vlo.gda.pl | tytuł = Absolwenci V Liceum Ogólnokształcącego | data dostępu = 5 marca 2012 | język = pl}}</ref> oraz [[Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie|warszawskiej AWF]] (1971). Tytuł [[magister|magistra]] otrzymał za pracę ''„Oszczep – od narzędzia do przyboru sportowego”''.

Janusz Sidło urodził się w robotniczej rodzinie [[śląsk]]iej. Syn Romana Sidły i Elfrydy Papoń. W Szopienicach (obecnie dzielnica [[Katowice|Katowic]]) mieszkał w jednej kamienicy z innym znakomitym sportowcem – [[Podnoszenie ciężarów|ciężarowcem]] [[Czesław Białas|Czesławem Białasem]]<ref name="ulica">{{cytuj stronę || url = http://www.sport.pl/sport/1,78978,4833742.html | tytuł = Gazeta Wyborcza Katowice: Olimpijczycy patrzą na halę | data dostępu = 13 lutego 2009 | język = pl}}</ref>. Przy tej samej ulicy (noszącej wówczas nazwę Piastowska) mieszkała także olimpijka [[Magdalena Breguła|Magdalena Bregulanka]]<ref name="ulica" />. W młodości chciał uprawiać [[hokej na lodzie]] lub [[piłka nożna|piłkę nożną]]<ref name="polskieradio">{{Cytuj stronę || url=http://www.polskieradio.pl/historia/tags/artykul61483.html | tytuł = Polskie Radio: Niespełniony król oszczepu | data dostępu = 12 lutego 2009 | język = pl}}</ref>.

W 1953 o Januszu Sidle usłyszała cała [[Europa]]. Początek sezonu pokazywał ciągły wzrost poziomu sportowego zawodnika. Oszczepnik oddawał rzuty regularnie w okolice 70 metra, jednak magiczną granicę „siedemdziesiątki” przekroczył dopiero 21 września – na zawodach w Warszawie pokonał wówczas znakomitych [[Finlandia|fińskich]] oszczepników. Był to pierwszy tak odległy rzut w historii powojennego oszczepu w Polsce (a jednocześnie trzeci wynik w historii tej dyscypliny w kraju). Kulminacyjnym punktem sezonu okazał się jednak mecz międzypaństwowy NRD – Polska, który odbył się 2 października na stadionie w [[Jena|Jenie]]. Sidło w drugiej kolejce osiągnął wynik: 77,32. Był to nowy [[Rekordy Polski w lekkoatletyce|rekord Polski]]. W związku z doskonałym wynikiem Sidło postanowił zrezygnować z kolejnych prób. Jednak za namową ekipy filmowej stanął ponownie na rozbiegu<ref>{{cytuj stronę || url=http://www.sport.pl/sport/1,65025,1603907.html | tytuł = Sport.pl: Lekkoatletyka: dziesiąta rocznica śmierci Janusza Sidły | data dostępu = 12 lutego 2009 | język = pl}}</ref> i posłał oszczep na odległość 80,15. Tym samym ustanowił nowy rekord Europy i jako drugi człowiek na świecie (a pierwszy Europejczyk) przekroczył nieosiągalną wówczas barierę 80 metrów. Do rekordu świata [[Franklin Held|Franklina Helda]] zabrakło mu tylko 26 centymetrów. Warto dodać, że Sidło rzucał w Jenie starym oszczepem produkcji fińskiej, a Held rekord pobił aerodynamicznym oszczepem własnej produkcji. Rekord Sidły był pierwszym po II wojnie światowej lekkoatletycznym rekordem Europy ustanowionym przez Polaka. Od 1953 do końca sierpnia 1956 Sidło dominował w światowym oszczepie nie przegrywając żadnego pojedynku z zagranicznym rywalem. Ówczesna prasa okrzyknęła wówczas Sidłę „ambasadorem Polski”, a miłośnicy lekkoatletyki entuzjastycznie witali polskiego zawodnika na całym świecie<ref name="suszko" />.

Sezon olimpijski Sidło rozpoczął od znakomitego startu we [[Włochy|włoskim]] [[Mediolan]]ie. 30 czerwca, rzucając 83,66 pobił, należący od 6 dni do [[Finlandia|Fina]] [[Soini Nikkinen]]a, rekord świata. Sidło użył wówczas – pierwszy raz w swojej karierze – oszczepu skonstruowanego przez [[Franklin Held|Franklina Helda]], którym ów amerykański sportowiec kilka lat wcześniej ustanowił rekord świata i jako pierwszy w historii przekroczył barierę 80 metrów<ref>{{Cytuj pismo |czasopismo= Lekkoatletyka |odpowiedzialność= Zygmunt Głuszek – redaktor naczelny |oznaczenie= |miejsce=Warszawa |wydawca=RSW „Prasa-Książka-Ruch” |rok=1978 nr 4/264 |id= |język=pl}}</ref>. Po tym sukcesie włoski [[rzut dyskiem|dyskobol]] [[Adolfo Consolini]] wziął polskiego miotacza na barki i zrobił z nim rundę honorową wokół stadionu<ref>{{Cytuj pismo |czasopismo= Lekkoatletyka|odpowiedzialność=Zygmunt Głuszek – redaktor naczelny |oznaczenie= |miejsce=Warszawa |wydawca=RSW „Prasa-Książka-Ruch” |rok=1978 nr 4/264 |id= |język=pl}}</ref>. Podczas meczu międzypaństwowego Polska – Norwegia, 30 sierpnia w [[Oslo]] przegrał po raz pierwszy, od 1953 roku, z zagranicznym oszczepnikiem. Na stadionie w norweskiej stolicy Sidło był drugi. Wygrał [[Egil Danielsen]] – późniejszy złoty medalista olimpijski. Mimo to na jesienne [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1956|igrzyska olimpijskie]] do [[Melbourne]] pojechał w roli faworyta. Sidło prowadził w konkursie po rzucie, w trzeciej kolejce<ref>{{Cytuj stronę || url =http://www.sports-reference.com/olympics/summer/1956/ATH/mens-javelin-throw.html | tytuł = SR/Olympic Sports: Athletics at the 1956 Melbourne Summer Games: Men’s Javelin Throw | data dostępu = 6 kwietnia 2009 | język = en}}</ref>, na odległość 79,98 i był bliski olimpijskiego złota. Zdecydował się jednak pożyczyć oszczep (marki ''Sandvik'' produkcji szwedzkiej) Egilowi Danielsenowi, który słabo radził sobie w zawodach. Danielsen oszczepem Polaka osiągnął znakomity rezultat: 85,71, odbierając reprezentantowi Polski szanse na złoty medal olimpijski<ref name="polskieradio" /><ref name="tuszyński">{{Cytuj książkę | nazwisko=Tuszyński | imię=Bogdan| nazwisko2= | imię2= | autor link=Bogdan Tuszyński | inni= | tytuł= Polscy Olimpijczycy XX wieku tom II| data=2004 | wydawca=Wydawnictwo Europa | miejsce=Wrocław | isbn=83-7407-050-1| strony=162}}</ref>. Wyczyn ten uważany jest za jeden z najpiękniejszych gestów fair-play w historii olimpizmu<ref>{{cytuj stronę || url=http://www.bbc.co.uk/polish/specials/144_olympics_polish/page7.shtml | tytuł = BBC Polish: Polacy na Olimpiadach – 1956 – Melbourne | data dostępu = 12 lutego 2009 | język = pl}}</ref>.

Kolejny olimpijski sezon początkowo nie przynosił sukcesów i zadowalających rezultatów. Szczyt formy przyszedł w pierwszym tygodniu września – wówczas w [[Rzym]]ie odbywał się konkurs [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1960|igrzysk olimpijskich]]. 7 września na [[Stadio Olimpico (Rzym)|Stadio Olimpico]] Sidło uzyskał znakomity wynik – 85,14 i tym samym wygrał eliminacje. Dzień później rezultat ten dałby mu olimpijskie złoto. Wynik ten był najlepszy, jaki osiągnęli oszczepnicy w sezonie 1960<ref name="oszczep">{{Cytuj książkę | nazwisko=Szymonek | imię=Jerzy | nazwisko2=Rozum | imię2=Janusz | autor link=Jerzy Szymonek | inni= | tytuł= Osiągnięcia Polskiej Lekkiej Atletyki w 40-leciu PRL. Rzut oszczepem mężczyzn. | data=1984 | wydawca=Komisja Statystyczna PZLA | miejsce=Warszawa | | strony=}}</ref>. Niestety następnego dnia – 8 września – podczas rozgrzewki oszczep jednego z zawodników o mało nie trafił Polaka w twarz. Roztrzęsiony tym wydarzeniem Sidło uzyskał w zawodach wynik 76,46 i zajął 8 miejsce nie awansując do wąskiego finału<ref name="3miasto">{{cytuj stronę || url = http://sport.trojmiasto.pl/Aleja-42-Gwiazd-n12570.html | tytuł = Trójmiasto.pl: Aleja 42 Gwiazd | data dostępu = 12 lutego 2009 | język = pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę || url = http://www.sport.pl/ateny/1,54572,2103548.html | tytuł = Gazeta Wyborcza: Janusz Sidło | data dostępu = 12 lutego 2009 | język = pl}}</ref>. Zwycięstwo odniósł wówczas reprezentant [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] – [[Wiktor Cybułenko|Wiktor Cybulenko]]. Oprócz nieudanego występu w [[Rzym]]ie Sidło wziął udział w 2 meczach międzypaństwowych oraz zdobył tytuł mistrza Polski podczas zawodów w [[Olsztyn]]ie.

W 1965 roku Sidło zdobył kolejny, tym razem srebrny medal mistrzostw Polski. Poza występem w meczu przeciwko Wielkiej Brytanii w [[Londyn]]ie, gdzie zajął 2. miejsce z wynikiem 73,12, Polak bronił barw narodowych w pierwszej edycji [[Puchar Europy w lekkoatletyce|pucharu Europy]]<ref>{{Cytuj stronę || url = http://www.gbrathletics.com/ic/epm.htm | tytuł = GBRAthletics: European Cup A Final and Super League (Men) | data dostępu = 17 października 2009 | język = en}}</ref> oraz wystąpił w kilku mityngach w zachodniej Europie. Najlepszy rezultat sezonu – 85,50 – uzyskał w [[Zurych]]u 29 czerwca.

Janusz Sidło pięciokrotnie zajmował pierwsze miejsce w prestiżowym rankingu amerykańskiego pisma ''[[Track & Field News]]''<ref>{{Cytuj stronę || url = http://www.trackandfieldnews.com/rankings/men/jtworldranking.pdf | tytuł = Track & Field News: Men’s World Rankings, 1947–2002 | data dostępu = 20 lutego 2009 | język = en}}</ref>. W sumie sportowiec zgromadził w tym plebiscycie 139 punktów, co daje mu 2. lokatę w klasyfikacji wszech czasów w rzucie oszczepem (za [[Jan Železný (sportowiec)|Janem Železným]])<ref name="t&f">{{Cytuj stronę || url = http://www.kolumbus.fi/asko.koski/athletics/MJT-TFNrankings.htm | tytuł = Track & Field News -rankings 1947–2007 | data dostępu = 6 kwietnia 2009 | język = en}}</ref>. Wśród mężczyzn, przy zestawieniu zawodników wszystkich konkurencji, wynik ten plasuje go na 5. miejscu<ref name="t&f" />.

Janusz Sidło został wiele razy odznaczony za swe osiągnięcia. Odznaczony przez [[Rada Państwa (Polska)|Radę Państwa]] [[Order Odrodzenia Polski|Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski]] i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Przyznano mu także złoty [[Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe|Medal „Za Wybitne Osiągnięcia Sportowe”]] (dwukrotnie)<ref name="polskieradio" />. Od 1996 w [[Sopot|Sopocie]] rozgrywany jest [[Grand Prix Sopotu im. Janusza Sidły|Memoriał Janusza Sidły]]. W 2004 żona Sidły – Ewa Chodorowska – odsłoniła podczas Festiwalu Sportu we [[Władysławowo|Władysławowie]] gwiazdę lekkoatlety w [[Aleja Gwiazd Sportu we Władysławowie|Alei Gwiazd Sportu]]<ref name="3miasto" /><ref>{{cytuj stronę || url = http://www.sport.pl/sport/1,69628,2159655.html | tytuł = Sport.pl: Aleja Gwiazd Sportu we Władysławowie | data dostępu = 11 lutego 2009 | język = pl}}</ref>. Wydarzenie to tak opisuje żona oszczepnika:

Karierę sportową Sidło zdecydował się przerwać w 1973 roku – miał 40 lat<ref name=autonazwa2>{{Cytuj książkę | nazwisko=Szymonek | imię=Jerzy | nazwisko2=Rozum | imię2=Janusz | autor link=Jerzy Szymonek | inni= | tytuł= Osiągnięcia Polskiej Lekkiej Atletyki w 40-leciu PRL. Rzut oszczepem mężczyzn. | data=1984 | wydawca=Komisja Statystyczna PZLA | miejsce=Warszawa | strony=}}</ref>. Był działaczem sportowym – pracował w biurze [[Polski Związek Lekkiej Atletyki|Polskiego Związku Lekkiej Atletyki]]. Przez krótki okres był także trenerem kadry narodowej oszczepników<ref name="tuszyński" />. W [[VII Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego w Warszawie|VII Liceum Ogólnokształcącym im. Juliusza Słowackiego w Warszawie]] był doradcą ds. sportu. Był także pracownikiem naukowym Akademii Wychowania Fizycznego na [[Bielany (Warszawa)|Bielanach]]<ref>{{cytuj stronę || url = http://www.wsp.krakow.pl/konspekt/konspekt6/sport.html | tytuł = O sporcie pisze Czesław Michalski |data dostępu = 12 lutego 2009 | język = pl}}</ref>. Jako weteran wziął jeszcze udział w zawodach w [[Zduńska Wola|Zduńskiej Woli]] w latach 1983 i 1984 uzyskując bardzo dobre wyniki (odpowiednio 53,68 i 56,68)<ref name="oszczep" />. Pochowany na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie]]. W bliskim sąsiedztwie jego grobu znajdują się mogiły [[Zygmunt Szelest|Zygmunta Szelesta]] – jego wieloletniego wychowawcy, oraz [[Zbigniew Radziwonowicz|Zbigniewa Radziwonowicza]] – głównego krajowego rywala w [[Lata 50. XX wieku|latach 50.]] XX wieku.

* [[1964 w filmie|1964]]; ''[[Barbara i Jan]]'' (odcinek 3) – jako on sam, lekkoatleta trenujący na stadionie AWF<ref>{{cytuj stronę || url = http://filmpolski.pl/fp/index.php/1138622 | tytuł = Filmpolski.pl: Janusz Sidło | data dostępu = 11 lutego 2009 | język = pl}}</ref>.

* [[1971 w filmie|1971]]; ''[[Motodrama]]'' – jako on sam, uczestnik Balu Mistrzów Sportu<ref>{{cytuj stronę || url = http://filmpolski.pl/fp/index.php/121338 | tytuł = Filmpolski.pl: Motodrama | data dostępu = 11 lutego 2009 | język = pl}}</ref>.