|
[[Plik:HeatIsland Kanto en.png |thumb|200px|Historia zmian temperatury. Tokio na tle innych [[miejska wyspa ciepła|MWC]]]]
[[Plik:Wyspa ciepla.svg|200px|thumb|Prądy konwekcyjne i opady w rejonie wyspy ciepła]]
[[Plik:Yoyogi Park from Hyatt.jpg|thumb|200px|Jeden ze sposobów przeciwdziałania „[[Hamada|pustynnieniu]]” obszarów zurbanizowanych ([[Yoyogi Park]]{{r|parki}} w [[Tokio]])]]
[[Plik:KoishikawaKorakuen8978.jpg|thumb|200px|[[Koishikawa Kōrakuen]] – oaza zieleni w centrum Tokio]]
== Długookresowe zmiany temperatury w rejonie metropolii ==
[[globalne ocieplenie|Ocieplenie]] [[klimat]]u [[Ziemia|Ziemi]], skorelowane ze wzrostem stężenia w powietrzu [[gaz cieplarniany|gazów cieplarnianych]] (w tym [[dwutlenek węgla|CO<sub>2</sub>]]) i wzrostem [[aktywność słoneczna|aktywności Słońca]] ([[liczba Wolfa]]), zachodzi w skali globalnej od stuleci. Według danych Japońskiej Agencji Meteorologicznej w metropolii tokijskiej wzrost temperatury jest szybszy niż w innych rejonach świata. Dotyczy to przede wszystkim ery [[industrializacja|uprzemysłowienia]] i [[urbanizacja|urbanizacji]] (XIX i XX w.). W XX wieku średnia dziesięcioletnia temperatura września wzrosła w Tokio od wartości ok. 21 °C do ponad 24 °C. W innych miastach obszaru metropolitalnego zanotowano nieco mniejsze tempo wzrostu (np. w [[Jokohama|Jokohamie]] od około 22 °C do ok. 23,5 °C){{r|Agencja Meteo}}.
Przedstawione procesy są od lat 90. XX wieku przedmiotem badań [[meteorologia|meteorologicznych]], które doprowadziły do opracowania matematycznych [[modele klimatu|modeli]] wymiany ciepła i masy. Modele umożliwiają prognozowanie wpływu dalszego rozwoju miasta na lokalny klimat (racjonalizacja gospodarki energią){{r|Saitoh Shimada Hoshi 1966|Toshiaki Ichinose 1999|Yoshikado Tsuchida 1996| Kusaka Kimura 2004Kusaka2|Kusaka Kimura 2000}}. Są również pomocne przy opracowywaniu [[prognoza pogody|prognoz pogody]]{{r|prognozy JMA}}.▼== Konwekcja w rejonie wyspy cieplnej i modele zmian mikroklimatu ==
Ze wzrostem temperatury miast wiąże się powstawanie charakterystycznych dla wysp [[komórka konwekcyjna|komórek konwekcyjnych]]. W centrum aglomeracji powstaje wznoszący się [[prądy termiczne|prąd termiczny]] (lokalny [[niż baryczny]]), co powoduje, że chłodniejsze i bardziej wilgotne powietrze otoczenia miasta napływa w kierunku centrum. Nad cieplną wyspą powstają [[chmura|chmury]], analogiczne do [[cumulus|chmur kłębiastych]] powstających nad wyspami oceanicznymi lub rozgrzaną plażą morską.
Ruch mas powietrza, zachodzący w większej skali (zobacz: [[cyrkulacja powietrza]]), przenosi te chmury poza miasto, gdzie powietrze ochładza się i opada, z czym wiąże się występowanie [[deszcz]]u{{r|www.atmosphere.mpg|Fortuniak|Heat island}}
▲Przedstawione procesy są od lat 90. XX wieku przedmiotem badań [[meteorologia|meteorologicznych]], które doprowadziły do opracowania matematycznych [[modele klimatu|modeli]] wymiany ciepła i masy. Modele umożliwiają prognozowanie wpływu dalszego rozwoju miasta na lokalny klimat (racjonalizacja gospodarki energią){{r|Saitoh Shimada Hoshi 1966|Toshiaki Ichinose 1999|Yoshikado Tsuchida 1996|Kusaka Kimura 2004|Kusaka Kimura 2000}}. Są również pomocne przy opracowywaniu [[prognoza pogody|prognoz pogody]]{{r|prognozy JMA}}.
== Przeciwdziałanie zmianom klimatu ==
Przeciwdziałanie przekształcaniu się miast w kamienne pustynie polega np. na:
* minimalizowaniu emisji [[zanieczyszczenie termiczne|zanieczyszczeń termicznych]] (np. strat ciepła przez źle izolowane ściany budynków lub z ogrzaną wodą kanalizacyjną);
* stosowaniu [[architektura słoneczna|architektury słonecznej]] i zwiększaniu [[albedo]] wtedy, gdy energia słoneczna nie jest wykorzystywana;
* minimalizowaniu emisji [[gaz cieplarniany|gazów cieplarnianych]];
* uwzględnianiu, w [[planowanie przestrzenne|planowaniu rozwoju]] aglomeracji, konieczności zachowania obszarów zieleni{{r|parki}}.
Tymi problemami zajmuje się m.in. [[Tokyo Metropolitan Research Institute for Environmental Protection]]
i inne instytucje badawcze{{r|www TMRI for EP|Public Servis}}.
== Przypisy ==
* <ref name="Agencja Meteo">{{cytuj stronę|url=http://www.jma.go.jp/jma/indexe.html|tytuł=Japan Meteorological Agency, Weather, Climate & Earthquake Information|opublikowany=jma.go.jp|język=en|data dostępu=2011-07-07}}</ref>
* <ref name="prognozy JMA">{{cytuj stronę|url=http://www.jma.go.jp/jma/jma-eng/jma-center/nwp/nwp-top.htm|tytuł=Numerical Weather Prediction of JMA|opublikowany=www.jma.go.jp|język=en|data dostępu=2011-07-07}}</ref>
* <ref name="www.atmosphere.mpg">{{cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20110914103001/http://www.atmosphere.mpg.de:80/enid/2__Klimat_obszar_w_zurbanizowanych/-_Wyspa_ciep_a_136.html|tytuł=Klimat miasta Wiadomości podstawowe|autor=Międzynarodowe Towarzystwo Naukowe ESPERE|opublikowany=www.atmosphere.mpg|język=pl|data dostępu=2016-02-12}}</ref>
* <ref name="Fortuniak">{{cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20140514032828/http://nargeo.geo.uni.lodz.pl:80/~meteo/kf/publikacje_kf_PDF/r2003_Miejska_Wyspa_Ciepla.pdf|tytuł=Miejska wyspa ciepła|nazwisko=Fortuniak|imię=Krzysztof|data=2003|praca=Rozprawa habilitacyjna|opublikowany=Uniwersytet Łódzki|język=pl|data dostępu=2016-09-16}}</ref>
* <ref name="Heat island">{{cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20121002000442/http://www.eoearth.org/article/Heat_island|tytuł=Encyclopedia of Earth: Heat island|autor=Topic Editor: Cutler Cleveland|data=June 29, 2010|opublikowany=www.eoearth.org|język=en|data dostępu=2016-09-27}}</ref>
* <ref name="wyspa_Q">{{otwarty dostęp}} {{cytuj pismo|autor=Kazuyuki Takahashi, Takehiko Mikami, Hideo Takahashi |tytuł=Influence of the Urban Heat Island Phenomenon in Tokyo on Land and Sea Breezes |czasopismo=The seventh International Conference on Urban Climate, Yokohama, Japan|język=en|data=29 June – 3 July .06–3.07.2009|url= http://www.ide.titech.ac.jp/~icuc7/extended_abstracts/pdf/384122-1-090518113435-004.pdf}}</ref>
* <ref name="Saitoh Shimada Hoshi 1966">{{cytuj pismo|autor=T.S.Saitoh, T.Shimada, H.Hoshi |tytuł=Modeling and simulation of the Tokyo urban heat island|czasopismo=Atmospheric Environment|odpowiedzialność=Department of Aeronautics and Space Engineering, Tohoku University, Sendai|wydanie=20|wolumin=30|strony=3431–3442|data=October 1996|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/1352231095004890|doi=10.1016/1352-2310(95)00489-0}}</ref> ▼
* <ref name="Toshiaki Ichinose 1999">{{cytuj pismo|autor=Toshiaki Ichinose, Kazuhiro Shimodozono, Keisuke Hanaki|tytuł=Impact of anthropogenic heat on urban climate in Tokyo|czasopismo=Atmospheric Environment|odpowiedzialność=Center for Global Environmental Research, National Institute for Environmental Studies|wydanie=24–25|wolumin=33|strony=3897–3909|język=en|data=3897 3909|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1352231099001326|doi=10.1016/S1352-2310(99)00132-6}}</ref> ▼
* <ref name="Yoshikado Tsuchida 1996">{{cytuj pismo|nazwisko=Yoshikado|imię=H.|nazwisko2 =Tsuchida|imię2=M.|tytuł=High levels of winter air pollution under the influence of the urban heat island along the shore of Tokyo Bay|czasopismo=Journal of applied meteorology|wydawca=American Meteorological Society, Boston|odpowiedzialność=National Institute for Resources and Environment, Tsukuba, Ibaraki|wydanie=10|wolumin=35|strony=1804–1813|issn=0894-8763|język=en|data=1996|url=http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=3245256}}</ref>
▲* <ref name="Saitoh Shimada Hoshi 1966">{{cytuj pismo | autor = Saitoh, T.S. Saitoh | autor2 = Shimada, T. Shimada | autor3 = Hoshi, H. Hoshi | tytuł = Modeling and simulation of the Tokyo urban heat island | czasopismo = Atmospheric Environment | odpowiedzialność=Department ofwolumin Aeronautics= and30 Space| Engineering,wydanie Tohoku= University,20 Sendai|wydanie=20|wolumin=30| strony = 3431–3442 3431-3442 | data rok = October 1996 | url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/1352231095004890| doi = 10.1016/1352-2310(95)00489-0 | język = }}</ref>
* <ref name="Kusaka Kimura 2004">{{cytuj pismo|nazwisko=Hiroyuki Kusaka|nazwisko2=Fujio Kimura|tytuł=Coupling a Single-Layer Urban Canopy Model with a Simple Atmospheric Model: Impact on Urban Heat Island Simulation for an Idealized Case|czasopismo=Journal of the Meteorological Society of Japan|wolumin=82|data=2004}}</ref> ▼
▲* <ref name="Toshiaki Ichinose 1999">{{cytuj pismo | autor = Toshiaki Ichinose, KazuhiroToshiaki | autor2 = Shimodozono, KeisukeKazuhiro | autor3 = Hanaki , Keisuke | tytuł = Impact of anthropogenic heat on urban climate in Tokyo | czasopismo = Atmospheric Environment | odpowiedzialność=Center forwolumin Global= Environmental33 Research,| Nationalwydanie Institute= for24–25 Environmental Studies|wydanie=24–25|wolumin=33| strony = 3897–3909|język=en|data= 3897 -3909 | rok = 1999 3909|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1352231099001326| doi = 10.1016/S1352-2310(99)00132-6 | język = }}</ref>
* <ref name="Kusaka Kimura 2000">{{cytuj pismo|nazwisko=Kusaka |imię=Hiroyuki|nazwisko2=Kimura Fujio, Hirakuchi Hiromaru, Mizutori Masafumi|tytuł=The effects of land-use alteration on the sea breeze and daytime heat island in the Tokyo metropolitan area|czasopismo=Journal of the Meteorological Society of Japan|wydanie=4|wolumin=78|strony= 405 420|issn=0026-1165|język=en|data=2000|url=http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=1534720}}</ref>
* <ref name="Yoshikado">{{otwarty dostęp}} {{cytuj pismo | autor = Yoshikado, Hiroshi | autor2 = Tsuchida, Makoto | tytuł = High Levels of Winter Air Pollution under the Influence of the Urban Heat Island along the Shore of Tokyo Bay | czasopismo = Journal of Applied Meteorology | wolumin = 35 | wydanie = 10 | strony = 1804-1813 | rok = 1996 | doi = 10.1175/1520-0450(1996)035<1804:HLOWAP>2.0.CO;2 | url= http://journals.ametsoc.org/doi/pdf/10.1175/1520-0450%281996%29035%3C1804%3AHLOWAP%3E2.0.CO%3B2 }}</ref>
* <ref name="parki">{{cytuj stronę|url=http://www.tokyo-park.or.jp/english/park/index.html|tytuł=Parks in Tokyo Metropolitan|autor=Tokyo Metropolitan Park Association|opublikowany=www.tokyo-park.or.jp|język=en|data dostępu=2011-07-07}}</ref>
▲* <ref name=" Kusaka Kimura 2004Kusaka2"> {{otwarty dostęp}} {{cytuj pismo | nazwisko autor = Hiroyuki KusakaKUSAKA | nazwisko2 autor2 = Fujio KimuraKIMURA | tytuł = Coupling a Single-Layer Urban Canopy Model with a Simple Atmospheric Model: Impact on Urban Heat Island Simulation for an Idealized Case | czasopismo = Journal of the Meteorological Society of Japan . Ser. II | wolumin = 82 | data wydanie = 1 | strony = 67-80 | rok = 2004 | doi = 10.2151/jmsj.82.67 | url = https://www.jstage.jst.go.jp/article/jmsj/82/1/82_1_67/_pdf }}</ref>
* <ref name="www TMRI for EP">{{cytuj stronę|url=http://www.tokyokankyo.jp/kankyoken/|tytuł=Tokyo Metropolitan Research Institute for Environmental Protection|praca=www / strona główna|opublikowany=TMRI for EP|język=ja|data dostępu=2011-03-22}}</ref>
* <ref name="Kusaka">{{otwarty dostęp}} {{cytuj pismo | autor = Hiroyuki Kusaka | autor2 = Fujio Kimura | autor3 = Hiromaru Hirakuchi | autor4 = Masafumi Mizutori | tytuł = The Effects of Land-Use Alteration on the Sea Breeze and Daytime Heat Island in the Tokyo Metropolitan Area | czasopismo = Journal of the Meteorological Society of Japan. Ser. II | wolumin = 78 | wydanie = 4 | strony = 405-420 | rok = 2000 | doi = | url = https://www.jstage.jst.go.jp/article/jmsj1965/78/4/78_4_405/_pdf}}</ref>
* <ref name="Public Servis">Tokyo Metropolitan Research Institute for Environmental Protection, opublikowany: Tokyo International Public Servisnal (język: en; data dostępu: 2011-03-22)</ref>
}}
| 