Arnold Szyfman: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Upamiętnienie: Dodano upamiętnienie Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) |
||
Linia 6:
Urodził się w [[Ulanów|Ulanowie]] w rodzinie [[Żydzi|żydowskiej]]. W 1901 r. zdał maturę w III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego (obecnie [[II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie|II Liceum Ogólnokształcące]]) w Krakowie. Po maturze, w latach 1902-1905, studiował na [[Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego|Wydziale Filozofii]] [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]]. W latach 1903-1904 dodatkowo studiował na uniwersytecie w [[Berlin]]ie. W maju 1906 roku uzyskał stopień [[doktor (stopień naukowy)|doktora]] [[filozofia|filozofii]] za rozprawę ''Analiza psychologiczna woli''. W latach 1906-1908 współpracował z tygodnikiem ''[[Świat (tygodnik 1906-1939)|Świat]]''. Już w dzieciństwie zachwycił go teatr, na studiach zaczął pisać sztuki. Jedną z nich – ''Fifi'' – wystawił w [[1906]] w [[Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie|Teatrze Miejskim w Krakowie]] [[Ludwik Solski]]. W 1907 roku napisał komedię polityczną ''Pankracy August I'', której nigdy nie wystawiono. W [[Kraków|Krakowie]] stworzył także własny teatrzyk ''Figliki'', który już po miesiącu zbankrutował.
W 1908 roku za ukochaną aktorką przeprowadził się do Warszawy. W 1909 w restauracji ''Oaza'' przy ulicy Wierzbowej otworzył pierwszy w Warszawie kabaret literacko-artystyczny [[Momus (kabaret)|Momus]], który prowadził do marca 1910 r. W tym samym roku przyjął [[chrzest]] w [[Kościół łaciński|obrządku rzymskokatolickim]].
Z jego inicjatywy w 1909 r. rozpoczęto budowę [[Teatr Polski w Warszawie|Teatru Polskiego w Warszawie]], który zainaugurował działalność w 1913 roku. Stanowisko dyrektora teatru pełnił do lipca 1915 oraz w latach 1918-1939. Zgromadził w nim znakomity zespół artystyczny. Warszawska scena na skarpie mogła wówczas poszczycić się największymi sławami aktorskimi, doskonałymi scenografami i wybitnymi reżyserami, którzy ukształtowali oblicze polskiego teatru w XX wieku. W Teatrze Polskim reżyserowali przede wszystkim [[Józef Sosnowski (aktor)|Józef Sosnowski]], [[Aleksander Zelwerowicz]], a także później [[Leon Schiller]], sam Szyfman rzadziej parał się inscenizacją, jednak stworzył na swojej scenie liczne spektakle, m.in. otwierającego jej działalność ''[[Irydion (dramat)|Irydiona]]'' [[Zygmunt Krasiński|Zygmunta Krasińskiego]].
Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] ukrywał się w Warszawie pod przybranym nazwiskiem. Po wyzwoleniu Warszawy przystąpił do odbudowy życia teatralnego stolicy. Od sierpnia 1945 roku objął stanowisko dyrektora Teatru Polskiego. W 1948 r. został odznaczony z okazji 40-lecia pracy zawodowej i odwołany ze stanowiska dyrektora Teatru Polskiego. W 1950 r., w wieku 68 lat, został dyrektorem [[Teatr Wielki w Warszawie|Teatru Wielkiego]] w budowie. Także w to przedsięwzięcie zaangażował się bez reszty, nie zrezygnował z niego nawet, gdy w 1954 r. po raz kolejny wrócił do Teatru Polskiego.
Zmarł w Warszawie. Został pochowany w Alei Zasłużonych na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu Wojskowym na Powązkach]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Malczewski (red.) | imię = Juliusz Jerzy | tytuł = Cmentarz Komunalny Powązki dawny Wojskowy w | wydawca = Wydawnictwo Sport i Turystyka | miejsce = Warszawa | data = 1989 | strony = 53 | isbn = 83-217-2641-0}}</ref>.
Linia 17:
== Odznaczenia ==
W 1935 r. został odznaczony Złotym [[Wawrzyn Akademicki|Wawrzynem Akademickim]] [[Polska Akademia Literatury|Polskiej Akademii Literatury]] ''za szerzenie zamiłowania do polskiej literatury dramatycznej''<ref>Rocznik Polskiej Akademii Literatury, Warszawa 1937, s. 256.</ref>.
W 1948 r. Prezydent RP [[Bolesław Bierut]] odznaczył go [[Order Odrodzenia Polski|Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski]]<ref>Postanowienie o odznaczeniu z dnia 3 lipca 1948 r. za wybitne zasługi w dziedzinie rozwoju teatru polskiego., Monitor Polski, 1948 nr 62 poz. 386</ref>.
W 1953 r. otrzymał Złoty [[Krzyż Zasługi]]<ref>13 listopada 1953 „w związku z 40-leciem pracy Państwowego Teatru Polskiego w Warszawie” {{Monitor Polski|1953|106|1422}}</ref>.
== Upamiętnienie ==
Linia 48:
[[Kategoria:Urodzeni w 1882]]
[[Kategoria:Zmarli w 1967]]
[[Kategoria:Ludzie związani ze szkołą im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie]]
| |||