Oblężenie Wrocławia (1945): Różnice pomiędzy wersjami

int., poprawa linków, ilustracja, infobox, drobne merytoryczne
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 78.88.31.18 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Mix321.
int., poprawa linków, ilustracja, infobox, drobne merytoryczne
Linia 12:
|terytorium = [[III Rzesza]]
|strona1 = {{państwo|DEU|1935}}
|strona2 = {{państwo|SUN|1924}}<br />{{państwo|POL}}
|dowódca1 = [[Hans von Ahlfen]]<br />[[Hermann Niehoff]]
|dowódca2 = [[Władimir Głuzdowski]]<br />[[Pawieł Rybałko]]
Linia 24:
|słownik =
}}
[[Plik:Bundesarchiv Bild 183-H26408, Rückzug deutscher Truppen auf Breslau.jpg|thumb|290px240px|Niemieccy żołnierze we Wrocławiu[[Wrocław]]iu w dniu 2 lutego 1945 roku. Pojazd widoczny na zdjęciu, ciągnący armatę przeciwpancerną [[7,5 cm PaK 40|PaK 40]], to [[Sd.Kfz.10]]]]
[[Plik:FestungBreslau6V1945.jpg|thumb|290px240px|Niemieccy [[parlamentariusz]]e udają się na rozmowy z dowództwem [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckim]] w celu poddania Wrocławia, 6 maja 1945 roku]]
[[Plik:UebergabebedingungenBreslau.jpg|thumb|290px240px|Warunki [[Kapitulacja „Festung Breslau”|kapitulacji]]]]
'''Oblężenie Wrocławia''' [[bitwa]] stoczona od 13 lutego do 6 maja 1945 we [[Wrocław]]iu i jego okolicach pomiędzy wojskami [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRRradzieckimi]] a [[III Rzesza|III Rzeszyniemieckimi]]. Jedna z ostatnich bitew [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w [[Europa|Europie]].
 
== Historia ==
W sierpniu 1944 miasto zostało ogłoszone [[twierdza|twierdzą]] ([[Język niemiecki|niem.]] '''Festung Breslau''')<ref>{{cytujCytuj stronę | url = http://web.archive.org/web/20120121105203/http://wroclaw.hydral.com.pl/000272,obiekt.html | autor = bonczek/hydroforgroup | praca = [[Wratislaviae Amici]] | tytuł = 1945 – Festung Breslau | data dostępu = 2008-12-18}}</ref>. Saper Laszlo Szallasi z jednej z kompanii [[Królestwo Węgier (1920-1946)|węgierskiego]] IX Samodzielnego Batalionu Saperów, która pełniła służbę w 1945 we Wrocławiu bez broni wspominał<ref>{{cytujCytuj książkę | autor = [[Jacek Solarz]] | tytuł = Breslau 1945 | wydawca = [[Wydawnictwo Militaria]] | miejsce = Warszawa | data = 2011 | isbn = 978-8372192639}}</ref>:
{{CytatD|Skierowano nas do robót przy umocnieniach obronnych. Pracę musieliśmy wykonywać w nocy, na bezpośrednim zapleczu frontu, który początkowo przebiegał skrajem miasta. (...) Wysłano nas w kierunku jednego z wiaduktów kolejowych i kazano nam zatarasować przejazd pod wiaduktem. (...) Wepchnęliśmy pod wiadukt kolejowy aż dwa wagony tramwajowe, które załadowaliśmy bryłami kostek brukowych, wyrwanych z jezdni. Na zerwanej części wiaduktu układaliśmy również takie brukowe kostki. (...) Po wykonaniu robót na tej barykadzie chodziliśmy na akcje, których celem było opróżnienie określonych obiektów z łatwopalnych materiałów. Polegało to na tym, że z wyznaczonych domów należało powyrzucać wszystkie przedmioty, które mogłyby dostarczyć strawy płomieniom. Nie czyniono przy tym wyjątku ani dla krzyży wiszących na ścianach, ani dla obrazów świętych w pomieszczeniach klasztornych. Następnie zwalaliśmy wszystko na kupę na ulicy lub na podwórzu i podpalaliśmy. W niektórych ścianach, na wysokości 25–30 cm nad podłogą, wycinaliśmy otwory strzelnicze, które miały ułatwić prowadzenie ostrzału. Niekiedy zaś robiliśmy w murach wyłom, a także wielokrotnie przebijaliśmy ściany piwnic, aby umożliwić szybszą i bezpieczniejszą komunikację w ukryciu.}}
 
20 stycznia 1945, na rozkaz [[gauleiter]]a Dolnego Śląska [[Karl Hanke|Karla Hankego]], dokonano przymusowej pieszej ewakuacji większości pozostającej jeszcze w mieście ludności cywilnej. Jak się ocenia, podczas ewakuacji z zimna i przemęczenia zginęło aż 90 tys.tysięcy osób. Pozostali zapełnili ulice [[Drezno|Drezna]] na krótko przed [[Bombardowanie Drezna|nalotami dywanowymi]]. [[Bombardowanie Drezna|Słynne bombardowania dywanowe]] [[Royal Air Force|RAF–uRAF-u]] i [[United States Army Air Forces|USAAF–uUSAAF-u]], które doprowadziły Drezno do zniszczenia w stopniu porównywalnym z [[Warszawa|Warszawą]], spowodowane zostały naciskami [[Józef Stalin|Stalina]] na zachodnich [[alianci II wojny światowej|aliantów]], by utrudnić Niemcom obronę Wrocławia. Przez dwa i pół miesiąca, od 13 lutego do 6 maja 1945, Wrocław był oblegany przez wojska [[1 Front Ukraiński|1 Frontu Ukraińskiego]], dowodzonego przez marszałka [[Iwan Koniew|Koniewa]]. Podczas ciężkich walk obie strony podpalały całe kwartały domów, a załoga twierdzy, siłami [[Roboty przymusowe w III Rzeszy|robotników przymusowych]] i [[cywil]]i<ref group="uwaga">Podczas rozbiórek zginęło, m.in. z powodu ostrzału z radzieckich samolotów, od 10 do 15 tysięcy ludzi.</ref>, wyburzyła połowę dzielnicy w okolicach dzisiejszego [[Plac Grunwaldzki we Wrocławiu|placu Grunwaldzkiego]], by zbudować lotnisko zapasowe. Od 15 lutego do 1 maja [[Luftwaffe]] utrzymywała [[most powietrzny]] z III Rzeszą. Przez 76 dni wykonano niemal 2 tysiące lotów i przewieziono do oblężonego miasta 1638 ton zapasów.
 
== Kalendarium ==
* noc z 3 na 4 lutego – pierwszy zmasowany ostrzał artyleryjski<ref name=":0">{{Cytuj | autor =BEATA MACIEJEWSKABeata Maciejewska | tytuł = Festung Breslau w oblężeniu [OPISUJEopisuje MACIEJEWSKAMaciejewska] | czasopismo = wroclaw.wyborcza.pl | data = 2015-03-15 | data dostępu = 2016-12-09 | opublikowany = wroclaw.wyborcza.pl | url = http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35771,17563233,festung_breslau_w_oblezeniu__opisuje_maciejewska_.html}}</ref>
* 9 lutego – bombardowanie [[Stare Miasto we Wrocławiu|Starego Miasta]]<ref name=":0" />
* noc z 15 na 16 lutego – okrążenie Wrocławia przez wojska radzieckie
* 17–21 lutego – zajęcie peryferyjnych osiedli: [[Żerniki (Wrocław)|Żernik]], [[Złotniki (Wrocław)|Złotnik]], [[Klecina|Kleciny]], [[Oporów (Wrocław)|Oporowa]], [[Partynice|Partynic]], [[Ołtaszyn]]a i [[Brochów (Wrocław)|Brochowa]]
* 22 lutego – początek szturmu Wrocławia<ref name=":0" />, natarcie 22 Korpusu [[6 Armia (ZSRR)|6 Armii]] w południowych rejonach miasta
* 22–26 lutego – opanowanie terenów do linii Armii Krajowej–Wiśniowa–pl.Krajowej Hirszfelda–Hallera– Wiśniowa – plac Hirszfelda – Hallera<ref name=":0" />
* 23 lutego – rozpoczyna się wyburzanie budynków pod budowę lotniska w rejonie [[Plac Grunwaldzki we Wrocławiu|placu Grunwaldzkiego]]
* 8 marca – odwołanie [[Hans von Ahlfen|Hansa von Ahlfena]] ze stanowiska dowódcy twierdzy, powołanie na to stanowisko [[Hermann Niehoff|Hermanna Niehoffa]]
Linia 53:
* 30 kwietnia – w podziemnym bunkrze w [[Berlin]]ie [[Śmierć Adolfa Hitlera|samobójstwo popełnia Adolf Hitler]]
* 4 maja – pierwsze wstępne rozmowy przedstawicieli walczących stron w sprawie zakończenia walk
* 5 maja – radziecka artyleria intensywnie ostrzeliwuje [[Śródmieście (Wrocław)|Śródmieście]] Wrocławia. W tym dniu Rosjanie[[Sowieci]] wystosowali ultimatum do dowództwa twierdzy w sprawie bezwarunkowej kapitulacji
* 6 maja o świcie – ucieczka gauleitera [[Karl Hanke|Hankego]] z miasta
* 6 maja 8:00 – pierwsze spotkanie parlamentariuszy
Linia 60:
 
== Kapitulacja ==
Dowódca twierdzy, generał Hermann Niehoff, po [[negocjacje|negocjacjach]] z generałem [[Władimir Głuzdowski|Głuzdowskim]] podpisał [[Kapitulacja „Festung Breslau”|kapitulację]] 6 maja 1945. Wrocław skapitulował jako jedno z ostatnich miast niemieckich, cztery dni po zdobyciu [[Berlin]]a, dwa dni przed [[Kapitulacja III Rzeszy|podpisaniem przez Niemcy ogólnej kapitulacji]]. Warunkiem kapitulacji były gwarancje godnego traktowania udzielone przez RosjanSowietów. Generał Głuzdowski gwarantował [[Jeniec wojenny|jeńcom]] opiekę medyczną, zachowanie własności osobistej oraz natychmiastową [[repatriacja|repatriację]] po zakończeniu wojny. Żadna z obietnic nie została spełniona. Większość jeńców trafiła do sowieckich [[łagier|łagrów]], skąd wielu z nich (być może nawet połowa) nigdy nie wróciła.
Bilans strat we Wrocławiu to szacowana na ponad 700 tysięcy liczba cywilów zmuszonych przez władze niemieckie do opuszczenia miasta; zginęło 6 tys.tysięcy żołnierzy (23 tys.tysiące zostało rannych); wśród dziesiątek tysięcy cywilów, którzy zginęli podczas ewakuacji lub ostrzału miasta, było też 3 tys.tysiące [[Samobójstwo|samobójców]]. Zniszczone w mieście budynki obróciły się w 18 milionów metrów sześciennych gruzu<ref>Beata Maciejewska: [http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35762,5169914.html ''Tak ginęło miasto'']. ''[[Gazeta Wyborcza]]'', 6 maja 2008.</ref>.
 
== Zobacz też ==
* [[Cmentarz Oficerów Radzieckich we Wrocławiu]]
* [[Cmentarz Żołnierzy Radzieckich na Skowroniej Górze]]
* [[Bitwa o Poznań]]
 
{{Uwagi}}
Linia 73 ⟶ 72:
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | autor = [[Ryszard Majewski]] | tytuł = Wrocław godzina "0" | data = 2000 | wydawca = Spółka Autorska Z.K. Garbaczewscy | miejsce = Wrocław | isbn = 83-913457-1-8 | język = pl}}
 
== Linki zewnętrzne ==
18 033

edycje