* [[Cmentarz -– mauzoleum martyrologii w Olsztynie (województwo śląskie)|cmentarz – mauzoleum]], gdzie w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] Niemcy grzebali rozstrzelanych w lasach olsztyńskich przez [[Schutzstaffel|SS]] i żandarmerię<ref name="Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa, lata wojny 1939-1945">{{cytuj książkę|tytuł=Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa, lata wojny 1939-1945|wydawca=[[Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa]]|miejsce=[[Warszawa]]|rok=1966|strony = 123}}</ref>, mieszkańców Częstochowy i okolic, więźniów z aresztów Częstochowy i [[Radomsko|Radomska]] (w tym [[Egzekucje pod Olsztynem i Apolonką (1940)|zamordowanych podczas Akcji AB]]), schwytanych [[partyzant]]ów, [[jeniec wojenny|jeńców]] oraz osoby pochwycone w pacyfikacjach okolicznych wsi – łącznie prawdopodobnie 1968 osób<ref name="Podczęstochowskie Palmiry – zapomniana mogiła">{{cytuj książkę|imię=Piotr|nazwisko=Proszowski|tytuł=Podczęstochowskie Palmiry – zapomniana mogiła|wydawca=Gazeta Częstochowska|url=http://www.gazetacz.com.pl/artykul.php?id=3879&idm=292|rok=2007}}</ref><ref name="jurajskie">{{cytuj stronę | archiwum= http://web.archive.org/web/20101114215918/http://jurajskie.strony.pl/ms_olsztyn.html | tytuł = Olsztyn koło Częstochowy | data dostępu = 2010-11-14|url=http://jurajskie.strony.pl/ms_olsztyn.html }}</ref>. Ofiary upamiętniono dwoma [[pomnik]]ami, symbolicznymi grobami i [[relief|płaskorzeźbą]] przedstawiającą scenę rozstrzelania. Na pomniku znajduje się napis „Bohaterom walk o wolność Ojczyzny, pomordowanych w latach 1939-1945”. Na cmentarzu znajdują się także prochy kilkuset{{r|jurajskie}} [[Jeńcy sowieccy w niewoli niemieckiej (1941-19451941–1945)|jeńców sowieckich]], rozstrzelanych przez Niemców w latach 1941-1944.
* okoliczne [[ostaniec|ostańce]] i [[jaskinia|jaskinie]] ([[Jaskinia Olsztyńska]]) – atrakcja dla wspinaczy i [[speleologia|speleologów]]
