Anty-Katyń: Różnice pomiędzy wersjami

'''Anty-Katyń''' (niekiedy również '''kontr-Katyń'''<ref name="Władimir Abarinow">Daniel Boćkowski, Anna Dzienkiewicz, "„[http://hist.uwb.edu.pl/pih/bockowski/bockowski_katyn.pdf Katyń – zbrodnia (nadal) chroniona tajemnicą państwową]"”, [w:] Władimir Abarinow, ''Oprawcy z Katynia'', Kraków 2007 ({{ISBN|9788324007929}}), str. 320</ref><ref name="Zapomniani jeńcy"/>) – [[termin]] stosowany przez [[Historia|historyków]] na określenie [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckiej]] i [[Rosja|rosyjskiej]] akcji [[Propaganda|propagandowej]], której celem jest relatywizacja [[Zbrodnia katyńska|zbrodni katyńskiej]] przez powiązanie jej z wysoką śmiertelnością wśród [[Jeńcy sowieccy w niewoli polskiej (1919-1921)|jeńców sowieckich w niewoli polskiej (1919–1921)]], rzekomo spowodowanej przez zbrodnie popełnione na jeńcach.

O problemach związanych działaniami propagandowymi określanymi mianem "anty„anty-Katynia"Katynia” pisali i wypowiadali się m.in. polscy i rosyjscy historycy [[Daniel Boćkowski]]<ref name="Władimir Abarinow"/>, [[Inessa Jażborowska]]<ref name="Woprosy"/>, [[Krzysztof Komorowski (historyk)|Krzysztof Komorowski]]<ref name="Anti-Katyn">Krzysztof Komorowski, Witold Rawski, [http://alpha.bn.org.pl/search~S5*pol?/aKomorowski%2C+Krzysztof+%281947-+%29./akomorowski+krzysztof+1947/-3%2C-1%2C0%2CB/frameset&FF=akomorowski+krzysztof+1947&1%2C%2C23 Anti-Katyn, Soviet Prisoners of War in Poland: Facts and Myths], przekład Stuart Dowell, Warszawa 2006 ({{ISBN|8391943593}}), dane książki w katalogu Biblioteki Narodowej, bn.org.pl [dostęp 2011-07-17] oraz Krzysztof Komorowski (red.): ''Katyń. Zbrodnia nieukarana'', Warszawa 2009, str. 109–132. {{ISBN|978-83-61529-20-0}}</ref>, [[Wojciech Materski]]<ref>Wojciech Materski, ''Katyń... nasz ból powszedni'', Warszawa 2008, str. 135–138 ({{ISBN|9788373992788}})</ref>, [[Andrzej Nowak (historyk)|Andrzej Nowak]]<ref>Andrzej Nowak, [http://www.rp.pl/artykul/596209.html Zgoda z Putinem na jego warunkach?] rp.pl, 19 stycznia 2011 [dostęp 2011-07-17]</ref>, [[Nikita Pietrow]]<ref>[http://wyborcza.pl/1,76842,7628485,Katyn_to_logiczna_zbrodnia_Stalina.html Katyń to logiczna zbrodnia Stalina] wyborcza.pl, 3 marca 2010 [dostęp 2011-07-18]</ref>, [[Andrzej Przewoźnik]]<ref name="Przewoźnik s. 571"/>, [[Waldemar Rezmer]]<ref>[http://m.onet.pl/wiadomosci/prasa,3dtm9 W. Rezmer, Prawda o Strzałkowie]</ref>, [[Marek Tarczyński]]<ref name="wyborcza.pl">Marek Tarczyński, [http://wyborcza.pl/1,75515,5624609,Krzywdy_wojny_z_1920_roku_czyli_jak_Rosja_szuka_anty_Katynia.html?as=2&startsz=x Krzywdy wojny z 1920 roku czyli jak Rosja szuka anty-Katynia] wyborcza.pl, 16 sierpnia 1995 [dostęp 2011-07-15]</ref> i [[Zbigniew Karpus]]<ref name="Zbigniew Karpus">Zbigniew Karpus, [http://www.rp.pl/artykul/659863.html Los naszych jeńców też był tragiczny] rp.pl, 17 maja 2011 [dostęp 2011-07-15]</ref>; Zbigniew Karpus prowadził także wykłady pod tytułem ''Sytuacja jeńców sowieckich w Polsce w latach 1920–1922 (Anty-Katyń)''<ref>[http://www.kew.org.pl/index.php?page=2&month=2010-10 Szkoła Polsko-Rosyjska] kew.org.pl, 17 października 2010 [dostęp 2011-07-15] oraz [http://www.accademiapolacca.it/index.php?page=news&lang=polish Żołnierze sowieccy w polskich obozach jenieckich w latach 1919-1922. Anty-Katyń avant la lettre?] accademiapolacca.it, 16 marca 2011 [dostęp 2011-07-15]</ref>. Termin "anty„anty-Katyń"Katyń” jest stosowany w publikacjach analityków zajmujących się studiami wschodnimi<ref name="tygodnik.onet.pl">Anna Łabuszewska, [http://tygodnik.onet.pl/1,50293,druk.html Luki w pamięci] tygodnik.onet.pl, 3 sierpnia 2010 [dostęp 2011-07-15]</ref> oraz w publicystyce historycznej (m.in. artykuły [[Dariusz Baliszewski|Dariusza Baliszewskiego]])<ref name="wprost.pl">Dariusz Baliszewski, [http://www.wprost.pl/ar/144577/Anty-Katyn/?I=1352 Anty-Katyń] wprost.pl, nr 47/2008 (1352) [dostęp 2011-07-15]</ref>. W swoich publikacjach stosowała go polska [[Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa]]<ref>[http://www.radaopwim.gov.pl/article_details/39/wystawa-katyn-zbrodnia-polityka-moralnosc/ Wystawa "Katyń„Katyń. Zbrodnia. Polityka. Moralność"Moralność”] radaopwim.gov.pl, 12 kwietnia 2010 [dostęp 2011-07-15]</ref>. O problemie anty-Katynia pisały polskie media, m.in. "„[[Gazeta Wyborcza]]"”<ref name="wyborcza.pl"/>, "„[[Rzeczpospolita (gazeta)|Rzeczpospolita]]"”<ref name="Zbigniew Karpus"/>, "„[[Tygodnik Powszechny]]"”<ref name="tygodnik.onet.pl"/> i "„[[Wprost]]"”<ref name="wprost.pl"/>.

Działania mające na celu rzetelne informowanie o problematyce jeńców sowieckich w Polsce podjęły instytucje państwowe. W latach 1997–98 w serii wydawniczej powstającej we współpracy z [[Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa|Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa]] ukazały się dwa tomy poświęcone obozowi w Tucholi<ref name="Przewoźnik s. 573"/>. Na skutek nawiązanej w 2000 roku współpracy, w 2004 roku [[Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych]] i Federalna Agencja ds. Archiwów Rosji wspólnie wydały w języku rosyjskim zbiór 338 dokumentów ''Krasnoarmiejcy w polskom plenu w 1919–1922 g. Sbornik dokumentow i materiałow'' (ros. ''Красноармейцы в польском плену в 1919–1922 гг. Сборник документов и материалов'')<ref name="archiwa">[http://www.archiwa.gov.pl/pl/wydawnictwa/publikacje-wydane-we-wspolpracy-z-zagranica/358--czerwonoarmici-w-niewoli-polskiej.html Czerwonoarmiści w niewoli polskiej] archiwa.gov.pl [dostęp 2011-06-01] oraz [http://alpha.bn.org.pl/search~S5*pol?/tKrasnoarmiejcy/tkrasnoarmiejcy/-3%2C0%2C0%2CB/frameset&FF=tkrasnoarmejcy+v+polskom+plenu+v+1919+1922+gg+sbornik+dokumentov+i+materialov&1%2C1%2C/indexsort=- ''Krasnoarmejcy v pol'skom plenu v 1919-1922 gg.: sbornik dokumentov i materialov''], Moskwa 2004 ({{ISBN|5943811354}}), dane książki w katalogu Biblioteki Narodowej bn.org.pl [dostęp 2011-07-17]. Recenzja tej publikacji, autorstwa Aleksieja Pamiatnycha, odnosząca się m.in. do kwestii "anty„anty-Katynia"Katynia”, ukazała się w 2005 roku w czasopiśmie "„[[Nowaja Polsza]]"”, por. Алексей Памятных, [http://www.novpol.ru/index.php?id=498 Пленные красноармейцы в польских лагерях], [w:] "Новая„Новая Польша"Польша”, 10/2005, www.novpol.ru [dostęp 2011-07-19]</ref>. Publikacja ta, przygotowana wspólnie przez historyków polskich i rosyjskich, obaliła rozpowszechniane często w Rosji opinie wymieniające zawyżoną liczbę ofiar śmiertelnych wśród tej grupy ofiar wojny (40, 60 bądź ponad 100 tysięcy); odrzuciła także tezę o masowych rozstrzeliwaniach sowieckich jeńców w polskich obozach, co, zdaniem niektórych historyków rosyjskich, "uzasadniało"„uzasadniało” w oczach [[Józef Stalin|Stalina]] zbrodnię katyńską<ref name="archiwa"/>. Tym samym, zdaniem [[Adam Daniel Rotfeld|Adama Daniela Rotfelda]], dyplomaty i specjalisty w zakresie [[Stosunki międzynarodowe|stosunków międzynarodowych]], byłego polskiego [[Ministerstwo Spraw Zagranicznych (Polska)|ministra spraw zagranicznych]] i współprzewodniczącego [[Polsko-Rosyjska Grupa do Spraw Trudnych|Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych]], "zebrane„zebrane tam dokumenty jednoznacznie obalają propagandowe tezy – sztucznie sfabrykowany tzw. anty-Katyń"Katyń”. Jednocześnie jednak Rotfeld zwrócił uwagę na fakt, że zbiór ten do tej pory nie miał w Rosji prezentacji i zalega w magazynach (wypowiedź z 2010 roku)<ref>Rozmowa z prof. Adamem Danielem Rotfeldem, [http://www.przeglad-tygodnik.pl/pl/artykul/rosja-na-rozdrozu Rosja na rozdrożu...] przeglad-tygodnik.pl, 1/2010 [dostęp 2011-07-17]</ref>. Ponadto w 2005 roku powstał film dokumentalny ''Zapomniani jeńcy'' w reżyserii Zbigniewa Wawera (dla [[TVP3]]), odnoszący się do kwestii "anty„anty-Katynia"Katynia” i ukazujący w sposób chronologiczny wszystkie zagadnienia związane z losami jeńców bolszewickich w polskiej niewoli<ref name="Zapomniani jeńcy">{{Filmpolski|tytuł|4221939|Zapomniani jeńcy}} [dostęp 2011-08-03]</ref>, a w 2006 roku [[Wojskowe Biuro Badań Historycznych]] polskiego [[Ministerstwo Obrony Narodowej|Ministerstwa Obrony Narodowej]] wydało po angielsku książkę [[Krzysztof Komorowski (historyk)|Krzysztofa Komorowskiego]] i [[Witold Rawski|Witolda Rawskiego]] ''Anti-Katyn, Soviet Prisoners of War in Poland: Facts and Myths''<ref name="Anti-Katyn"/>.

Pomimo powyższych starań, problem traktowania zbrodni katyńskiej jako odwetu za rzekome zbrodnie na jeńcach rosyjskich wciąż powraca. Historyk [[Andrzej Nowak (historyk)|Andrzej Nowak]] zauważa, że częstotliwość odwoływania się do tego kłamstwa wielokrotnie wzrosła pod rządami [[Władimir Putin|Władimira Putina]]<ref name="nakręcą">{{cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/artykul/692751-W-Rosji-konkurs-na-film-o-jencach-z-1920-r-.html|tytuł=W Rosji nakręcą anty-Katyń?|nazwisko=Skwieciński|imię=Piotr|data=25 lipca 2011|opublikowany=rp.pl|data dostępu=2011-07-25}}</ref>. Podobne wypowiedzi padały z ust samego Władimira Putina, przedstawicieli [[Rosyjski Kościół Prawosławny|Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej]] ([[Igumen|ihumen]] [[Filip (Riabych)]])<ref name="polska-zbrojna.pl"/> i przedstawicieli władz lokalnych (np. gubernator obwodu kemerowskiego [[Aman Tulejew]]<ref name="polska-zbrojna.pl1">{{cytuj pismo|nazwisko=Rezmer|imię=Waldemar|czasopismo=Polska Zbrojna|wydanie=24/2011|issn=08674523|data=26 czerwca 2011|url=http://www.polska-zbrojna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=12753:prawda-o-strzakowie-pz-242011&catid=150:historia&Itemid=156|tytuł=Prawda o Strzałkowie}}</ref>). W 2006 roku [[Nacjonalizm|nacjonalistyczne]] pismo rosyjskie "Nasz„Nasz sowriemennik"sowriemennik” opublikowało artykuł [[Władysław Szwed|Władysława Szweda]] ''Anty-Katyń'', oskarżający Polaków o zbrodnie na jeńcach i przeciwstawiający tę sprawę zbrodni katyńskiej<ref>Władysław Szwed, [http://nash-sovremennik.ru/p.php?y=2006&n=7&id=2 Анти-Катынь] {{lang|ru}} nash-sovremennik.ru, nr 7, 2006, str. 183–201 [dostęp 2011-06-10]</ref>. W 2008 został zatwierdzony do szkół rosyjskich podręcznik ''Historia Rosji 1900–1945''. Stwierdza się w nim m.in., że mord [[NKWD]] na polskich oficerach był "sprawiedliwą„sprawiedliwą zemstą historyczną"historyczną”<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Przewoźnik|imię=Andrzej|tytuł=Katyń. Zbrodnia, prawda, pamięć|wydawca=Świat Książki|miejsce=Warszawa|data=2010|strony=576|isbn=978-83-247-2036-1|nazwisko2=Adamska|imię2=Jolanta}}</ref>.

W maju 2011 roku nieznani sprawcy umocowali tabliczkę propagandową na obelisku pod [[Strzałkowo (województwo wielkopolskie)|Strzałkowem]], upamiętniającym 90. rocznicę odzyskania niepodległości, z napisem w [[Język rosyjski|języku rosyjskim]]: "Tutaj„Tutaj spoczywa 8000 radzieckich czerwonoarmistów, brutalnie zamęczonych w polskich obozach śmierci w latach 1919–1921"1919–1921”<ref name="tablica">[http://powiatkoninski.pl/2011/05/15/strzalkowo-tablica-o-brutalnie-zameczonych/ Tablica o brutalnie zamęczonych] powiatkoninski.pl, 15 maja 2011 [dostęp 2011-06-01]</ref>. O tabliczce informowała należąca do [[Gazprom-media]] rosyjska telewizja [[NTV (Rosja)|NTV]], nazywając osoby, które zawiesiły tablicę, "nieznanymi„nieznanymi patriotami"patriotami”<ref name="tablica"/>. Polski historyk [[Zbigniew Karpus]] wypowiedział się o tej akcji w kontekście "anty„anty-Katynia"Katynia”<ref name="Zbigniew Karpus"/>, a doradca prezydenta RP i historyk [[Tomasz Nałęcz]] określił ją jako "prowokację„prowokację, propagandę rodem z ZSSR"ZSSR”<ref>[http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/368984,Nalecz-tablica-w-Strzalkowie-to-prowokacja-propaganda-rodem-z-ZSRR Nałęcz: tablica w Strzałkowie to prowokacja, propaganda rodem z ZSRR] polskieradio.pl, 17 maja 2011 [dostęp 2011-06-01]</ref>. Tablica została usunięta z obelisku decyzją wojewody wielkopolskiego, a postępowanie w sprawie zawieszenia tablicy wszczęła [[Prokuratura w Polsce|prokuratura]] i [[Policja (Polska)|policja]]<ref>[http://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-poznanscy-policjanci-badaja-tablice-ze-strzalkowa,nId,340245 Poznańscy policjanci badają tablicę ze Strzałkowa] rmf24.pl, 16 maja 2011 [dostęp 2011-06-01]</ref>.

24 maja 2011 roku rosyjska publiczna stacja telewizyjna [[Pierwyj kanał]] wyemitowała podczas wieczornych wiadomości czteroipółminutowy film o "polskich„polskich obozach śmierci"śmierci”<ref>[http://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-rosyjska-telewizja-pokazala-material-o-polskich-obozach,nId,341909 Rosyjska telewizja pokazała materiał o "polskich„polskich obozach śmierci"śmierci”] rmf24.pl, 25 maja 2011 [dostęp 2011-07-15]</ref>, a rosyjski historyk prof. [[Giennadij Matwiejew (historyk)|Giennadij Matwiejew]], członek Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych, od lat z uporem kontynuujący wątek "anty„anty-Katynia"Katynia” wbrew wynikom własnych badań naukowych<ref>Inessa Jażborowska, ''Kierunki i poglądy w historiografii rosyjskiej w sprawie zbrodni katyńskiej'', [w:] [http://www.ipn.gov.pl/download.php?s=1&id=22302 ''Zeszyty Katyńskie'' (nr 22), Warszawa 2007, str. 50]</ref>, stwierdził w telewizji, że Polska nie przekazała Rosji list zmarłych w polskiej niewoli jeńców bolszewickich z wojny z lat 1919–20, choć taki obowiązek nakładał na nią [[Traktat ryski (1921)|traktat ryski]] z 1921 roku<ref>[http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/374297,Rosyjski-historyk-nie-dostalismy-list-czerwonoarmistow-zmarlych-w-Polsce Rosyjski historyk: nie dostaliśmy list czerwonoarmistów zmarłych w Polsce] polskieradio.pl, 25 maja 2011 [dostęp 2011-07-15]</ref>. W maju 2011 roku w rosyjskim czasopiśmie naukowym "Woprosy„Woprosy istorii"istorii” ukazał się artykuł pt. ''Sprawa katyńska: na drodze do prawdy'' ([[Język rosyjski|ros.]] ''Катынское дело: на пути к правде'') autorstwa prof. [[Inessa Jażborowska|Inessy Jażborowskiej]] z [[Rosyjska Akademia Nauk|Rosyjskiej Akademii Nauk]], również będącej członkiem Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych, w którym odniosła się ona do sprawy "anty„anty-Katynia"Katynia” jako do przykładu fałszowania historii i stwierdziła, że ostateczne zamknięcie sprawy Katynia zależy od woli politycznej przywódców Polski i Rosji<ref name="Woprosy"/>.

W 2011 roku Państwowy Fundusz Filmowy Federacji Rosyjskiej ogłosił konkurs na scenariusz filmu zatytułowanego ''Śmierć czerwonoarmistów w polskiej niewoli''. [[Aleksandr Gurjanow]] z rosyjskiego [[Memoriał (stowarzyszenie)|Stowarzyszenia "Memoriał"„Memoriał”]] uważa za prawdopodobne, że ten film ma wspierać "anty„anty-Katyń"Katyń”. Zdaniem innego przedstawiciela "Memoriału"„Memoriału”, historyka [[Nikita Pietrow|Nikity Pietrowa]], film powstaje na zamówienie polityczne, a jego zadaniem ma być wytworzenie komunikatu, że [[Zbrodnia komunistyczna|zbrodnie stalinowskie]] nie były wyjątkowe, że również Polacy mordowali Rosjan<ref name="nakręcą"/>.

Sprawę wykorzystywania przez propagandę rosyjską tematu jeńców bolszewickich w niewoli polskiej porusza film dokumentalny ''[[Co mogą martwi jeńcy (film)|Co mogą martwi jeńcy]]'' autorstwa [[Anna Ferens|Anny Ferens]], nakręcony w 2010 roku<ref>[http://www.kresy.pl/publicystyka,opinie?zobacz/co-moga-martwi-jency Co mogą martwi jeńcy] kresy.pl, 14 września 2010 [dostęp 2011-06-01]</ref>.

* {{cytuj stronę|url=http://regnum.ru/news/polit/1412408.html|tytuł=Российская академия наук опубликовала программу признания "Катыни"„Катыни” геноцидом|nazwisko=Колеров|imię=Модест|data=2011-06-05|opublikowany=regnum.ru|język=ru|data dostępu=2011-07-16}}